regum aequabat opes animis, seraque revertens
nocte domum dapibus menses onerabat inemptis.
primus vere rosam atque autumno carpere poma,
et cum tristis hiemps etiamnum frigore saxa
rumperet et glacie cursus frenaret aquarum,
ille comam mollis iam tondebat hyacinthi

135

aestatem increpitans seram zephyrosque morantis.
ergo apibus fetis idem atque examine multo
primus abundare et spumantia cogere pressis
mella favis: illi tiliae atque uberrima pinus,
quotque in flore novo pomis se fertilis arbos
induerat, totidem autumno matura tenebat.
ille etiam seras in versum distulit ulmos

140

TESTIMONIA.

132 regum

...

animo. Servius in Aen. I 141 133 ‘dapibus . . . inemptis' schol. Hor. epod. 2, 48 135 'et... hiemps' schol. Iuvenalis IV 56 136 glacie aquarum.' Macrobius Sat. VI 6, 18 138 aestatem i. s.' Nonius 329,14 Probi inst. I 1, 1 Acron ad Hor. carm. I 38, 4 Servius Aen. I 738 XII 758 139-141 'ergo favis' Eutychius II 5 139 sq. 'ergo 140 sq. et spumantia . . . favis.' ad Hor. carm. III 1, 30

abundare.' Nonius 41, 17 idem 365, 4 142 sq. Acron 144 Nonius 281, 27 Servius Aen. V 119

VARIA LECTIO.

h

132 equabat y

ANIMIS MPybe, Servius animif (if in ras.) a

133

131

animo 7, Servii Aen. I 141 exempl. fera in ras. b fera . . . y onerabat 7 honerabat c INEMTIS Minemptif (emp in ras.) b .atque (a m.2 corr. ex u, ut vid.) y 135 ETIANNVM P etiamnum yl, etiamnune 72abc frigora el 136 RVMPERIT P glaciae y gla

tiae c

137 IAMTVMTONDEBAT Pac iam tundebat 7 HYACINTH

h

1

n

'punct. rubr., in mg. m. rec., col. rubro: ACHANTI) M hiacinti y hyacineti bachanti ale, iachinti a2 138 aeftat.em y increpitaf7 zephirof e MORANTES Me 139 fetuf 71 idem atque] IDEMQVE P multo. (o m.2) y 140 habundare a 141 ILLIC P ¡ll' γ TELIAE P TILIA M uberri.a cl 'ipsius autem manu duplex fuit scriptura: linus et pinus uberrima' Philargyrus: cf. 112 142 QVODOVE Py Quotq: t in ras.) ab 143 MATURE M 144 eraf y in uerfum 7b, Nonius, testatur Servius INUERSUM continuant Mac in versu Servü Aen. V 119 exempl. IN VENTVM P

A

ecduramque pirum et spinos iam pruna ferentis
iamque ministrantem platanum potantibus umbras.
verum haec ipse equidem spatiis exclusus iniquis
praetereo atque aliis post me memoranda relinquo.

Nunc age, naturas apibus quas Iuppiter ipse
addedit, expediam, pro qua mercede canoros
Curetum sonitus crepitantiaque aera secutae
Dictaeo caeli regem pavere sub antro.

145

150

solae communis natos, consortia tecta

urbis habent, magnisque agitant sub legibus aevom,

et patriam solae et certos novere penatis;

155

venturaeque hiemis memores aestate laborem

experiuntur et in medium quaesita reponunt.

namque aliae victu invigilant et foedere pacto

TESTIMONIA.

spinos' Charisius 117

145 'eduram 'eduramque p.' Servius Aen. VIII 610 ecl. VII 32 147 sq. atque ea quae quondam spatiis exclusus iniquis, Cum caneret laetas segetes et munera Bacchi, Et te, magna Pales, nec non caelestia mella, Vergilius nobis post se memoranda reliquit' Columella de re r. X 2 sqq. 151 sq. crepitantia . . . antro Servius ge. IV 66 151 Curetum aera. Macrobius Sat.

V 19, 12 152 Columella de r. r. IX 2, 4 Servius Aen. III 171
154 magnisque. aevum Arusianus p. 212 L.
1. e.' Arusianus p. 226 L.

L.

P.

