Aeoliam venit. Hic vasto rex Aeolus antro cimus lentas et iuges." S. cf. IV, 161. V, 13.,,Loca feta nunc plena, ut alio loco (II, 238) feta armis" (S.) machina; G. IV, 139. fetae apes; ita etiam gravidus usurpatum legitur IV, 229. Hor. C. 1, 22, 4. et gravis V1, 515. [Exempla alia ap. Freinsh. ad Flor. Ill, 5, 18.] 52. Acoliam describit Hom. Od. X, init. quem locum cum hoc conferas et quo consilio Virgilius ab Homero recedat, perpendas. Post Virgilium Aeoli regiam descripsit Val. Flacc. 1, 574596. Ex novem illis insulis, quae Aeoliae vocantur, quam sibi sedem elegerit Aeolus, antiqui discrepant; Strabo et Plinius Strongylen fuisse affirmant. Ventorum regem ibi habitare insularum natura persuasit. 55. cum rationem qua quid fit signat, quae indicatur etiam solo ablativo, cf. Krüger §. 480 a. et notam 1. Adde v. 245. G. 1, 190. Lucr. VI, 196: magno indignantur murmure clausi nubibus et I, 276: ita perfurit acri cum fremitu, saevitque minaci murmure coortus; quo in loco et cum praepositio est et nudus ablativus. 57. mollit, nam etiamsi revera non redduntur molliores, tamen quum coerceantur et quominus immanitatem suam prodant prohibeantur, molliores videntur facti esse. 59. quippe ferant, ni faciat; ita coniunctivus praesentis cum nisi particula iunctus II, 598. VI, 292. XI, 912. Ον. Trist. V, 12, 15: Pluribus accusem, fieri nisi possit, ut ad me Littera non veniat, scripta sit illa tamen. Neque tamen est pro imperfecto, sed praesens satis intelligitur, nam possumus cogitare rem, ut quae fieri possit; sic Liv. IL, 37. Si existat hodie ex inferis Lycurgus, gaudeat ruinis eorum. coelum profundum, ita G. IV, 222. Ad rem, cf. Luer. I, 279: Venti ... corpora caeca, Quae mare, quae terras, quae denique - 55 60 nubila coeli l'errunt ac subito vexantia turbine raptant, et Ov. M. I, 58: 1 ir obsistitur illis, Quin lanicut mundum. 60. Obiectum omissum, cf. ad II, 492. 61. et montes altos est molis explicatio, cf. ad v. 2. Solent explicare grammatica formula, quae dicitur Hendiadys, ut similia: pateris libamus et auro; ferro et compagibus arctus; et recte monent, posse haec contractis verbis dici: pateris aureis, ferreis compagibus; si modo non unum in duo distractum esse dicerent, sed ex propria Latinae linguae indole talia oriri concederent cf. Hand Theor. p. 369. 61. insuper imposuit; ita III, 579: ingentem insuper Aetnam impositam. Ov. Met. I, 67: super imposuit. Alia abundantis adverbii exempla vide ad VI, 750. 62. foedere certo, i. e. lege certa, ita G. 1, 60: Continuo has leges aeternaque foedera certis imposuit natura locis; alibi; neque lex aliud est quam foedus qualecunque inter duas partes. Sic Colum. X, v. 219. leges, quibus coelum regitur, dixit foedera coeli. 63. premere habenas est adducere; ita XI, 600: sonipes pressis pugnat habenis. Ov. A. A. II, 467: supprime habenas; contra laxare est immittere, cf. VI, 1. Comparantur venti cum equis ferocibus; laxas dare idem quod laxare. Per dare verbum adiectivo vel participio additum verba circumscribuntur (Schulz §. 97, 8.), ita tamen, ut rei effectus etiam significetur; ita haec ego vasta dabo IX, 323, quo loco non propter metrum talia poeiam conatum esse apparet; te mea dextera defensum dabit XII, 437. placata venti dant maria II, 70. Нис pertinet amata Virgilio formula: haec ubi dicta dedit VI, 628. VII, 323. 471. etc. Alia apud Plautum, ut perfectum, factum, curatum dare, apud Terentium exornatum, incensum dare; etiam apud historiarum scriptores ut ap. Sall. Iug. Ad quem tum Iuno supplex his vocibus usa est: Aeole, namque tibi divom pater atque hominum rex 65 Et mulcere dedit fluctus et tollere vento, Gens inimica mihi Tyrrhenum navigat aequor, Ilium in Italiam portans victosque Penatis: 59. victos dare et Liv. VIII, 6: stratas legiones Latinorum dabo. Nonnulla in orationis usum transiere, ut responsum, consultum dare. Dare iunctum cum substantivis, verba circumscribens notatur ad II, 698. 