Hauserat; arebant herbae, et cava flumina siccis Faucibus ad limum radii tepefacta coquebant: Cum Proteus consueta petens e fluctibus antra Ibat; eum vasti circum gens humida ponti Exsultans rorem late dispergit amarum. Sternunt se somno diversae in litore phocae; Ipse, velut stabuli custos in montibus olim, Vesper ubi e pastu vitulos ad tecta reducit Auditisque lupos acuunt balatibus agni, Considit scopulo medius, numerumque recenset. Cuius Aristaco quoniam est oblata facultas, Vix defessa senem passus conponere membra, Cum clamore ruit magno, manicisque iacentem Occupat. Ille suae contra non inmemor artis Omnia transformat sese in miracula rerum, Ignemque, horribilemque feram, fluviumque liquentem. Verum ubi nulla fugam reperit fallacia, victus In sese redit, atque hominis tandem orc locutus: Nam quis te, iuvenum confidentissime, nostras Iussit adire domos? quidve hinc petis? inquit. At ille: Scis, Proteu, scis ipse; neque est te fallere quicquam; Sed tu desine velle. Deum praecepta secuti Venimus, hinc lassis quaesitum oracula rebus. Tantum effatus. Ad haec vates vi denique multa 450 Ardentis oculos intorsit lumine glauco,
Et graviter frendens sic fatis ora resolvit: Non te nullius exercent numinis irae.
Magna luis commissa: tibi has miserabilis Orpheus Haud quaquam ob meritum poenas, ni Fata resistant, Suscitat, et rapta graviter pro coniuge saevit. Illa quidem, dum te fugeret per flumina praeceps, Inmanem ante pedes hydrum moritura puella Servantem ripas alta non vidit in herba. At chorus aequalis Dryadum clamore supremos Inplerunt montis; flerunt Rhodopeiae arces, Altaque Pangaea, et Rhesi Mavortia tellus, Atque Getac, atque Hebrus, et Actias Orithyia. Ipse, cava solans acgrum testudine amorem, Te, dulcis coniunx, te solo in litore secum, Te veniente die, te decedente canebat.
Taenarias etiam fauces, alta ostia Ditis, Et caligantem nigra formidine lucum Ingressus, Manisque adiit Regemque tremendum, Nesciaque humanis precibus mansuescere corda. At cantu commotae Erebi de sedibus imis Umbrae ibant tenues simulacraque luce carentum, Quam multa in foliis avium se milia condunt, Vésper ubi aut hibernus agit de montibus imber, Matres atque viri, defunctaque corpora vita Magnanimum heroum, pueri innuptaeque puellac, Inpositique rogis iuvenes ante ora parentum; Quos circum limus niger et deformis arundo Cocyti tardaque palus inamabilis unda Alligat, et noviens Styx interfusa coercet. Quin ipsae stupuere domus atque intima Leti Tartara caeruleosque inplexae crinibus anguis Eumenides, tenuitque inhians tria Cerberus ora, Atque Ixionii vento rota constitit orbis. Iamque pedem referens casus evaserat omnis, Redditaque Eurydice superas veniebat ad auras, Pone
sequens,―namque hanc dederat Proserpina
Cum subita incautum dementia cepit amantem, Ignoscenda quidem, scirent si ignoscere Manes: Restitit, Eurydicen que suam, iam luce sub ipsa, Inmemor, heu! victusque animi respexit. Effusus labor, atque inmitis rupta tyranni Foedera, terque fragor stagnis auditus Avernis. Illa, Quis et me, inquit, miseram, et te perdidit, Orpheu,
Quis tantus furor? En iterum crudelia retro Fata vocant, conditque natantia lumina somnus. Iamque vale: feror ingenti circumdata nocte, Invalidasque tibi tendens, heu non tua, palmas! Dixit, et ex oculis subito, ceu fumus in auras Commixtus tenuis, fugit diversa, neque illum, Prensantem nequiquam umbras et multa volentem Dicere, praeterea vidit; nec portitor Orci Amplius obiectam passus transire paludem. Quid faceret? quo se rapta bis coniuge ferret?
