Eptuno has ago meo patrono gratias,

NE

Qui falus locis incolit pifculentis,

Cum me ex fuis pulchre ornatum expedivit
Templis reducem, plurima præda onustum,
Salute horiæ, quæ in mari fluctuofo
Pifcatu novo me uberi compotivit.
Miroque modo atque incredibili hic pifcatus mihi
Lepide evenit: neque pifcium ullam unciam hodie
Pondo cepi, nifi hoc quod fero hic in rete.
Nam ut de nocte multa impigreque exfurrexi,
Lucrum præpofivi fopori & quieti :
Tempeftate fæva experiri expetivi
Paupertatem heri, qui & meam fententiam
Tolerarem, opera haud fui parcus mea. Nimis homo
Nihili eft, qui piger eft: nimifque id genus odi
ego male.

Vigilare decet hominem, qui volt fua tempori conficere officia.

Non enim illum exfpectare oportet, dum herus fe ad fuum fufcitet ofhcium.

Nam qui dormiunt libenter, fine lucro & cum malo quiefcunt.

Nam ego nunc mihi, qui impiger fui, repperi, ut piger, fi velim, fiem.

Hoc ego in mari, quidquid ineft, repperi: quidquid ineft, grave quidem eft: aurum

Hic ego ineffe reor. nec mihi confcius eft ullus homo. nunc hæc tibi

Occafio, Gripe, obtigit, ut liberet ex populo Præ

Poft animi cauffa mihi navem faciam, atque imitabor Stratonicum:

Oppida circumvectabor. ubi nobilitas mea erit clara, Oppidum magnum communibo: eii ego urbi Gripe indam nomen,

Monimentum meæ famæ & factis: ibique regnum magnum inftituam.

Magnas res hic agito in mentem inftruere. nunc hunc vidulum condam.

Sed hic rex cum aceto pranfurus eft & fale, fine bono pulmento.

H

ACTUS IV. SCENA III.

Trachalio, Gripus.

Eus mane. Gr. Quid maneam? Tr. Dum hanc tibi, quam trahis, rudentem complico. Gr. Mitte modo. Tr. At pol ego te adjuvabo. nam bonis quod

Bene fit, haud perit. Gr. Turbida tempeftas heri fuit,

Nihil habeo, adolefcens, pifcium: ne tu mihi esse postules.

Non vides referre me uvidum rete, fine fquamofo реси?

Tr. Non edepol pifces expeto, quam tui fermonis fum indigens.

Gr. Enicas jam me odio, quifquis es. Tr. Non finan ego abire hinc te. mane.

Gr. Cave fis malo. quid tu, malum, nam me retrahis? Tr. Audi.

Gr. Non audio. Tr. At pol quin audies. Gr. Quin poft loquere, quid vis.

Tr. Eho, modo eft operæ pretium, quod tibi ego

narrare volo.

Tace, fi fidem modo das mihi te non fore infidum. Gr. Do fidem tibi, fidus ero, quifquis es. Tr. Audi. furtum ego vidi

Qui faciebat: noveram dominum, id cui fiebat: poft ad

Furem egomet devenio, feroque ei conditionem hoc pacto:

Ego iftuc furtum fcio cui factum eft. nunc mihi fi vis Dare dimidium, indicium domino non faciam. is nihil

Etiam refpondit. quid inde æquom est dare mihi? dimidium

Volo ut dicas. Gr. Immo hercle etiam amplius: nam nifi dat, domino dicundum

Cenfeo. Tr. Tuo confilio faciam. nunc advorte animum;

Namque hoc attinet omne ad te. Gr. quid eft fatum? Tr.. Vidulum

Iftum, cujus ille eft, novi ego hominem jampridem. Gr. Quid eft?

Tr. Et quo pacto periit. Gr. At ego quo pacto inventu❜ft fcio.

Et qui invenit, hominem novi: & dominus qui

nunc eft, fcio.

Nihilo pol pluris tua hoc, quam quanti illud refert mea.