157 'et

156 sq. aestate reponunt' Arusianus p. 238 158 namque aliae uictu inu.' Asper 112, 22 K. Priscianus 778 'invigilant victu' Arusianus p. 239 L.

VARIA LECTIO.

E

с

R

145 ETDVRAM P EDVRAM Myabc cum ceteris testibus PINUM M pyrum c SPINVS P spinos testatur Charisius ferentef 20 146 PORTANTIBVS P 147 IPSA M quide a quide be iniquif (fm.2 in ras.) y 148 poft me memoranda 7 poft me memoranda (memoranda in ras.) b POSTMEMORANDA MPya poft comemoranda e ras. b 149 natural superser. a iupiter be

com

AERE P

LATO (S. col. rubro)

acuom yb AECUM

et alterum om. c PENAlaboré (è in ras.) a laborum c

158 invigilant victu Arusianus

DE

FOERE (sup. m.2) F

exercentur agris; pars intra saepta domorum
Narcissi lacrimam et lentum de cortice gluten
prima favis ponunt fundamina, deinde tenacis
suspendunt ceras; aliae spem gentis adultos.
educunt fetus; aliae purissima mella
stipant et liquido distendunt nectare cellas.
sunt quibus ad portas cecidit custodia sorti,
inque vicem speculantur aquas et nubila caeli,
aut onera accipiunt venientum, aut agmine facto
ignavom fucos pecus a praesepibus arcent.
fervet opus, redolentque thymo fraglantia mella.
ac veluti lentis Cyclopes fulmina massis
cum properant, alii taurinis follibus auras

TESTIMONIA.

160

165

170

ceras

160 et... gluten' Charisius 106 161 sq. deinde Priscianus 777 P. 164 'liquido... cellas.' Probus 11, 17 K. 165 Priscianus 1006. 1011 Alcuinus 2123 P. 167 Maximus Vict. de carm. hor. 5 Diomedes 412 P. suscipiunt onera venientum' de gen. nom. 90 H. 168 Nonius 33, 19. 460, 6 Isidorus orig. XII 8, 3 thes. nov. lat. in A. Mai auet. class. VIII 214 a praesepibus arcentur' Columella de r. r. IX 15, 1 169 redolent . . . mella' Isidorus orig. XVII 9, 12 Diomedes p. 304 P. 171 taurinis f.' Servins Aen. IX 706

ignavum pecus

VARIA LECTIO,

159 fepta yac

160 Narcifi a

GLUTE

TENACES My2c tenacis testatur Priscianus

431 8q. 162 caeraf be alia. (a corr. in œ) y mella (a m.2) y 16+ Stipent cl ETA F

Priscianus et Alcuinus

7 IGNAUUM FMabe

M glutem 71 161 162-164: cf. Aen. I

forte 7 sorti testantur

167-169 Aen. I 434— 436 168 ignauom

focol (eras. fort. aut) y fucof {l e corr.) b Греси у praefepib; arcent (epib; arcent in ras.) 7 pecuf-arcent farcent in rus.) b urget vel arcet thes. nov. lat. 169 FERVET MPyabc, testatur Servius ad Aen. I 436 FERVIT F1, testatur Philargyrus redolen b FRAGLANTIA FMy fraglatia b FLAGRANTIA Pac2, Diomedis Par. A, Mon.: cf. Servius ad Aen. I 436 fragrantia el

t

S

170 LENTE P LENTI (S prope evanuit) F fulmina 72, flumina 71 171-175: cf. Aen. VIII 449 araf α

171 ALIFI F

n

ciclopef c -453

accipiunt redduntque, alii stridentia tingunt
aera lacu; gemit inpositis incudibus Aetna;
illi inter sese magna vi bracchia tollunt

in numerum, versantque tenaci forcipe ferrum:
non aliter, si parva licet componere magnis,
Cecropias innatus apes amor urguet habendi
munere quamque suo. grandaevis oppida curae
et munire favos et daedala fingere tecta.
at fessae multa referunt se nocte minores,
crura thymo plenae; pascuntur et arbuta passim
et glaucas salices casiamque crocumque rubentem
et pinguem tiliam et ferrugineos hyacinthos.
omnibus una quies operum, labor omnibus unus:
mane ruunt portis; nusquam mora; rursus easdem
vesper ubi e pastu tandem decedere campis
admonuit, tum tecta petunt, tum corpora curant;
fit sonitus mussantque oras et limina circum.