64-74. Iuno ab Acolo petit auxilium. 64. „Rhetoricum est in omni petitione hoc observare, ut possit praestare qui petitur, ut sit possibilitas, ut res sit iusta quae petitur, ut habeat modum petitio, ut sequatur remuneratio. Et sciendum est secundum hunc ordinem omnes petitiones formare Virgilium" S. supplex indicat, quantum de superbia sua remittat, ut quod petit assequatur. namque, nam, enim, ut Graecum yao, praecipue apud Herodotum, cum suo enuntiato praecedit id, cuius causam continet (ubi particulae ori, quod (weil), locum habere solent); sic nam v. 730. Ill, 374. enim v. 199. IV, 105. legitur. Indicatur eo modo commotus animus qui earum rerum, quas agit, reddere cupit rationem. divom p. a. h. r. idem X, 743. Contra Homericum est natno ἀνδρῶν τε θεών τε. dedit. Dare verbum cum infinitivo iunctum apud poetas eadem est significatione, qua concedere, permittere; infinitivus obiectum est, good datur; nihil autem impedit, quominus is infinitivus ipse accusativum regat: Er hat gegeben zu besänftigen die Winde, v. 79: Du gibst das Beiwohnen am Gastmahle der Götter. Ita saepissime at III, 77. V, 572. VI, 697. IX, 173. X. 61. 235. Hor. Ep. I, 16, 61: da mihi fallere A. P. 323: Graiis dedit ore rotundo Musa loqui. Ov. Met. VI, 444. XII, 556: cui posse figuras sumere quas vellet dederat. Ita etiam passivum Ill, 7. Ov. Met. I, 307. (Sic Plinius Ep. 1, 10. datur cernere). mile est Graecum δώκεν ἄγειν 1. 1, 348. λεῖπε φορῆναι 1, 107. Neque inusitatum est donare eadem structura positum, ef. V, 262: donat habere viro et Hor. C. 1, 31. 18: frui paratis dones, et contrarium sumere ut Hor. C. I, 12, 2. Quem virum sumis celebrare Clio? Quodsi his locis omnibus infinitivus potest haberi Si 70 accusativus vel obiectum, sunt tamen alii, in quibus finis et intentio apertius indicatur, quae in multis locis, qui allati sunt, latet, cf. v. 319: dederatque comam diffundere ventis; Magis etiam ap. Hor. C. 1, 26, 1: Tristitiam tradam in mare Creticum portare ventis, i. e. ut portent. Atque ita sensim videmus poetas maiora audere, ita ut ad Graeci infinitivi normam, qui gerundii et supini significationes complectitur, utantur suo. (Hanc observationem attingunt, quae dicta sunt ad v. 527. II, 33. IV, 564. V, 638.) Hic autem usus poetarum, ut fere ubique demonstrari licet, initium cepit ab usitata scriptorum formula, ut apud Livium XL, 47. legis: bibere sibi iuberet dari. cf. Cic. Tusc. 1, c. 26: ut lovi bibere ministraret. mulcere, i. e. delinire, mitigare ut v. 197. — tollere vento; cf. v. 134. Hor. C. I, 3, 6: Arbiter Hadriae ponere seu tollere vult freta. 67. navigat aequor de hoc accusativo, cf. ad V, 235. 68. Ad rem, cf. VIII, 12. Ov. Fast. IV, 251: Quum Troiam Aeneas Italos portaret in agros. Met. III, 538: Qui longa per aequora vccti, hac Tyron, hac profugos posuistis sede Penates. Hor. C. IV, 4, 53. De Penatibus cf. ad v. 527. Victi sunt dii, qui sedem suam non potuerunt ab interitu defendere; ita II, 320. VIII, 11. 69. Incute vim ventis, i. e. adde violentiam ventis, exaspera ventorum animos; ita Ennius: dictis Romanis incutit iram. submersas obrue; submerge et obrue, cf. ad IV, 17. 70. age diversos dissipa; ita transversum agere aliquem est pervertere apud Sall. Iug. 6, 3. 14, 20. Quarum quae forma pulcherrima Deiopea, 75 Aeolus haec contra: Tuus, o regina, quid optes, Explorare labor; mihi iussa capessere fas est. Tu mihi, quodcunque hoc regni, tu sceptra lovemque Haec ubi dicta, cavum conversa cuspide montem arboreis v. 190. crista galea aurea ru- 72. quae pulcherrima pro breviore pulcherrimam non tantum metro cogente quaesitum est, sed ut magis extollatur nymphae pulchritudo. Deiopea, Med. Rom. Serv. Deiopeam, Edd. 73. Idem v. IV, 126. Pronuntiandum esse connubio non connubio, ut est pronuba, brevi penultima, docet §. 