Ego illum novi, cujus nunc eft; tu illum, cujus antehac fuit .

Hunc homo feret a me nemo: ne tute fperes potius. Tr. Non ferat,

Si dominus veniat? Gr. Dominus huic nemo, ne fruftra fis,

Nifi ego, nemo natu'ft; hunc qui cepi in venatu

meo.

Tr. Itane vero? Gr. Ecquem effe dices in mari pifcem

meum?

Quos cum capio, fiquidem cepi, mei funt; habeo pro meis:

Nec manu afferuntur; neque illinc partem quifquam postulat.

In foro palam omnes vendo pro meis venalibus. Mare quidem commune certo 'ft omnibus. Tr. Alfentio,

Qui minus hunc communem quæfo mihi effe oportet vidulum?

In mari inventu 'ft, commune eft. Gr. Ne impudenter impudens!

Nam fi iftuc jus fit, quod memoras, pifcatores perierint :

Quippe cum extemplo in macellum pifces prolati fent,

Nemo emat: fuam quifque partem pifcium pofcat fibi :

Dicat, in mari communi captos. Tr. Quid ais, impudens?

Aufus etiam comparare vidulum cum pifcibus? Eadem tandem res videtur? Gr. In manu non eft mea;

Ubi demifi retem atque hamum, quidquid hæfit, extraho.

Meum, quod rete atque hami nacti funt, meum potiffumum' ft.

Tr. Immo hercle haud eft; fiquidem quod vas exce

pifti. Gr. Philofophe!

Tr. Sed tu en umquam pilcatorem vidifti, venefice, Vidulum pifcem cepiffe? aut protuliffe ullum in fo

rum ?

Vide fis, quojus arbitratu nos facere vis? Gr. Vi duli

Arbitratu. Tr. Ita enim vero? ftultus es. Gr. Sal

ve, Thales!

Tr. Tu iftunc hodie non feres, nifi das fequeftrum aut arbitrum,

Quojus hæc res arbitratu fiat. Gr. Quæfo fanus es? Tr. Elleborofus fum. Gr. Ego cerritus, hunc non a mittam tamen.

Tr. Verbum adde etiam unum, jam in cerebro colaphos abftrudam tuo.

Ego jam hic te, itidem quafi penicillus novos exurgeri folet,

Ni hunc amittis, exurgebo quidquid humoris tibi'st. Gr. Tange! affligam ad terram te itidem, ut pifcem foleo polypum.

Vis pugnare? Tr. Quid opu'ft? quin tu potius prædam divide.

Gr. Hinc tu, nifi malum, frunifci nihil potes, ne poftules.

Abeo ego hinc. Tr. At ego hinc offlectam navem, ne quo abeas: mane.

Gr. Si tu proreta ifti navi es, ego gubernator ero. Mitte rudentem, fcelefte. Tr. Mittam: omitte vi

dulum.

Tr. Non probare pernegando mihi potes, nifi pars datur,

Aut ad arbitrum reditur, aut fequeftro ponitur. Gr. Quemne ego excepi in mari? Tr. At ego infpeAavi e litore.

Gr. Mea opera, labore, & rete, & horia. Tr. Num qui minus,

Si veniat nunc dominus, quojus eft, ego qui infpeAavi procul,

Te hunc habere, fur fum, quam tu? Gr. Nihilo. Tr. Mane, maftigia!

Quo argumento focius non fum, & fur fum? fac dum ex te fciam.

Gr. Nefcio: neque ego iftas voftras leges urbanas fcio, Nifi quia, hunc meum effe, dico. Tr. Et ego item

effe ajo meum.

Serio,

ACTUS IV. SCENA IV.

Demones, Palaftra, Ampelifca, Gripus,
Trachalio

Erio, edepol, quamquam volo vobis quæ voltis,
mulieres,

Metuo, propter vos, ne uxor mea me extrudat ædibus:

Que me pellices adduxiffe dicet ante oculos fuos. Vos confugite in aram potius, quam ego. Mul. Miferæ periimus.