175

180

185

TESTIMONIA.

179

176 Nonius 257, 21 'si ... magnis' Servius Aen. II 496 'daedala tecta,' Macrobius Sat. V 17, 15 181 crura t. p.' Arusia'pascuntur ..

nus p. 251 L. 'thymo p.'
passim' Pompeius p. 309 L.
Charisii exe, p. 518 K. schol. Iuvenalis VII 208

Diomedes p. 291 P.
182 Nonius 202, 11

183

crocumque r. et f. h.' No

nius 519, 6 184 'omnibus . . . operum' Arusianus p. 257 L. 185 'mane r. p. Probi inst. I 9, 2 Cledonius 1923 P.

VARIA LECTIO.

172 ALI P alii. y 173 impofitif e

ANTRVM FP ut Aen. VIII 451

fan' y

г

AETNA Mb &na 7 &hua ac

174 ILLIS F
brachia c
fiparua in ras. b

175 uer177

focipe c 176 aliter] ALICET P

URGET M urg& 7 urg. & a 178 Munera al 179 dedala y 180 AD Pylabı 181 Hine salicis Nonii exempl. CROCVM (VM in

Cecropeal 72ac
grandeuif ye opida c
redit R plena cl 182
ras.) R 183 PINGEM P

M

TILIANA M thilia e taliam ut vid. 71

i

hyacint of 7 hyacinethof b iacyntof c 18+ OMNIB-Q M quef 7 185 NVMQVAM P 186 DECEDEDRE M decere c

de

MP (siquidem huc spectat Foggini testimonium)

187 TVNC CORPORA

r

188 mufant c

post ubi iam thalamis se composuere, siletur
in noctem, fessosque sopor suos occupat artus.
nec vero a stabulis pluvia inpendente recedunt
longius, aut credunt caelo adventantibus euris;
sed circum tutae sub moenibus urbis aquantur,
excursusque brevis temptant, et saepe lapillos,
ut cumbae instabiles fluctu iactante saburram,
tollunt, his sese per inania nubila librant.
illum adeo placuisse apibus mirabere morem,

190

195

quod neque concubitu indulgent, nec corpora segnes
in Venerem solvunt aut fetus nixibus edunt;
verum ipsae e foliis natos, e suavibus herbis

200

TESTIMONIA.

189 sq. siletur in n.' Arusianus p. 239 L. 'fessos artus' Servius Aen. VI 610 190 'sopor artus' Servius ge. III 244 193 Priscianus 828 Eutychius II 12 'sub... aquantur' Nonius 87, 8 197 sqq. utrum examina, tamquam cetera videmus animalia, conenbitu sobolem procrcent an heredem generis sui floribus eligant, quod affirmat noster Maro' Columella de re. r. IX 2, 4 197 Servius ge.

IV 5 198 'quod nec concubitu indulg.' Asper 112, 21 K. Gellius IV 16 'neque concubitu i.' Arusianus p. 234 L. 'concubitu i.' Priscianus 778 P.

VARIA LECTIO.

189 cumpofuere 71 190 SVOS nominativo) R fuof 7 SVVS MPbc

ARTVVS P
RECEUDUN M

TOTAE P

R

CUSSUS M

occupat artuf (patartuf in rus.) b 191 impendete y
192 ADVENTANTILVS L m. rec. corr. in BR 193
muenibuf 71
AEQUANTUR M equantur 71 194 EX-

N.

Y A IN

TEMPTANT N rubr.) M 195 CUMBE STABILES (Y rubr.)

in

Me.imbe (um.1 ftabilef y cymbae inftabilef e, (y in ras.) b FLATV

neque] DEC M nec be, Asper, Gellius nec in mg. at neq.) y ne AruDEC

T

siani Ambr. hae eiusdem Gu. INDULGENS M SEGNIS M REGNIS

P 199 feftuf 71 nixibus testatur Servius ni.ibuf 72 nexibu. 71

A

NEXIBVS R NEXIB. M NECSIBVS P 200 IPSEEFOLIIS M ipfe e foliif 7 IPSAEFOLIIS Pc E MP et (ec) ybc SED R