13. de metr.,, Connubium est uroris iure ducendae facultas" Ulpian Tit. V. 14. p. 19 ed. Hugo; deinde ipsum est coniugium optimo iure, ex quo liberi procreati optima fruuntur civitate. Connubium datur ei, cui ius iusti matrimonii ineundi conceditur. Coniugium est coniugum societas, etiam non optimo iure iunctorum. Honestum nomen connubii, cf. III, 319. IV, 668. 316. Ov. M. 1, 490. XI, 226 etc. etiam de quovis viri feminaeque consortio usurpatur. propriam, i. e. perpetuam, cf. II, 85. Nep. Thras. 4: parva munera diutina, locupletia non propria esse consueverunt. dicabo,,Plus est dico quam do, dicatur perpetuo, datur ad tempus," Don. Ter. Phorm. 1, 2, 11. Est vox Praetoris, qui quum verba do, dico, addico jungeret dicare fortius esse quam dare significavit. 75. Cf. Plin. H. N. VII, 43: in quibus quaerendis sapientes aetatem exigerent. 76-123. Tempestate coorta Troiani per mare disiiciuntur. Animadvertas, quod nihil ad promissa Aeolus respondet, sed iussus modo obedire se fingit, omnemque facti culpam a se removet, quae inferiorum si ad facinus aliquod excitantur a potentioribus solet esse ratio. 76. o regina,,Inferioris personae reverentia est maiorem meritis appellare, non nomine. Contra maioris est minorem nomine tantum vocare" S. cf. v. 65. 80 85 explorare quid optes, i. e. recte secusne id fiat, quod vis fieri, tuum est. 77. Cf. Plaut. Trin. II, 2, 9: si mea imperia capesses. 18. sceptra lovemque concilias. De usu praesentis in re, quae a praeterito usque in praesens tempus perducitur, aut cuius vis certe remanet tempore praesenti, vide ad IV, 228. Tu conciliasti mihi a love sceptrum, i. e. potentiam meam (cf. v. 253.) ipsumque mihi reddis propitium; conciliare aliquid alicui et alicui aliquem recte dicitur, cf. Liv. 36, 11. gentem regi conciliabat. Verba autem nonnunquam assumunt duo obiecta, diversa ratione explicanda ut II, 258. Danaos et claustra laxat Sinon, cf. v. 255. 426. IV, 695. VI, 70. Tib. III, 3, 21: Non opibus mentes hominum curaeque levantur. Alia est ratio, quam notavimus ad v. 356. 79. epulis deum non accumbunt, nisi in deos relati; ita Ecl. 4, 63. Poetae enim signum rei conspicuum pro re ipsa ponunt, cf. 78. et II, 31. 80. Nota dei potestatem, qui simul atque attingit montem, aperit claustra, quae venti frustra tentant effringere. 85. ruunt activum est; ita v. 35. V, 695. VIII, 516. G. 1, 105. II, 308. et apud alios, ut verba motus saepe variant, cf. ad v. 104. Summam autem oriri opinabantur tempestatem, si omnes inter se venti confligerent, ita II, 419. Stat. Theb. 1, 349 sq. Hom. Odyss. V, 292 sq. πάσας ὀρόθυνεν ἀέλλας παντοίων ἀνέμων. Alias tempestates descriptas invenies etiam II, 198. V, 9. 62. 692. Aliquos ventos dixisse poeta contentus est, nihil curans, qui potissimum ventus naves ad Libyam deferat, omittit enim dicere Aquilonem. creber procellis, i. e. crebris procellis, cf. ad VII, 483. cornibus ingens. Africus procellosus est in mari mediterraneo. Africus et vastos volvunt ad litora fluctus. Non potuisse tuaque animam hanc effundere dextra? 92. Cf. 9, 16: duplices ad sidera palmas sustulit; ita duplices pro ambobus dixit VII, 139. X, 667. 94. Cf. Od. V, 306: τριςμάκαρες Δα ναοὶ καὶ τετράκις, οἳ τότ ̓ ὄλοντο Τροίῃ ἐν εὐρείῃ. 96. Oppetere, ita XII, 543. 640. Tac. A. II, 24. Plin. H. N. X, 3. plenius quod est, oppetere mortem apud Ciceronem legitur. Est autem oblatam mortem fortiter excipere. 97. Diomedes, Tydei filius, Graecorum fortissimus, (II. VI, 98.) interfecit Aeneam, (II. V, 239.) nisi Venus hunc surripuisset. mene, cf. v. 37. — animam effundere dixit V. ut Cic. Philipp. IV, 12, 32. extremum spiritum cffundere. 