Aenean petit: huic gladio perque aerea suta,

per tunicam squalentem auro latus haurit apertum.
inde Lichan ferit, exsectum iam matre perempla

et tibi, Phoebe, sacrum: casus evadere ferri
quo licuit parvo? nec longe Cissea durum
immanemque Gyan, sternentis agmina clava,
deiecit Leto: nihil illos Herculis arma
nec validae iuvere manus genitorque Melampus,
Alcidae comes usque gravis dum terra labores
praebuit. ecce Pharo, voces dum iactat inertis,
intorquens iaculum clamanti sistit in ore.
tu quoque, flaventem prima lanugine malas

315

320

TESTIMONIA.

latus

314 Gellius II 6, 4 Nonius 319, 25. 404, 14 'per ... auro' Macrobius Sat. VI 7, 6 Nonius 452, 27 Servius Aen. II 277 h. a.' Isidorus orig. I 29, 2 XVIII 33 schol. Lucani X 387 Hor. epod. V 31 Servius Aen. I 738 II 600 V 137 ge. III 105

inertis' Nonius 328, 6

324 Probi inst. I 17, 3

322 ecce... 'voces ... inanes' Servius Aen. I 102 Servius Aen. X 390

EXECTUM M exeptum c &fectum, i. e. ecfectum Oblongus 316 AT P phoebo y 317 quo, i. e. quorsum Marklandus ad Statii silv. I 2, 88: cf. Servii verba 'et respexit ad illud, quod ferrum nunc iuvenis

d

vitare non potuit, quod parvus evasit. Quo y QVOD P QUOD Mb Quod, in mg. m. 2 † Cui c CVI R 'quod (quo?) licuit parvo: legitur et cui licuit' Servius ceffea cl 318 Inmanem bc GIAN MI fternentef c

GUM M 322 PRAEBVIT R PHARO MY PHARON P Paro Nonii exempl. Pharon . . . legitur et Pharo... ut sit dativus ab eo quod est Pharus' Servius iectat c inhertif b INERTES My2 inanes Servius 323 CLAMANTIS MPycl: cf. 347 clamanti

Aen. 1 102, sed inertes hic.

testatur Servius

2

OVO

GVINE P languine, ut vid., 71 lang..ne 72

dum sequeris Clytium infelix, novą gaudia, Cydon,
Dardania stratus dextra, securus amorum,
qui iuvenum tibi semper erant, miserande iaceres,
ni fratrum stipata cohors foret obvia, Phorci
progenies, septem numero: septenaque tela
coniciunt, partim galea clipeoque resultant
inrita, deflexit partim stringentia corpus

325

330

alma Venus. fidum Aeneas adfatur Achaten :

'suggere tela mihi: non ullum dextera frustra

torserit in Rutulos, steterunt quae in corpore Graium
Iliacis campis.' tum magnam corripit hastam

335

et iacit: illa volans clipei transverberat aera
Maeonis et thoraca simul cum pectore rumpit.

TESTIMONIA.

326 sq.

securus... erant'

333-335 'suggere

326 'Dardania s. d.' Asper 112, 5 K. Servius Aen. I 350 330 sq. Iulius Rufinianus p. 240 R. 331 Abbo Floriacensis in A. Mai auct. class. V 334 campis' Isidorus orig. II 30, 7 333 suggere t. m.' Probi ars minor 822 (gramm. Vatic. in A. Mai auct. class. V 317)

STRIDENTIA M stringentia Servius legit 332 affatur b adfatuf y1

333 suffice schol. Barthii ad Stat. Theb. VII 593

V

E

DEXTRA M 334

sparserit schol. Barthii 1. 1. STETERINT M fteterant c fteterant y2m, Isidori Gud, a QUAE M QVE Rym q: bordo est: suggere tela mihi, quae in campis Iliacis in Graecorum stetere corporibus. . . . qui vero steteruntque.. per coniunctionem, non per pronomen legunt, hi neque sic haud (non que, set autem?) debuisse dici putant et mutatam a poeta coniunctionem. alii que coniunctionem pro enim ponunt' Servius. gra.iũ b 335 magnum yl 336 CLIPEI·.· M_clypei y

aera (fuerber m. 2 in ras., at aera add. m. eadem) b

T

HORACA M thoraca (thora in ras.) b thoracha c

tranfuerberat

337 MAEONIS M

M

RVNPIT P RVPIT R

huic frater subit Alcanor fratremque ruentem
sustentat dextra: traiecto missa lacerto

protinus hasta fugit servatque cruenta tenorem,

340

dexteraque ex umero nervis moribunda pependit.
tum Numitor iaculo fratris de corpore rapto
Aenean petiit; sed non et figere contra

est licitum, magnique femur perstrinxit Achatae.
hic Curibus fidens primaevo corpore Clausus
advenit et rigida Dryopem ferit eminus hasta
sub mentum graviter pressa pariterque.loquentis
vocem animamque rapit traiecto gutture; at ille
fronte ferit terram et crassum vomit ore cruorem.
tres quoque Threicios Boreae de gente suprema
et tris, quos Idas pater et patria Ismara mittit,
per varios sternit casus. accurrit Halaesus

345

350

TESTIMONIA.

338 sq. fratrem ... dextra' Servius Aen. X 304 Lucani III 467 350 sq. Gellius XIII 21, 11

340 schol.

VARIA LECTIO.

