Page images
PDF
EPUB

Sed frumenta manu carpes fata: nec tibi foetae, More patrum, nivea inplebunt mul&traria vaccae, Sed tota in dulcis confument ubera gnatos. Sin ad bella magis ftudium, turmafque feroces, Aut Alphea rotis praelabi flumina Pifae, Et Jovis in luco currus agitare volantis ; Primus equi labor eft, animos atque arma videre Bellantum, lituofque pati; tractuque gementem Ferre rotam, et ftabulo frenos audire fonantis. Tum magis atque magis blandis gaudere magistri Laudibus, et plaufae fonitum cervicis amare. Atque haec jam primo depulfus ab ubere matris Audeat, inque vicem det mollibus ora capiftris Invalidus, et jamque tremens, et jam infcius aevi. At, tribus exactis, ubi quarta acceperit aeftas, Carpere mox gyrum incipiat, gradibufque fonare Conpofitis, finuetque alterna volumina crurum ; Sitque laboranti fimilis: tum curfibus auras Provocet, ac per aperta volans, ceu liber habenis, Aequora, vix fumma veftigia ponat arena : Qualis, Hyperboreis Aquilo cum denfus ab oris Incubuit, Scythiaeque hiemes atque arida differt Nubila tum fegetes altae campique natantes Lenibus horrefcunt flabris, fummaeque fonorem Dant filvae, longique urguent ad litora fluctus. Ille volat, fimul arva fuga, fimul aequora verrens, Hic vel ad Elei metas et maxima campi Sudabit fpatia, et fpumas aget ore cruentas : Belgica vel molli melius feret effeda collo. Tum demum craffa magnum farragine corpus Crefcere jam domitis finito. namque ante domandum Ingentis tollent animos, prenfique negabunt Verbera lenta pati, et duris parere lupatis. Sed non ulla magis viris industria firmat, Quam venerem et caeci ftimulos avertere amoris, Sive boum, five eft cui gratior ufus equorum. Atque ideo tauros procul atque in fola relegant

Pafcua, poft montem oppofitum, et trans flumina latà: Aut intus claufos fatura ad praefepia fervant.

Carpit enim viris paullatim, uritque videndo

Femina: nec nemorum patitur meminiffe, neque herbae,

Dulcibus illa quidem inlecebris et faepe fuperbos

Cornibus inter fe fubigit decernere amantis :
Pafcitur in magna filva formofa juvenca:
Illi alternantes multa vi proelia mifcent
Volneribus crebris: lavit ater corpora fanguis,
Verfaque in obnixos urguentur cornua vasto
Cum gemitu. reboant filvaeque et magnus Olympus,
Nec mos bellantis una ftabulare: fed alter
Victus abit, longeque ignotis exfulat oris ;
Multa gemens ignominiam plagafque fuperbi
Victoris; tum, quos amifit inultus, amores;
Et ftabula afpectans regnis exceffit avitis.
Ergo omni cura viris exercet, et inter
Dura jacet pernix inftrato faxa cubili,
Frondibus hirfutis et carice paftus acuta :
Et tentat fefe, atque irafci in cornua difcit
Arboris obnixus trunco: ventofque laceffit
Ictibus, et fparfa ad pugnam proludit arena.
Poft, ubi conlectum robur, virefque refectae,
Signa movet, praecepfque oblitum fertur in hoftem
Fluctus uti, medio coepit cum albefcere ponto,
Longius, ex altoque finum trahit; utque volutus
Ad terras, inmane fonat per faxa, neque ipfo
Monte minor procumbit: at ima exaeftuat unda
Verticibus, nigramque alte fubjectat arenam.
Omne adeo genus in terris hominumque ferarumque,
Et genus aequoreum, pecudes, pictaeque volucres,
In furias ignemque ruunt. amor omnibus idem.
Tempore non alio catulorum oblita leaena
Saevior erravit campis: nec funera volgo
Tam multa informes urfi ftragemque dedere
Per filvas. tum faevus aper, tum peffima tigris.
Heu, male tum Libyae folis erratur in agris.
Nonne vides, ut tota tremor pertentet equorum
Corpora, fi tantum notas odor adtulit auràs ?
Ac neque eos jam frena virûm, neque verbera faeva,
Non fcopuli, rupefque cavae, atque objecta retardant
Flumina,

Flumina correptos unda torquentia montis.
Ipfe ruit, dentifque Sabellicus exacuit fus,
Et pede profubigit terram, fricat arbore coftas
Atque hinc atque illinc, humerofque ad volnera durat.
Quid juvenis, magnum cui verfat in offibus ignem
Durus amor? nempe abruptis turbata procellis
Nocte natat caeca ferus freta: quem fuper ingens
Porta tonat caeli, et fcopulis inlifa reclamant
Aequora; nec miferi poffunt revocare parentes,
Nec moritura fuper crudeli funere virgo.