Quo fletu Manis, qua Numina voce moveret? Illa quidem Stygia nabat iam frigida cymba. Septem illum totos perhibent ex ordine menses Rupe sub aeria deserti ad Strymonis undam Flevisse, et gelidis haec evolvisse sub antris, Mulcentem tigris et agentem carmine quercus; Qualis populea maerens philomela sub umbra Amissos queritur fetus, quos durus arator Observans nido inplumis detraxit; at illa Flet noctem, ramoque sedens miserabile carmen Integrat, et maestis late loca questibus inplet. Nulla Venus, non ulli animum flexere hymenaei. Solus Hyperboreas glacies Tanaimque nivalem Arvaque Rhipaeis numquam viduata pruinis Lustrabat, raptam Eurydicen atque inrita Ditis Dona querens; spretae Ciconum quo munere matres Inter sacra deum nocturnique orgia Bacchi Discerptum latos iuvenem sparsere per agros. Tum quoque marmorea caput a cervice revolsum Gurgite cum medio portans Oeagrius Hebrus Volveret, Eurydicen vox ipsa et frigida lingua, Ah miseram Eurydicen! anima fugiente vocabat; Eurydicen toto referebant flumine ripae.
Haec Proteus, et se iactu dedit aequor in altum, Quaque dedit, spumantem undam sub vertice torsit. At non Cyrene; namque ultro adfata timentem:
Nate, licet tristis animo deponere curas. Haec omnis morbi caussa; hinc miserabile Nymphae, Cum quibus illa choros lucis agitabat in altis, Exitium misere apibus. Tu munera supplex Tende, petens pacem, et facilis venerare Napaeas; 535 Namque dabunt veniam votis, irasque remittent. Sed, modus orandi qui sit, prius ordine dicam. Quattuor eximios praestanti corpore tauros, Qui tibi nunc viridis depascunt summa Lycaei, Delige, et intacta totidem cervice iuvencas. Quattuor his aras alta ad delubra dearum Constitue, et sacrum iugulis demitte cruorem, Corporaque ipsa boum frondoso descre luco. Post, ubi nona suos Aurora ostenderit ortus,
Inferias Orphei Lethaea papavera mittes, Et nigram mactabis ovem, lucumque revises; Placatam Eurydicen vitula venerabere caesa. Haud mora; continuo matris praecepta facessit; Ad delubra venit, monstratas excitat aras, Quattuor eximios praestanti corpore tauros Ducit, et intacta totidem cervice iuvencas. Post, ubi nona suos Aurora induxerat ortus, Inferias Orphei mittit, lucumque revisit. Hic vero subitum ac dictu mirabile monstrum Aspiciunt, liquefacta boum per viscera toto Stridere apes utero et ruptis effervere costis, Inmensasque trahi nubes, iamque arbore summa Confluere et lentis uvam demittere ramis.
Haec super arvorum cultu pecorumque canebam Et super arboribus, Caesar dum magnus ad altum Fulminat Euphraten bello, victorque volentis Per populos dat iura, viamque adfectat Olympo. Illo Vergilium me tempore dulcis alebat Parthenope, studiis florentem ignobilis oti, Carmina qui lusi pastorum, audaxque iuventa, Tityre, te patulae cecini sub tegmine fagi.
ARMA virumque cano, Troiac qui primus ab oris Italiam, fato profugus, Lavinaque venit Litora, multum ille et terris iactatus et alto Vi superum, sacvae memorem Iunonis ob iram, Multa quoque et bello passus, dum conderet urbem, Inferretque deos Latio, genus unde Latinum Albanique patres atque altac moenia Romae. Musa, mihi caussas memora, quo numine lacso, Quidve dolens, regina deum tot volvere casus Insignem pietate virum, tot adire labores Inpulcrit. Tantacne animis caelestibus irac?
Urbs antiqua fuit, Tyrii tenuere coloni, Karthago, Italiam contra Tiberinaque longe Ostia, dives opum studiisque asperrima belli; Quam Iuno fertur terris magis omnibus unam Posthabita coluisse Samo; hic illius arma, Hic currus fuit; hoc regnum dea gentibus esse, Si qua fata sinant, iam tum tenditque fovetque Progeniem sed enim Troiano a sanguine duci Audicrat, Tyrias olim quae verteret arces; Hinc populum late regem belloque superbum Venturum exscidio Libyac: sic volvere Parcas. Id metuens veterisque memor Saturnia belli, Prima quod ad Troiam pro caris gesserat Argis- Necdum etiam caussae irarum sacvique dolores Exciderant animo: manet alta mente repostum Iudicium Paridis spretacque iniuria formaq, Et genus invisum, et rapti Ganymedis honores;
« PreviousContinue » |