Dam. Ego vos falvas fiftam, ne timete. fed quid vos foras

Profequimini? quoniam ego affum, faciet nemo injuriam .

Ite, inquam, domum ambo nunc jam ex præfidio præfides.

Gr. O here, falve. Dem. Salve, Gripe. quid fit? Tr. Tuufne hic fervos eft?

Gr. Haud pudet. Tr. Nihil ago tecum. Gr. Ergo abi hinc fis. Tr. Quæfo refponde, fenex.

Tuus hic fervos eft? Dem. Meus eft. Tr. Hem! iftuc optume, quando tuus eft.

Iterum te faluto. Dem. Et ego te. tune es, qui haud multo prius

Abiifti hinc herum arceffitum? Tr. Ego is fum. Dem. Quid nunc vis tibi?

Tr. Nempe hic tuus eft? Dem. Meus eft. Tr. Iftuc optume, quando tuu 'ft.

Dem. Quid negoti' ft? Tr. Vir fceleftus illic eft. Dem. Quid fecit tibi

Vir fceleftus? Tr. Homini ego ifti talos fuffringi volo.

Dem. Quid eft? qua de re litigatis nunc inter vos? Tr. Eloquar.

Gr. Immo ego eloquar. Tr. Ego, opinor, rem facesfo. Gr. Siquidem

Sis pudicus, hinc faceffas. Dam. Gripe, animum advorte, ac tace.

Gr. Utin' iftic prius dicat? Dem. Audi, loquere tu. Gr. Alienon' prius,

Quam tuo dabis orationem? Tr. Ut nequitur comprimi!

Ita ut occœpi dicere; illum quem dudum Lenonem extrufifti, hic ejus vidulum, eccillum. Gr. Non habeo. Tr. Negas, quod oculis video? Gr. At ne videas, velim.

Habeo, non habeo. quid tu me curas, quid rerum geram?

Tr. Quomodo habeas, illud refert: jurene an injuria.

Gr. Ni iftum cepi, nulla cauffa eft, quin me condo.

nes cruci:

Si in mari reti apprehendi, qui tuum potius eft, quam meum?

Tr. Verba dat. hoc modo res gefta eft, ut ego dico. Gr. Quid tu ais?

Tr. Quoad primarius vir dicat, comprime hunc fis, fi tuus eft.

Gr. Quid? tu idem mihi vis fieri, quod herus confuevit tibi?

Si ille te comprimere folitus, hic nofter nos non folet.

Dem. Verbo illo modo ille vicit. quid nunc tu vis? dic mihi.

Tr. Equidem neque ego partem pofco mihi iftinc de iftoc vidulo

Neque meum effe hodie umquam dixi. fed iftic ineft ciftellula

Hujus mulieris, quam dudum dixi fuiffe liberant. Dem. Nempe tu hanc dicis, quam efse ajebas dudum popularem meam ?

Tr. Admodum: & ea, quæ olim parva geftavit, cre pundia

Iftic in ifta ciftula infunt, quæ iftic ineft in vidulo. Hoc neque ifti usus est, & illi miseræ fuppetias fe

ret

Si id dederit, qui fuos parentes quærat. Dem. Faciam ut det: tace.

Gr. Nihil, hercle, ego fum ifti daturus. Tr. Nihil peto, nifi ciftulam

Et crepundia. Gr. Quid fi ea funt aurea? Tr. Quid iftic tua?

Aurum auro expendetur; argentum argento exæquabitur.

Gr. Fac fis aurum ut videam; post ego faciam ut vi. deas ciftulam.

Dam. Cave malo, ac tace tu! tu perge, ut occaœpifti, dicere.

Tr. Unum te obfecro, ut te hujus commiserescat mulieris,

Siquidem hic lenonis ejus eft vidulus, quem fufpicor. Hic nifi de opinione certum nihil dico tibi. Gr. Viden' fceleftus ut aucupatur! Tr. Sine me, ut occœpi, loqui.