Quid? lynces Bacchi variae, et genus acre luporum,
Atque canum, quid? quae inbelles dant praelia cervi?
Scilicet ante omnis furor eft infignis equarum :
Et mentem Venus ipfa dedit, quo tempore Glauci
Potniades malis membra abfumfere quadrigae.
Illas ducit amor trans Gargara, tranfque fonantem
Afcanium: fuperant montis, et flumina tranant.
Continuoque avidis ubi fubdita flamma medullis,
Vere magis (quia vere calor redit offibus) illae
Ore omnes verfae in Zephyrum ftant rupibus altis,
Exceptantque levis auras: et faepe fine ullis
Conjugiis vento gravidae (mirabile dictu)
Saxa per et fcopulos et depreffas convallis
Diffugiunt ; non, Eure, tuos, neque folis ad ortus ; ·
In Borean Caurumque, aut unde nigerrimus Aufter
Nafcitur, et pluvio contriftat frigore caelum.
Hic demum, hippomanes vero quod nomine dicunt
Paftores, lentum deftillat ab inguine virus.
Hippomanes, quod faepe malae legere novercae,
Mifcueruntque herbas et non innoxia verba.
Sed fugit interea, fugit inreparabile tempus,,
Singula dum capti circumvectamur amore.
Hoc fatis armentis. fuperat pars altera curae,
Lanigeros agitare greges, hirtafque capellas.
Hic labor: hinc laudem fortes fperate coloni.
Nec fum animi dubius, verbis ea vincere magnum
Quam fit, et anguftis hunc addere rebus honorem.
Sed me Parnafi deferta per ardua dulcis

Raptat amor, juvat ire jugis, qua nulla priorum

Caftaliam

Caftaliam moll devertitur orbita clivo.

Nunc, veneranda Pales, magno nunc ore fonandum.
Incipiens ftabulis edico in mollibus herbam
Carpere ovis, dum mox frondofa reducitur aeftas:
Et multa duram ftipula filicumque maniplis
Sternere fubter humum, glacies ne frigida laedat
Molle pecus, fcabiemque ferat, turpifque podagras.
Poft hinc digreffus jubeo frondentia capris
Arbuta fufficere, et fluvios praebere recentis ;
Et ftabula a ventis hiberno opponere foli
Ad medium converfa diem: cum frigidus olim
Jam cadit, extremoque inrorat Aquarius anno.
Haec quoque non cura nobis leviore tuendae ;
Nec minor ufus erit: quamvis Milefia magno
Vellera mutentur Tyrios incocta rubores.
Denfior hinc fuboles: hinc largi copia lactis.
Quam magis exhaufto fpumaverit ubere muletra
Laeta magis preffis manabunt flumina mammis.
Nec minus interea barbas incanaque menta
Cinyphii tondent hirci, faetafque comantis,
Ufum in caftrorum, et miferis velamina nautis.
Pafcuntur vero filvas, et fumma Lycaei,
Horrentifque rubos, et amantis ardua dumos.
Atque ipfae memores redeunt in tecta, fuofque
Ducunt, et gravido fuperant vix ubere limen.
Ergo omni ftudio glaciem ventofque nivalis,
Quo minus eft illis curae mortalis egeftas,
Avertes: victumque feres, et virgea laetus
Pabula ; nec tota claudes foenilia bruma.
At vero, Zephyris cum laeta vocantibus aeftas,
In faltus utrumque gregem atque in pafcua mittes.
Luciferi primo cum fidere frigida rura

Carpamus, dum mane novum, dum gramina canent,
Et ros in tenera pecori gratiffimus herba eft.
Inde, ubi quarta fitim caeli conlegerit hora,
Et cantu querulae rumpent arbusta cicadae ;
Ad puteos, aut alta greges ad ftagna jubeto
Currentem ilignis potare canalibus undam:
Aeftibus at mediis umbrofam exquirere vallem,

[ocr errors]

Sicubi magna Jovis antiquo robore quercus
Ingentis tendat ramos: aut ficubi nigrum
Ilicibus crebris facra nemus adcubet umbra.
Tum tenuis dare rurfus aquas, et pafcere rurfus
Solis ad occafum. cum frigidus aëra vefper
Temperat, et faltus reficit jam roscida luna,
Litoraque Alcyonen refonant, acalanthida dumi.
Quid tibi paftores Libyae, quid pafcua versu
Profequar, et raris habitata mapalia tectis ?
Saepe diem noctemque, et totum ex ordine menfem
Pafcitur, itque pecus longa in deferta fine ullis
Hofpitiis tantum campi jacet. omnia fecum
Armentarius Afer agit, tectumque, Laremque,
Armaque, Amyclaeumque canem,Creffamque pharetram.
Non fecus ac patriis acer Romanus in armis
Injufto fub fafce viam cum carpit, et hofti
Ante exfpectatum pofitis ftat in agmine caftris.
At non, qua Scythiae gentes, Maeotiaque unda,
Turbidus ac torquens flaventis Hifter arenas,
Quaque redit medium Rhodope porrecta sub axem,
Illic claufa tenent ftabulis armenta; neque ullae
Aut herbae campo adparent, aut arbore frondes:
Sed jacet aggeribus niveis informis, et alto
Terra gelu late, feptemque adfurgit in ulnas.
Semper hiems, femper fpirantes frigora Cauri.
Tum fol pallentis haud umquam difcutit umbras:
Nec cum invectus equis altum petit aethera: nec cum
Praecipitem Oceani rubro lavit aequore currum.
Concrefcunt fubitae-currenti in flumine cruftae,
Undaque jam tergo ferratos fuftinet orbis,
Puppibus illa prius patulis, nunc hofpita plauftris.
Aeraque diffiliunt volgo, veftefque rigefcunt
Indutae, caeduntque fecuribus humida vina,
Et totae folidam in glaciem vertere lacunae,
Stiriaque inpexis induruit horrida barbis.
Interea toto non fecius aëre ninguit:
Intereunt pecudes, ftant circumfufa pruinis
Corpora magna boum: confertoque agmine cervi

Torpent mole nova, et fummis vix cornibus exftant.

Hos

« PreviousContinue »