opstipuit simul ipse, simul percussus Achates
laetitiaque metuque: avidi coniungere dextras
ardebant, sed res animos incognita turbat.
dissimulant et nube cava speculantur amicti,
quae fortuna viris, classem quo litore linquant,
quid veniant: cunctis nam lecti navibus ibant
orantes veniam, et templum clamore petebant.

Postquam introgressi et coram data copia fandi,
maximus Ilioneus placido sic pectore coepit:
'o regina, novam cui condere Iuppiter urbem
iustitiaque dedit gentis frenare superbas,
Troes te miseri, ventis maria omnia vecti,
oramus: prohibe infandos a navibus ignis,

515

520

525

TESTIMONIA.

514 laetitiaque metuque' Servius
veniant' Iulius Rufinianus 241 R.

Donatus ad Ter. adelph. III 3, 50

516-518 'nube

Aen. I 582 517 sq. 'quae veniant.' 518 'quid veniant' Donatus ad Ter. Andr. I 4, 7 519 'orantes v.' schol. Gron. Cic. p. 427 Or. Servius Aen. III 144 IV 435 X 31 'et 216 520 Priscianus 998 P. Marius Plotius p. 251. cf. 265 G. Cap. 524 Troes te m.' Emporius rhet. p. 305 Cap.

...

petebant' Servius Aen. VIII

522 Priscianus 1023 Alcuinus 2125 P. o r. n.' Emporius rhet. p. 305

VARIA LECTIO.

513 OBSTIPVIT PRyb

L

PERCVSSVS FRylb1 PERCVSSVS (corr. m.
ACHATES P 514 contin-

2) P PERCULSUS Mcy2b2, Servii Cass.

515 ardebat

:

SEDE (E all. eras.) P TVR

n

gere yl DEXtras P Bat P 516 NIVBE P AMICti P 517 LIQVAN Pliquant y linquent с 518 QUIT M ueniant cunctif nam lecti b2c1m, Servius, sed addens ` nonnulli tamen lectis navibus legunt.' VENIANT CVNCTIS NAM LECTIS (S ult. m. 2 add.) P ueniant; cunctif nam lectif 71 VENIANT · CUNCTI- NAM LECTI M, sine interp. Fy2b1c2 VENIANT CUNCTI NAM

C

P

placito bl PECTORE P

522.nouam y

iúpiter b 523 GENTES Rylbe SVPerbas P vecti P 525 ignif y1 IGNES MRy2be ignis P

E

COPIT (m.

IVPPITEr urbem P

524 uentof bl

parce pio generi, et propius res aspice nostras.
non nos aut ferro Libycos populare penatis
venimus aut raptas ad litora vertere praedas;
non ea vis animo nec tanta superbia victis.
est locus, Hesperiam Grai cognomine dicunt,

530

terra antiqua, potens armis atque ubere glaebae;
Oenotri coluere viri; nunc fama minores

Italiam dixisse ducis de nomine gentem:

hic cursus fuit,

cum subito adsurgens fluctu nimbosus Orion

in vada caeca tulit, penitusque procacibus austris

535

TESTIMONIA.

'et...

...

526 parce p. g.' Servius Aen. V 688 nostras' Servius Aen. VIII 78 X 254 XII 218 527 sq. non .. venimus' Emporius rhet. p. 305 Cap. Servius Aen. I 299 'populare p. v.' Donatus ad Ter. hec. I 2, 114 Phorm. I 2, 52 527 'populare p.' Iulius Rufinianus p. 256 R. 528 'raptas ... praedas' Servius Aen. VIII 208 529 Isidorus orig. II 30, 9 Servius Aen. IX 429 'non ea v. a.' Servius Aen. I 232 530 Macrobius Sat. VI 1, 11 Servius Aen. I 12 531 'terra a.' Servius Aen. I 375 'atque u. g.' Servius Aen. II 4 532 Oenotri c. v.' Probi inst. I 1, 1 533 Servius Aen. III, 335 eel. V 1 534 Nonius 198, 22 Servius Aen. praef. 535 sq. ... tulit' schol. Hor. carm. I 28, 21 Servius Aen. III 714 535 Donatus ad Ter. Phorm. I 4, 23 Probi inst. I 17, 1 Marius Victorinus 2473 Servius Aen. III 517 IV 52 V 626 'cum s. a.' Velius Longus 2231 'penitusque p. a.' Nonius 460, hec. I 2, 84

23

536 in.. tulit' Nonius 231, 16
'procacibus a.' Donatus ad Ter.

cum

VARIA LECTIO.

