Divinosque lacus, et Averna sonantia silvis: 445 450 alii cum Servio. cf. Burm. — 442. Averna rà, Averna loca apud Lucret. VI, 740. iterum V, 732. VII, 91. Græcis est й "Aopvos λíμnv. unde Avernus lacus. Tandem et lacus Averni ut apud Liv. XXIV, 12. — 443. Infamem vatem Sprot. adspicias Exc Burm. sub ipsa alter Hamb. -444. notas et carmina Parrhas. Noli quicquam in vs. 444 et 445 mutare. v. Notas. —446. Degerit Medic. se clausa Exc. Burm. reliquit vulgo ante Heins. cum parte codd. 448. carcere pr. Hamb. vento Menag. pr. 449. turbavit flumine ingeniose conj. Jo. Schrader. in Schedis. — 450. saxa Medic. -- Averna. jam Averna sonantia silvis, pronum est in silvis intelligere. Sed de lacu, non de flumine, agitur. Itaque accipiendum, sonantia silvæ strepitu, qua ille lacus erat inclusus; nam inf. VI, 238 lacu nigro nemorumque tenebris: et sic VI, 704 virgulta sonantia silvis. adeoque est quod in vulgari: Avernus inter sonantes silvas (uti inversa ratione in Orph. Argon. 1131 παταγεῖ δὲ παρ ̓ ὄχθαισιν ποταμοίο Δένδρεα, malim intelligere arbusta in ripa, Acherontis strepitu resonantia. Variat autem hoc, quod locis inferis modo amnes stagnantes ac silentes, modo strepentes tribuuntur.) Hoc malim, quam dicere, poetam Avernum lacum, qualis nunc erat, repræsentasse, continuatum cum Lucrino, et, infuso per hujus fauces, mari; unde Georg. II, 163 Julia qua ponto longe sonat unda refuso, Tyrrhenusque fretis immittitur - æstus Avernis. v. ibi not. divinos autem lacus vel omnino sacros, consecratos, cum Servio, accipies, vel propter vicinam Sibyllam divinam vatem; mox 443 insanam ἐνθουσιάζουσαν, ἔνθεον, quod semper substituendum, ut semel moneamus, cum de furore, insania, vatum agitur. rupe sub ima, in antro, mox 450 cavo saxo. notas, literas, et nomina, verba, adeoque quod in vulgari sermone verba scribit. cf. Georg. III, 158. Continuoque notas et nomina gentis inurunt. De re cf. ad v. 457. 445-452. Digerit in numerum, ordinat, disponit in ordinem, ut bene Servius, et ut patet v. 447, atque antro includit — 445. carmina non pro versibus: sed vaticinia. ventus tenuis; ornat epitheton, a natura, puto, venti sumtum, saltem hoc dignius poeta, quam ut sit si vel parum venti immissum fuerit. janua mota, mo : Nec revocare situs, aut jungere carmina curat. Et, quo quemque modo fugiasque ferasque laborem, Vade age, et ingentem factis fer ad æthera Trojam. 455 460 451. nec jungere Zulichem. carmina jungere duo. — 452. ædemque Gudian. a m. pr. 453. Hæc t. in marg. Parrhas fiant d. Hugen. tantæ multi, sed male. 454. increpitant tres Heins. et un. Goth. vi ventus Leid. pro var. lect. ex v. 356. et tua cursus Witt. 455. vocent Medic. a m. sec. Gud. cum aliis; et sic Servius cum Pompon. Sab. legerat ; male. 457. canet et resolvet quatuor Burm., quod possit placere; sed Ipsa canat sc. poscas, inf. VI, 76 Ipsa canas, oro. canat et resolvet Gud. volensque ora Parrhas ipsa ora duo Burm. Versus hic et sup. 446 aberat a Voss. ·459. Et quocunque m. Witt. Ex quo et expediat Franc. effugias aliquot Pier. -460. veneranda Wall. ex interpr. venerata sacerdos ed. Ven. et aliquot codd. ap. Pier. et Burm. cum Goth. pr. ex compendio scripturæ fedos. — 461. moveri Ven. — 462. fatis septem codd. Burm. et Goth. alter a m. sec., et sic auguror poetam maluisse. Nam in fatis hoc esse, ut Troja revoce taque cum ipsa, aura. situs positus 453-457. Colorem orationis illustrabit comparatio loci Callim. in Del. 318 sqq. Οὐχ οὕτω μεγάλοι μιν ἐπιπνεύουσιν ἀῆται etc. Dispendia proprie sunt temporis. Vocant auræ vela supra v. 356, cum ventus secundus spirat. Quoniam talis ventus cursum facit et ad navigationem instituendam vocat, h. l. ipse cursus vela vocat vi, ex fin, βίηφι, h. e. σὺν βίᾳ, βιαίως, vehementer. sinus secundos velorum docte dixit vento secundo inflatos. — 457. ipsa, non foliis vaticinia mandet. Natam autem hanc fabulam antiquissimis temporibus.puta, quando scribendi materia erant palmarum aut aliarum arborum folia. Tum etiam antra erant pro domibus. 