Si fcelefti illius eft hic, quojus dico, vidulus, Hæ poterunt noviffe: oftendere his jube. Gr. Ain' oftendere?

Dem. Haud iniquom dicit, Gripe, ut oftendatur vidulus.

Gr. Immo hercle infignite inique. Dem. Qui dum ? Gr. Quia fi oftendero,

Continuo hunc noviffe dicent fcilicet. Tr. Scelerum

Dam. Abftine maledictis, & mihi, quod rogavi, dilue. Tr. Ciftellam iftic ineffe oportet caudeam in ifto vidulo,

Ubi funt figna qui parentes nofcere hæc poffit fuos, Quibufcum parva Athenis periit, ficuti dixi prius. Gr. Juppiter te diique perdant! quid ais vir venefice? Quid? ifta mutæ funt, quæ pro fe fabulari non queant?

Tr. Eo tacent, quia tacita bona 'ft mulier femper, quam loquens.

Gr. Tum pol tu pro oratione, nec vir nec mulier mihi es.

Tr. Qui dum? Gr. Quia enim neque loquens es, neque tacens umquam bonus.

Quæfo, en umquam hodie licebit mihi loqui. Dem. Si præterhac

Unum verbum faxis hodie, ego tibi comminuam

Dem. Non ego te comprimere poffum fine malo? Gr. Si iftic tacet,

Ego tacebo: fi ifte loquitur, fine me pro re mea parte loqui.

Dam. Čedo modo mihi iftum vidulum, Gripe. Gr. Concredam tibi.

At fi iftorum nihil fit, ut mihi reddas. Dem. Reddetur. Gr. Tene.

Dam. Audi nunc jam, Palæstra atque Ampelifca, hoc quod loquor.

Eftne hic vidulus, ubi ciftellam tuam ineffe ajebas? Pal. Is eft.

Gr. Perii, hercle, ego mifer! ut, priufquam plane afpexit, illico

Eum effe dixit! Pal. Faciam ego hanc rem * planam tibi: Ciftellam iftic ineffe oportet caudeam in ifto vidulo. Ibi, ego dicam, quidquid inerit, nominatim; tu

mihi

Gr. Tum tibi, hercle, deos iratos effe oportet, quifquis es,

Quæ parenteis in tam anguftum tuos locum compegeris.

Dem. Gripe, accede huc. tua res agitur. tu puella, iftinc procul

Dicito, quid infit, & qua facie, memorato omnia. Si hercle tantillum peccaffis, quod pofterius poftules Te ad verum convorti; nugas, mulier, magnas egeris. Gr. Jus bonum oras. Tr. Edepol haud orat te: nam tu injurius.

Dem. Loquere nunc jam, puella. Gripe, animum ad

vorte, ac tace.

Pal. Poft eft ficilicula argenteola, & duæ connexæ maniculæ, &

Sucula. Gr. Quin tu i dierecta cum fucula, & cum porculis!

Pal. Et bulla aurea eft, pater quam dedit mihi natali die.

Dem. Ea eft profecto! contineri, quin completar,

non queo.

Filia mea, falve! ego is fum, qui te produxi, pater: Ego fum Dæmones, & mater tua, есса, hic intus

Dædalis.

Pal. Salve, mi pater infperate! Dem. Salve. ut te amplector libens !

Tr. Volupe 'ft, cum iftuc ex pietate voftra vobís contigit.

Dem. Capedum: hunc, fi potes, fer intro vidulum, age Trachalio,

Tr. Ecce Gripi fcelera! cum iftæc res male evenit tibi, Gripe, gratulor. Dem. Age camus, mea gnata, ad

matrem tuam,

Quæ ex te poterit argumentis hanc rem magis exquirere,

Que te magis tractavit, magifque figna pernovit tua. Tr. Eamus intro omnes, omnes quando operam promifcuam damus.

Pal. Sequere me, Ampelisca. Amp. Cum te dii amant, voluptati eft mihi.

Gr.

Dæmones.