526 PROPRIVS Pyle1 PROPRIUS (corr. col. rubro) M propius testatur Servius et hic et Aen. VIII 78 nostras P 527 lybicof ye pulare] O corr. ex E M

r a

praedas P pedef c

po

PENATES Mybe PEnatis P 528 littora c

529.ea y nimo b

B

SUPERUIA (B rubra)

SUPERU

GRAIL P

GLEBAE

M victis P 530-533
cognomine (e m. 2) y 531 terra anTIQVA P ADOVE R

= III 163-166 est locus P

Mybe 532 oenotri P OENOTRII M CVLVERE P

V

vid. fuisse culueruuri, m. 2 coluere iri) y

:

DVCES Pyl

culuer. .iri (m. 1

533 italiam dIXISSE P 534 hic P huc z hic Servius quoque legisse videtur : cf. IV 46 CVRSVS (S pr. in ras. ut vid. : scriptum fuit CVRRVS ut v. 535 cum] ab antiquis litera q scriptum esse docet cum subito P Confubito c ORIO M 536 in vada

17 R cursus P Velius Longus

CAECA P

5. dispulit P

SPERONAL R perque P

UNDAS P

nostris i. e. uostris Arusiani Ambros.

fuperante b

falo su

ofpitio 7

541 bella P

quod gENVS P
QVAEVAE P
542 Si. b
540 permiTTIT P
si geNVS P

tempnitif be

543 AD SPERATE T col. rubro) M At fpirate el at speRATE P

544 rex erat ae NEAS P

tate b
www Luter. p. 167 aetheria aura; quod animum aëre ........ nutrimus' Ser-
546 quem si fata vIRVM P
quo. c
545 nec pietate fuit P
WIN CANN. Cf. IV 446
547 aetheria P aeria Lachman-
pi.. e-
neqVE P NEC (C. m. 2 corr, in Q') R nee Isi-

ADHV R

་ ་ ་ ༧M¢ ་ ༨།

occupat et

no Hamberg, m. 2. Heinsius nec Servius quoque, tuetzer
348 non metus of FICIO P
`nou metus ; Ave loco distinguendum est
omnino

349 PAENITEANT V Poeni –

armaque, Troianoque a sanguine clarus Acestes.

*

*

*

quassatam ventis liceat subducere classem
et silvis aptare trabes et stringere remos,
si datur Italiam sociis et rege recepto

550

tendere, ut Italiam laeti Latiumque petamus;

sin absumpta salus, et te, pater optume Teucrum,
pontus habet Libyae nec spes iam restat Iuli,

555

at freta Sicaniae saltem sedesque paratas,
unde huc advecti, regemque petamus Acesten.'
talibus Ilioneus; cuncti simul ore fremebant
Dardanidae.

Tum breviter Dido voltum demissa profatur:
'solvite corde metum, Teucri, secludite curas.
res dura et regni novitas me talia cogunt
moliri et late finis custode tueri.

TESTIMONIA.

550

560

Troiano ... Acestes' Servius Aen. V 30 551 Servius Aen. IV 53. 375 553 Priscianus 862 'sociis recepto' Isidorus orig. I 35, 5 555 'sin a. s.' Servius ad Donat. 1808 P. 559 sq. 'talibus ... Dardanidae' Diomedes 497 561 Servius Aen. Donatus ad Ter. hec. III 1, 8 'solvite ... Teucri' Servius Aen. I 257 'secludite c.' Servius ecl. I 15 ... moliri' Nonius 316, 6

VARIA LECTIO.

X 621 562 Nonius 390, 30

563 sq.

res

...

