hi Soractis habent arces Flaviniaque arva

et Cimini cum monte lacum lucosque Capenos.
nec quisquam aeratas acies ex agmine tanto
misceri putet, aëriam sed gurgite ab alto
urgueri volucrum raucarum ad litora nubem.
ibant aequati numero regemque canebant,
ceu quondam nivei liquida inter flumina cycni,
cum sese e pastu referunt et longa canoros
dant per colla modos, sonat amnis et Asia longe
pulsa palus.

703

705

698

700

706

Ecce Sabinorum prisco de sanguine magnum agmen agens Clausus magnique ipse agminis instar, Claudia nunc a quo diffunditur et tribus et gens per Latium, postquam in partem data Roma Sabinis.

TESTIMONIA.

putet'

697 'et... lacum' Servius ge. III 30 703 sq. 'nec Servius Aen. II 487 698 regemque c.' Servius Aen. I 1 VIII 2 schol. Hor. epod. 9, 18 699-702 'ceu ... .. palus' Macrobius Sat. V 8, 3 706 sq. 'ecce . . . Clausus' Servius Aen. X 345 706 'ecce sanguine' Macrobius Sat. V 15, 15

...

696 SORACTRS P fortif y

mia ut vid. yl

CAIENOS R

Verg. 9 sq

V

697 CYMINI P2y2c cymino yl com com c 703-705 ante v. 698 reponendos esse dixi in emend. 703..erataf y examine Hamb. alt., Leid. ΤΑΝΟ

minio p. in mg. M

AE

SET M2

A

E

704 PUTAT M aeream b1 aetheream Menag. pr.

U

705 Urg. crib VRGERI P UOLUCREM M 698

N

QVATI P EQUATI M equati ye CANEBAT Mc 699 NIVEL MI liquida: cf. IX 679 FLVMINA P: cf. Homeri Il. B 461 Apollonius Rhod. 41300 flumina, suprascr. at nubila y NUBILA MRbc, Macrobii exempl., legit Servius: cf. V 525 cygni c 700 SES P et pastu, i. e. ec pastu, Macrobii Angl. et Med.

una ingens Amiterna cohors priscique Quirites,
Ereti manus omnis oliviferaeque Mutuscae;
qui Nomentum urbem, qui Rosia rura Velini,
qui Tetricae horrentis rupes montemque Severum
Casperiamque colunt Forulosque et flumen Himellae,
qui Tiberim Fabarimque bibunt, quos frigida misit
Nursia, et Ortinae classes populique Latini,
quosque secans infaustum interluit Alia nomen :
quam multi Libyco volvontur marmore fluctus,
saevos ubi Orion hibernis conditur undis;

710

715

TESTIMONIA.

710 priscique Quirites, pro Curites' Prisciani 633 Darmst.a m. alt., Erl. 2 Dresd. Krehlii 713 Nonius 181, 15. 390, 15 714 'prope flumen H.' Priscianus 680 715 qui... bibunt' Priscianus 757 schol. Hor. carm. IV 15, 21 716 et Ortinae c.' Servius Aen. II 30 III 602 717 Pseudoascon. ad Cic. 118 Or. 'et quos infaustum nomen' Priscianus 680 718 Claudius Sacerdos I 163

VARIA LECTIO.

qui

710 prifci.. queritef 72 prifcuequeritef ut vid. y1

711 FRETI MIR

corr. ex 0 ut vid.) P

MVTVSCAE (CA in ras.) R

QVIRITIS R 712 VRBEM (V

cida

ROSEA R ROSA M ROSC1A Profcia y rofea

(corr. m. rec.) b rof/// el rofcida c2 rofida, rocida %

713 tetrice y

rupit Noni 181 exempl. MONTEM (T in ras.) R AMNEM P: ut

at montē

ge. III 37 Aen. VI 374 amnem 7 montem testatur Servius

714 Cafpe

riam (m. 2) y FVRVLOS (V pr. corr. in () P forulof γ q. suprascr. y ETFLUMEN suprascr. M prope flumen Priscianus ('Himella Sabinorum flumen prope Casperiam' Vibius Sequester p. 11)