98. Saevus in laudem dicitur bellato 90 95 100 ris XII, 107. Hor. C. II, 12, 5. Ov. Met. XIII, 177. Laudat enim Troianae gentis fortissimos, quos oporteret superesse, si quidem fortissimus quisque maxime tutus est. Sed fatum noluit perire Aeneam. Sarpedon Iovis et Laodamiae filius, dux Lyciorum, Troianorum socius et virtute egregius et corporis praestans magnitudine, occisus est a Patroclo. Sed Virgilius neglexit, quod Homerus tradit corpus eius a sociis in Lyciam esse reportatum. II. XVI, 454. 100. De Simoente, cf. II. XII, 22. 101. Idem paene versus legitur VIII, 539; sed si versum repetit Virgilius solet unum alterumve verbum commutare, cf. IV, 528. 102. Iactare, ita II, 768: voces iactare per umbras. Dativum explica: quum talia iactaret, cf. v. 266. II. 713: Est urbe egressis tumulus templumque vetustum (wenn man herauskommt vor die Stadt). Od. ΧΙ, 183. οιζυραὶ δὲ οἱ αἰεὶ φθίνουσιν νύκτες τε καὶ ἤματα δακρυχεούσῃ. Elegans hic in tempore signando dativus. cf. Cic. de or. I, 1. Paene expressi Homeri versus sunt Od. V. 313 sq.; quos conferas. 103. Procella aquilone excitata et adversa (ex adverso) veniens, stridens velum ferit, frangit remos et proram invertit, ita ut iam navis latus undis opponatur, unde facilius pervertitur. 104. proram avertit. Med. Rom? al. scil. procella, deinde ad vocem latus supplendus est genitivus navis; sed prora avertit Pal. et Serv.; qui explicat,,avertit pro avertitur." Avertit au Dat latus: insequitur cumulo praeruptus aquae mons. 105 110 115 tem est ut nostrum umkehren, umwenden, transitivum et intransitivum. Multa enim verba et apud nos et apud Romanos etiam intransitiva habentur, quum sint transitiva. Id in lingua Latina maxime valet in verbis motum significantibus; ita Sil. XI, 250. strepituque moventum (sc. pedes) murmurat alta domus. ita Liv. XXIII, 1. Flor. 11, 6, 8. 8, 8. movent (sc. castra) nos: Sie brechen auf. Apud Virgilium reperiuntur intransitiva: vertere Ill, 365. (revertere usitatissimum) volvere 1, 234. G. I, 163. volutare Ill, 107. deflectere X, 331. praecipitare II, 9. IV, 251. sternere Vill, 719. rotare X, 362. proripere V, 741. ponere V, 681. VII, 27. 75. X, 103. sistere Ill, 7. tardare X, 856. iungere X, 240. accingere II, 235. agglomerare 11, 339. ingeminare IV, 529. V, 227. G. 1, 333. turbare V, 800. inundare X, 24. accendere XII, 560, cf. Z. 145. Haase p. 290 sq. Krüg. 469; qui rem breviter, sed ut possit intelligi eius ratio, exponit. 105. dat latus,,inclinatur" (S.) navis ita ut latus fluctibus opponat. praeruptus (cf. v. 246) aquae mons; ita in praeceps abruptus, ut solent esse montes et saxa. insequitur cumulo ut II, 498: amnis fertur in arva furens cumulo. Ventum aliquanto tardius unda ab eo commota subsequitur; ipso autem versus sono audimus fluctus intumescentes. itaque unus aliquis ventus est pro vento omnino, cf. IV, 562. 110. Quid sit dorsum, invenies ad X, 303. arae dicebantur insulae Aegimuri, cf. Plin. H. N. V, 7. Ļiv. XXX, 24. adversae Carthagini ab eaque CCXXX stadiis remotae, nunc Zowamoore et Zimbra dictae; sed e Servii annotatione, qui diversis locis aras memorat, videtur apparere, talia dorsa omnino aras esse dicta. Totum illud mare naufragiis infame est, quae bello Punico primo fecere Romani. mare summum (cf. v. 147 et V, 819 summa aequora) est maris superficies, cf. Cic. Fin. IV, 23, 64: Quis enim ignorat, si plures ex alto emergere velint, propius fore eos quidem ad respirandum, qui summam aquam appropinquant etc. Adde quae ad VII, 61. 111. trevia, Boazia, loca vadosa (Untiefen), ut brevia vada legitur v. 221. et apud Tac. An. I, 70: neque discerni poterant incerta a solidis, brevia a profundis. syrtes (Sandbänke), nomen est appellativum; Syrtes enim illae infames, cf. IV, 41. non eo in loco sunt, quo res agi fingitur. Itaque aut in saxa mari tecta torquentur, ut naufragia faciant, aut intra syrtes implicantur et arenae circumdantur aggeribus, unde nequeunt exire. miserabile visu: idem IX, 465. De exclamationibus orationi insertis cf. VII, 73. |