550 ARMAQVE Rybem gratiam reddere possumus, arma latenter minatur' Servius. Recte intellexisse videntur post Vossium Haeckermannus expl. Verg. 18 et Henry. ARUAQVE M: cf. 569 armaque P trolANO P Post hunc versum poetam suspicor et de gratia per Acesten referenda plura additurum et eis quae v. 551 rogat Ilioneus, paulo accuratius praefuturum fuisse. 551 quassalam vENTIS P 552 et silvis aptarE P optare Montalbanius aptare legitur et optare' Servii Fuldensis raemof b 553 fotiof cl rege recepto OPTIME MPb obtime c (i post. e corr.) y iã suprascr. b, om. c faltim cl PARATAS P 558 HVNC R ore (r eras.) y FREMEbant P 561 VVLTVM MRybe VVLTVM (Mm. 2 del.) P uultu m demifa 7 PROFATV P PROFÁTVR (OF in ras., in spatio trium lit.) R profa.tur (a corr. ex e, m. 1 profertur, ut vid.) y

555 absumta y

554 PETAMus P
TEVCRum P 556 libie
IVLi P 557 AD Pybl
ACEsten Paceftem b 559 CVNCTIS MPc cuncta yl

Ꭱ

CRIS M 563 NOVITAS (S m. 2 add.) P 564 FINES Rb

RIBBECK, VERGIL. II.

4

perque undas superante salo perque invia Saxa

dispulit huc pauci vestris adnavimus oris.

quod genus hoc hominum? quaeve hunc tam barbara morem

permittit patria? hospitio prohibemur harenae;

540

bella cient, primaque vetant consistere terra.

si genus humanum et mortalia temnitis arma,

at sperate deos memores fandi atque nefandi.
rex erat Aeneas nobis, quo iustior alter
nec pietate fuit nec bello maior et armis.

545

quem si fata virum servant, si vescitur aura

aetheria neque adhuc crudelibus occubat umbris,
non metus. officio nec te certasse priorem
paeniteat: sunt et Siculis regionibus urbes

TESTIMONIA.

538 'huc ... oris' Arusianus p. 212 L. Servius Aen. IV 373, 613 'pauci... oris' schol. Veron. 81, 20 539 Macrobius Sat. VI 1, 32 540 sq. hospitio... terra' Orosius V 2 540 hospitio p. h.'

Servius Aen. I 233. 298 IV 373
terra' Servius ge. I 12
Marcianus Capella III 325 544 sq. quo armis'

541 Priscianus 865
543 Servius Aen. X 45

11

6

546 sq. quem

...

'prima 'fandi atque n. Servius Aen. IV

aetheria' Nonius 415, 29 'si vescitur

umbris' Isidorus orig. I 33, 9 548 sq. 'non 240 'officio paeniteat' Nonius 254, 28 Donatus Ter. Phorm. prol. 21 Servius Aen. I 720

paeniteat' Charisius 'nee paeniteat'

...

VARIA LECTIO.

perscr. y

UNDAS P

fuperan. te b

falo su

537 PERQVAE R perque P 538 dispulit P nostris (i. e. uostris) Arusiani Ambros. 539 QUOT M quod gENVS P QVAEVAE P 540 permiTTIT P ofpitio y 541 bella P 542 Si. b si geNVS P

T

tempnitif be 543 AD SPERATE (T col. rubro) M At fpirate c1 at speRATE P 544 rex erat ae NEAS P

pi..etate b 546 quem si fala vIRVM P 547 aetheria P aeria Lachmannus Lucr. p. 167 aetheria aura; quod animum aëre ....... nutrimus' Servius Cass. Cf. IV 446 neqVE P NEC (C m. 2 corr. in Q') R nec Isi

C

dorus ADHV R occupat cl 548 non metus of FICIO P omnino Charisii cod. ne Hamburg. m. 2, Heinsius nec Servius quoque, tuetur Henry: cf. IV 233 te.. c 'non metus hoc loco distinguendum est

...

alii non metus officio legunt Servius 549 PAENITEANT M Poeni