R

715 quo c

HYMILLAE

FABARV1MP FABARVM R Faburum antiqui aliquot' Pieriani ararim Prisciani (fortasse Farfarum adscriptum fuerat)

Fabarim testatur Priscianus

H

UR

716 NVRISIA R NOSIA M `ORTINAE

populique La

Pybc "ORTINAE M HORTINAE R urtinae Menag. alt.
tini num recte se habeat dubito, quamquam lectum a Servio.
quos infaustum Priscianus intervenit Pseudoasconius

717 el ALIA R

additur unum 1 propter 718 LYBICO Mybc

Prisciani Halb. alia yb ALLIA MP al.la cl metrum' Servius: cf. schol. Lucani VII 633 VOLVVNTVR PRybc FLVCTOS (0 corr. in V) P corr. in V) P SAEVVS MRb Seuuf yc

oryon yc

719 SAEVOS (0

ibernif y

vel cum sole novo densae torrentur aristae
aut Hermi campo aut Lyciae flaventibus arvis.
scuta sonant pulsuque pedum conterrita tellus.

720

Hinc Agamemnonius, Troiani nominis hostis, curru iungit Halaesus equos Turnoque ferocis mille rapit populos, vertunt felicia Baccho Massica qui rastris et quos de collibus altis Aurunci misere patres, Sidicinaque iuxta aequora quique Cales lincunt, amnisque vadosi accola Volturni, pariterque Saticulus asper Oscorumque manus. teretes sunt aclydes illis tela, set haec lento mos est aptare flagello; laevas caetra tegit, falcati comminus enses.

725

730

TESTIMONIA.

723 Arusianus p. 233 L 'hic 727 dixit Aurunci, quod

732 'lae

730 sq.

720 Claudius Sacerdos I 163 Agamemnonius' Macrobius Sat. V 15, 15 aeque barbarum est producere' Terentianus Maurus 471 'teretes . . . flagello' Nonius 554, 4 731 'sed... flagello' Priscianus 650. 749. 764 P. Arusianus p. 293 L. Servius Aen. IV 289 vas c. t.' Nonius 555, 6 Isidorus orig. XVIII 12, 5 (scetra)

VARIA LECTIO.

720 quot Menag. quam ed. Pinciana a. 1495 sub Peerlkampus TORRENTVR (V corr. ex 0) P torrenter с

721 lucię

1

pufu y

HARISTAE M
722 cf. XII 445

c1 Libyae Schraderus Lyciae legit Servius CURSU M, ut 807 tremit excita tellus Mediceus et Porcius' Pierii, Voss. Montalb. Zulich. Moret. tert. m. 2, ex XII 445 723 hic Macrobii exempl. agamennoniuf 71 agmen noniuf c tro.iani b 724 HALAESVS P alefuf c AEQUOS M equuf 71 FEROCES MRbc 725 rap& cl VENIVNT R bacho b 726 altif (1 m. 2) y 727 Arunci : cf.

Terentianus Maurus

SE N

PATRES M: cf. 206 728 qui.q: b LINQVNT

tereti Menag. alter, Zulich., testatur Priscianus MOL M 732 LAEVASCAETRA R LAEUASCETRA Myb, Isidori Gud. 1. 2 Nonii ex. LAEVASCEPTRA P laeuaffceptra Menag. pr., Sprotian. laeuafc&tera cl laeuaf fectra Franc. laeuam fcetra Isidori w

cuminuf c

Nec tu carminibus nostris indictus abibis,

Oebale, quem generasse Telon Sebethide nympha
fertur, Teleboum Capreas cum regna teneret,

iam senior; patriis set non et filius arvis
contentus late iam tum dicione premebat

Sarrastis populos et quae rigat aequora Sarnus

quique Rufras Batulumque tenent atque arva Celemnae
et quos maliferae despectant moenia Bellae,
Teutonico ritu soliti torquere cateias,

735

740

TESTIMONIA.

734 'Oebale q. g.' Marius Plotius 266 G.

teneret' schol. Iuvenalis sat. X 72 736 sq. 'patriis . . . contentus' Nonius 263, 33 738 “qua Sarnus' Orosius IV 15 741 Isidorus orig. XVIII 7, 7 gloss. Zic. Petri p. 14

...