458-460. v. inf. VI, 83 sqq. Non tamen satis diserte ibi videri possunt exposita ista: Et quo quemque modo fugiasque ferasque laborem, nisi forte in illis: Tu ne cede malis via prima salutis Graia pandetur ab urbe. Mox 460 venerata, poetarum more passive, ex antiquo sermone, vel invocata Quæ postquam vates sic ore effatus amico est: trilicem, Et conum insignis galeæ, cristasque comantis, Remigium supplet; socios simul instruit armis. 465 470 tur, ubique inculcare amat; idque totius carminis œconomia postulat. — 463. affatus multi apud Burm., male. effari proprie de vatibus. Servius, ut solet, ex augurali disciplina repetit: Ergo, subjicit, religioso verbo voluit uti, qui potuit dicere: Quæ postquam vates sic ore est fatus amico. est deest pr. Hamb. 464. Dona dei hinc ed. Junt. gravida Giphan. in Ind. Lucret. septoque Franc. elephante Zulich. 465. cathenis pr. Menag. - 466. Dodoneosque aliquot libri: Dodoneasque lebetas fere omnes; ante Pier. lebetes, quod pauci libri habent. lebetos Franc. Est autem Aadavalos. — 467. consortam Reg. squamis a. tr. Serv. IV, Georg. 91. -469. Sunt hæc Franc. - 471. instruet Medic. Versus idem fere inf. VIII, 80 ac rogata, ut cursum secundum det, h. monstret, doceat, quomodo ille obtineri possit. 463-471. Munera hospiti ab hospite data ex Homero animo tene; conf. Odyss. a, 309 sqq. inprimis v, pr. Adde Cerdam. auro gravia: signatur pondus ac perinde pretium. secto elephanto, πριστοῦ ἐλέφαντος Odyss. 6, 195. τ, 564 h. e. ebore in lamellas secto adeoque omnino elaborato, polito, gravia, nunc in ebore simpliciter copiose instructa, ornata; quod in generaliori notione continetur. stipat plus, quam in navim imponit, ut inf. 485 onerat. Tum ornatum verborum et munerum commendationem observa. -466. ingens argentum pro vulgari, ingens argenti pondus, aut, ut sequentia declarant, vasa ingenti argenti pondere — lebetes Dodonæos, h. e. quales sunt in templo Jovis Dodo næi. Hoc, puto, simplicissimum. Porro 467 Loricam consertam hamis, h. e. catenulis se invicem mordentibus, αλυσιδωτὸν, auroque trilicem, h. e. iisdem hamis triplicatis et quidem aureis. Ductum a textura, cum trinis filorum ordinibus textum fit, rpíparov. cf. inf. ad V, 259, adde VII, 639 clipeumque auroque trilicem Loricam induitur, qui locus me revocat, quo minus, quod malim, quodque Servium facere video, jungam: Loricam trilicem, sertam hamis auroque. 468. ornate galeam designat a partibus, quæ inprimis eam commendant. parenti Anchisæ. 470. duces, magistros equorum, agasones. cf. inf. X, 574. Serv. socii declarare putantur remigium. De hoc tamen dubito. In heroica ætate remiges non sunt servi; sunt ipsi heroes, nunc ipsi Trojani; at suppleri po con Interea classem velis aptare jubebat Anchises, fieret vento mora ne qua ferenti. 475 480 geminasque legit de classe biremes, Remigioque aptat, socios simul instruit armis. 472. classim Sprot., ut et sup. v. 5. classes pr. Hamb. — 473. vento fieret Parrhas. furenti multi ap. Burm, et sic Goth. alter; male h. 1. nam de vento secundo agitur, ut bene Serv.474. amore Hugen. et pr. Moret. pro var. lect., et ita alibi variatur. Burm. - 475. Anchise Priscian., sed vid. Heins. Anchise Medic., sed e expuncta, et Mentel. pr. —477. eripe Ven. repete Goth. tert. — 478. præterlabere quinque ap. Burm. cum edd. Ven. et Junt. ut præterlabare quatuor, sed - 480. Vade age o f. n. p. quod Medic. a m. pr. -481. Imitatus est Avienus fab. XVI, ut Heins. notat. · 483. subtegmine et sub tegmine libri fere recentiores. tuere remi ipsi et refici : et iidem sunt arma vs. 471. Itaque remigium nunc est ipse remorum apparatus, ut l. 1. VIII, 80 et Ge. II, 201. remigiis, remis actis. 472. 473. Anchise auctoritate etiam h. 1. res geritur. cf. ad v. 266. 