DEX

339 TRA M

traiecto] quae fuerit missa retroacto lacerto' Servius, qui fieri posse ut legerit reiecto (an at reiecto?, nisi forte de Lucretiana forma redducto cogitare malis) monet Peerlkampus cont. X 552. XI 605, adducto nova ipse coniciens. LACERTOS M 341 Dextra c humero be humoro (o post. corr., ut vid., ex e) y

e

342 TUM M 343 Aenea c PETIT MPRY petit (t post. in ras.) b

EFFIGERE R1c, (f pr. in ras.) b

Ryl FIDENS M primeuo 7 in ras.) c cf. VII 707

LAURUS M LAVSVS PRyb, (u pr. 'hic Curibus. . et est ordo: tunc fidens primaevo corpore advenit Clausus (lausus Regin.) Curibus... aut fidens Curibus' Servius (ad VII 707 clausus in Par. et Regin.) 346 driopem

bl

M

347 MENTV P

ras. R guttu//e bɩ 349

ᏀᏙᎢ ᎢᏙᎡᎬ in

348 traiecto (cto in ras.) b
FERIT MR fe.rit b .fe.rit y72 PREMIT P71

uomit (mit in ras.) b 350 TRES Pyib, Gellius scriptum invenit.
THREICIVS P1 threiceof b1 trehiciof c fu. praema b

TRIS MRC

S

fubprema c 351 TRIS P tris testatur Gellius ADCVRRIT R occurrit bc2

HALESUS Myc, (h m. 2 add.) b

Auruncaeque manus, subit et Neptunia proles,
insignis Messapus equis. expellere tendunt
nunc hi, nunc illi; certatur limine in ipso
Ausoniae. magno discordes aethere venti
proelia ceu tollunt animis et viribus aequis

(non ipsi inter se, non nubila, non mare cedit;

355

anceps pugna diu, stant obnixa omnia contra):
haut aliter Troianae acies aciesque Latinae
concurrunt; haeret pede pes densusque viro vir.

360

At parte ex alia, qua saxa rotantia late
inpulerat torrens arbustaque diruta ripis,
Arcadas insuetos acies inferre pedestris
ut vidit Pallas Latio dare terga sequaci
(aspera quis natura loci dimittere quando
suasit equos), unum quod rebus restat egenis,

nunc prece, nunc dictis virtutem accendit amaris:

365

359 anceps p. d.' Nonius c.' Arusianus p. 250 L. haeret.. vir' Macrobius Servius Aen. VI 727 schol.

Sat. VI 3, 5 schol. Hor. carm. II 13, 32 Veron. 81, 12 K. 'haeret p. p.' Claudius Sacerdos I 82 Servius Aen. I 120 X 653. 845 ge. II 327 365 Latio d. t. s.' Servius Aen. II 193 366 sq. aspera equos' Priscianus 1018. 1058 P. appendix ad Probi art. min. 27 p. 441 Endl.

tem a. a.

368 'virtu

N

358 CEDUINT M 359 STAT M obnoxia Rottend, sec. obnixi Arusiani cod. obnixa... legitur et obnixi' Servius 360 HAUD MPb

RORTANTIA

Aud c 361 occurrunt m 362 AD R PARTEM P (RO eras.) M 363 IMPULERAT M INTVLERAT Rbc Intullerat (1 pr. eras.) y 364 Archadaf bl PEDESTRES Mc 365 fecaci cl 366 QVOS Pyl DEMITTERE R, Prisciani 1058 Bongars. Lugd. 368 NUNC PRAECE M

praece b

'quo fugitis, socii? per vos et fortia facta,

per ducis Euandri nomen devictaque bella

370

spemque meam, patriae quae nunc subit aemula laudi,

fidite ne pedibus. ferro rumpenda per hostis

est via. qua globus ille virum densissimus urget,
hac vos et Pallanta ducem patria alta reposcit.
numina nulla premunt, mortali urgemur ab hoste
mortales, totidem nobis animaeque manusque.
ecce, maris magna claudit nos obice pontus,
dest iam terra fugae: pelagus Troiamne petemus?'
haec ait et medius densos prorumpit in hostis.
obvius huic primum, fatis adductus iniquis,

375

380

fit Lagus. hunc, magno vellit dum pondere saxum,
intorto figit telo, discrimina costis

per medium qua spina dabat, hastamque receptat

TESTIMONIA.

mortales' Diomedes 432

369 'quo f. s.' Donatus ad Ter. Phorm. I 4, 39 370 ducis E.' Isidorus orig. IX 3, 22 371 Nonius 239, 7 375 sq. numina 377 Nonius 265, 15 Servius Aen. VIII 227 383 sq. hastam . . . haerentem' Macrobius diff. 21, 8 Incertus de verbo 41 p. 173 Endl. Servius Aen. IX 348

VARIA LECTIO.

369 Quof yl 371 EMVLA P A A

et] ego Peerlkampus: cf. Wagnerus ad ecl. IV 6

LAUDE M

PALLENTEM (E et EM eras.) M

V

h

URGEMUR M urg.emur b VRGVEMVR PRyc ofte yb 377 magni z 'modo usus habet, ut hic obex dicamus: unde quidam magno obice legunt. antiqui etiam haec obex dicebant, secundum quod est magna obice. hinc est quia nonnulli vitant generis dubietatem et legunt magni, scilicet maris' Servius 378 DEEST P DEEST MRybc ETIAM P

TROIANE Py Lernamne vel pelago omisso Pallanteumne Schraderus 'Troiam, i. e. castra Troianorum' Servius PETEMUS M PETAMVS Ryl 379 hoftef b 380 obvius huic] SH in ras. R HVI in 381 VELLITMAGNO Rybcm VELLITMAGNV P pondere] D fort. in ras. P SAXV (V corr. ex 0 vel vice versa, deinde seq. ras.) P 383 DABAT MPу1b1 DEDIT Ry2 et in mg., b2cm

ras. P