VARIA LECTIO.

733 noctrify

quae b1 qu.ẽ b2

indictify ABEBIS M1 generaffeque (que eras.) y

734 quem (e m. 2) y generaff&helon e

SEBETHIDE P SEDETHIDER SEBETIDE M feb&hide (h corr. in r) y

e

febethride bfebethirido e febretide, febetrida, fuberetide, leboetide z

nymfa y nimpha b

735 telebocum c

Capreis schol. Iuvenalis
SED PRyb ARMIS R

iam tum] latu c

Capreas confirmat Servius 736 patrif bl

737 Post contentus dist. M LATE (E add.) P

apme

R

tenebaty TENEBAT MP, ut I 236. 622 X 53 738 SARRASTIS P

Sarraftrif ye QVA Ry2, Orosius qua. c

Y

TSARNVS P 739 Qui.q:

b BATULUM M batalum yb BATALVM PR, ut Silii VIII 566 Colon, et

Oxon.

740 malifrae y

monia y

MA

CELENE M CALEMNAE R celemne c caelenae bl

difpectant b1 ... spectant (eras. dae vel que) y BELLAE libri quotquot innotuerunt omnes. 'Bellae: multi Nolam volunt intelligi, et dicunt iratum Virgilium nomen eius mutasse propter sibi negatum hospitium, et ideo aperte noluisse dicere, sed ostendere per periphrasin ... alii idem a Virgilio in georgicis (II 225) factum memorant ... alii ita volunt accipi moenia Bellae, ut sil synaloepha et legatur moenia Abellae' Servius 741 RITU M ri.tub RITV P ritum yl TORQVERECATEIAS (Q-S in ras., ut post S quatuor etiam literae videantur erasae esse, quarum ultima fortasse E R cateiaf (i in ras.) b categaf c CATELAS M

M

i

tegmina quis capitum raptus de subere cortex,
aerataeque micant peltae, micat aereus ensis.

Et te montosae misere in proelia Nersae,
Ufens, insignem fama et felicibus armis;
horrida praecipue cui gens adsuetaque multo
venatu nemorum, duris Aequicula glaebis.
armati terram exercent, semperque recentis
convectare iuvat praedas et vivere rapto.

Quin et Marruvia venit de gente sacerdos, fronde super galeam et felici comptus oliva, Archippi regis missu, fortissimus Umbro, vipereo generi et graviter spirantibus hydris

745

750

spargere qui somnos cantuque manuque solebat
mulcebatque iras et morsus arte levabat.

755

sed non Dardaniae medicari cuspidis ictum

TESTIMONIA.

742 de gen. nom. p. 75 Haupt. 'raptus... cortex' Priscianus 655 Probi inst. II 1, 25 Nonius 199, 30 Servius ecl. VI 63 743 'micat aereus ensis' Servius Aen. I 295 XI 655 744 'et te m.' Macrobius Sat. V 15, 15 745 'insignem ... armis' Servius Aen. XII 641 749 Servius ecl. III 7 750 Macrobius Sat. V 15, 15 752 'fortissimus Umbro' Macrobius Sat. V 15, 8 754 schol. Hor. epod. V 76 756 sq. 'sed evaluit' Priscianus 792 Arusianus p. 246 L. Servius Aen. X 545

VARIA LECTIO.

R

742 Tecmina bl

Q.

re

APTUS M fubbe (b pr. eras.) c

A

743

AERATAE (sup. m. 2) R AERATEQ. M aeneus Servius I 295: cf. Bentleius ad Hor. serm. II 3, 183 744 MISERAE M NERSAE MPуcy, Servii Dresd.: cf. inscr. Osca edita a G. Colucci in bull. arch. Neap. 1858 no. 162 (Philol. XV 572) nirfe b1 NYRSAE R narsae Menag. Nursae Witt., Servii w 745 Uffens Menag. pr. Post fama interp. M

R

equicula c

adfueta b affueta c 747 DVRI

glabif y glebif be 748 recentef c 750 MARRVLA, i. e. MARRVIA R (Magovtov Strabo V p. 241 Dionysius Halic. I 14)

ma.rubia (b corr. ex u) c marrubia y, Macrobii exempl. 751 comtuf b