267. velis sexto casu accipias, ut sic naves instruere, adornare, velis vento excipiendo expansis. Sic biremes remigio aptare, inf. VIII, 80. Vulgare est: aptare, apta reddere, remigium, vela, in navibus. Sequitur autem in hoc historiæ fidem. Nam ex Epiro Trojanos colonos viam Æneæ ad Italiam monstrasse " antiqua ferebatur narratio, v. Dionys. I, 51 (p. 41) cf. Exc. I sub. f. 474-481. honore, verbis ho norificis, alias honor verborum. Conjugio, honesto voc. utitur. bis, semel excisa ab Hercule Troja, propter Laomedontis perfidiam. arripe velis, versus hanc ab Epiri litore dirige naves, ef. inf. 532, ut tamen nunc quidem litora modo legas. quam pandit, oraculo designat. provehor, sermone progredior. demoror austros orientes, h. e. vos demoror, quo minus austris utamini. 483-485. Poterat hæc supra subjiceret v. 470. Mira tamen cum arte utitur Andromaches affectu. cf. sup. ad 337. digressu supremo, exquisite, proprie est supremum, ultimum, degressus momentum. - - 483. picturatas auri subtemine vestes utrum de textili an de acu Et Phrygiam Ascanio chlamydem; nec cedit honori; Adcipe et hæc, manuum tibi quæ monumenta mearum 485 etiam h. 1. — 484. Ausonio Goth. tert. a pr. m. chlamyden alter Mentel. nec cedit honore: sic Scaurus legebat apud Servium, sive is inter eos fuit, qui Æneidem recensuerunt, sive hanc tanquam grammaticus emendationem proposuit. Venit ca lectio in Gudianum, probata Heinsio mihique non minus pro vera habetur: sive ut sic accipias : nec cedit honore sc. verborum, ad conjugis exemplum v. 474. Quem Phœbi interpres multo compellat honore; sive ut cum Scauro, qui ita explicabat: non cedit Heleno liberalitate et munificentia. cf. Pompon. Sab. Heumannus olim totum hemistichium ab aliena manu esse putabat ; et sustulerant id jam alii ante Cerdam; nec ipse ab iis dissentio; video etiam Brunckium accedere; potuit quoque totus locus a poeta affectus tantum, non autem curis secundis elaboratus esse: apposuerat forte duo hemistichia; poteratque versus sic constare: Et Phrygiam Ascanio vestem; tum talia fatur. In Mentel. pr. erant tantum illa: nec cedit. In re tam incerta præstat nil movere. 485. Testilibus in nonnullis scriptum. que deest Græv. ·487. Andromache Heins. e scriptis et grammaticis. Eo alludunt Medic. et alii: Andromache. Vulgo Andromaches. Wall. Andromachen. Duo Burm. testantur, tres alii honorem proclivi lapsu. picto opere accipias, dubitare minus honorifice muneribus hos possis. Nam utroque modo picta pitalibus impertiat. Possis etiam vestis dicitur; interdum adeo simpliciter pro distincta coloribus et variegata. Si de textili opere accipis: subtemen aureum proprie dictum est; et Phrygia chlamys acu picta; vestes autem erunt stragulæ. Sin pictas acu, scilicet Phrygio opere, vestes accipere mavis: erit in illis ipsis Phrygia chlamys; subtemen autem simpliciter pro filo; et textilia dona (ex Homerico θῆτά θ ̓ ὑφαντὴν ) mox ab his diversa sunt. -484. nec cedit honori, si Servius explicat tanta dat munera, quanta merebatur Ascanius: hoc enim est honori non cedere, parem esse meritis accipientis; minus durum erit: non cedit honori sc. munerum, quo prosequutus erat Helenus Anchisen; ut Andromache Ascanium nunc non verborum honorem huc advocare ex v. 474; est tamen hoc longius petitum. Sed v. Lect. var. Locum ante oculos habuit et magna ingenii luxurie oneravit in discessu Æneæ ab Anio Ovid. Met. XIII, 680 sq. 486-491. Reminiscitur et hic mater dulcissimi pueri, atroci morte sibi erepti. Locus inter paucos dulcissimi affectus, etiam sententiarum ac verborum dilectu, inprimis adjuncta declarantium, et multo magis si parentis sensum et affectum habeas. manuum monumenta mearum cum dignitate, pro manuum mearum opere ex Od. 6, 126 Μνημ ̓ Ἑλένης χειρῶν· etc., qui locus Virgilio obversabatur. - 488. dona extrema tuorum, popularium et amicorum. super, |