PRo dii immortales, quis me eft fortunatior,

Qui ex improvifo filiam inveni meam?
Satin' fi quoi homini dei effe benefactam volunt,
Aliquo illud pacto obtingit optatum piis!
Ego hodie, qui neque fperavi, neque credidi,
Is improvifo filiam inveni tamen:

Et eam de genere fummo adolefcenti dabo
Ingenuo, Athenienfi, & cognato meo.

Ego eum adeo arceffi huc ad me quamprimum volo,
Juffique exire huc ejus fervom, ut ad forum
Iret. nondum egreffum effe eum, id miror tamen.
Accedam opinor ad fores. quid confpicor?
Uxor complexa collo retinet filiam.

Nimis pane inepta atque odiofa ejus amatio eft.

ACTUS IV. SCENA VI.
Demones, Trachalio.

A Liquando, ofculando melius eft, uxor, pausam

fieri.

Tr. Omnian' licet? Dem. Licet. tibi rurfum refero gratiam.

Sed propera ire in urbem actutum, & recipe 'te huc rurfum. Tr. Licer.

Jam hic ero. tu interibi adorna ceterum, quod opus eft. Dem. Licet.

Tr. Hercules iftum infelicet cum fua licentia !
Ita meas replevit aures. quidquid memorabam, licet.
ACTUS IV. SCENA VII.

Gripus, Demones.

Uam mox licet te compellare, Dæmones?
Dem. Quid eft negotii Gripe? Gr. De illo vi-
dulo

Si fapias, fapias: habeas quod di danunt boni. Dem. quom videtur tibi, ut ego, alienum quod eft, Meum effe dicam? Gr. Quodne ego inveni in mari? Dem. Tanto melius illi obtigit, qui perdidit:

Tuum effe nihilo magis oportet vidulum.

Gr. Ifto tu pauper es, cum nimis fancte pius.
Dam. O Gripe Gripe, in ætate hominum plurimæ
Fiunt tranfennæ, ubi decipiuntur dolis.
Atque edepol in eas plerumque esca imponitur:
Quam fi quis avidus pofcit efcam avariter,
Decipitur in tranfenna avaritia fua.

Ille qui confulte, docte, atque aftute cavet,
Diutine uti bene licet partum bene:
Mihi iftac videtur præda prædatum irier,
Ut cum majore dote abeat quam advenerit.
Egone ut quod ad me allatum effe_alienum fciam,
Celem? minime iftuc faciet nofter Dæmones.
Semper cavere hoc fapienter æquiffumum eft,
Ne confci fint ipfi maleficiis fuis.

Ego mihi cum lufi, nihil moror ullum lucrum.
Gr. Spectavi ego pridem Comicos ad iftum modum
Sapienter dicta dicere, atque iis plaudier,
Cum illos fapientis mores monftrabant poplo :
Sed cum inde fuam quifque ibant diverfi domum,
Nullus erat illo pacto, ut illi jufferant.

Dem. Abi intro, ne moleftus. linguæ tempera.
Ego daturus tibi nihil fum, ne tu fruftra fis.
Gr. At ego deos quæfo, ut quidquid in illo vidulo 'st,
Si aurum, fi argentum eft, omne id ut fiat cinis.
Dem. Illuc eft, quod nos nequam fervis utimur.
Nam illic cum fervo fi quo congreffus foret,
Et ipfum fefe & illum furti adftringeret.
Dum prædam habere fe cenferer, interim
Præda ipfius effet: præda prædam duceret.
Nunc hinc intro ibo, & facrificabo. poftibi
Jubebo nobis cœnam continuo coqui."

ACTUS IV. SCENA VIII.

Pleufidippus, Trachalio. Terum mihi iftac omnia itera, mi anime, mi Tra Mi liberte, mi patrone, immo potius, mi pater. Repperit patrem Palæftra fuum atque matrem? Tr. Repperit.

Pl. Et popularis eft? Tr. Opihor. Pl. Et nuptura eft mihi Fr. Sufpicor.

Ph