fert hebenum, solis est turea virga Sabaeis.
quid tibi odorato referam sudantia ligno
balsamaque et bacas semper frondentis acanthi?
quid nemora Aethiopum molli canentia lana?
velleraque ut foliis depectant tenuia Seres?
aut quos Oceano propior gerit India lucos,
extremi sinus orbis, ubi aëra vincere summum
arboris haut ullae iactu potuere sagittae?

120

117 'fert h.' schol. Veron. 77, 15

in A. Mai auct. class. V 572

'hebenum' Probus 48, 6 K. 'solis... Sabaeis' Isidorus orig. IX 2, 14 119 cf. Probus 48, 7 K. 120 sq. Probus 48, 10 K. 120 Nonius 346, 27 121 Aldhelmus 'depectunt t. S.' Aldhelmus 1. 1. 574 'tenuia': cf. Probi ars m. 552 E. 123 cf. schol. Lucani III 246 123 sq. ubi ... sagittae' Nonius 241, 24. 418, 17 124 arboris h. u.' Probi inst. I 17, 4 125 Acron ad Hor carm. III 4, 35 Diomedes p. 411 P. 126-129 'Media . . . mali. et in sequentibus: pocula... herbas' Nonius 345, 18 126 sq. Media . . . mali' Probus 48, 16 K. 126 Nonius 410, 21 'Medica arbor' Isidorus orig. XVII 7, 8 'quo n. p. u.' Donatus in Ter.

127 Macrobius Sat. III 19, 3

Phorm. II 2, 31

VARIA LECTIO.

117 totus legi potuit in V

SABEIS Vyc 119 baccaf yal

fer y

haebenum b1 ebenum y achanti yac 120 a&yopum e

molli... (in ras.) b candentia Probi Paris. et ed. Egnatii 121 'depectant, decerpant. Sed alii depectat legunt. Quod si est, Seres po

suit pro Ser.' Servius

1

TENVVIA M tenua b

B

ferref (r all. eras.) y

124 ARBOREB⋅ (1 rubr.)

ullo Nonius 241,24 haud Acron faretrif y praestantius Macrobius praesentius

deest in Goth. sec.

testatur Donatus

128 A in mg. M SAEVE M feuę y

III 283: eiectus hinc ab editore Parmensi: cf. lect. Verg. 4

MISCVE

M

AVT Myb1, Probi 125 genfilla (fill in ras.) b 126 triftef b

127 QUOD

128 sq.

A

129

auxilium venit ac membris agit atra venena.
ipsa ingens arbos faciemque simillima lauro;
et, si non alium late iactaret odorem,
laurus erat: folia haut ullis labentia ventis;
flos ad prima tenax; animas et olentia Medi
ora fovent illo et senibus medicantur anhelis.
Sed neque Medorum silvae ditissima terra
nec pulcher Ganges atque auro turbidus Hermus
laudibus Italiae certent, non Bactra neque Indi
totaque turiferis Panchaia pinguis harenis.
haec loca non tauri spirantes naribus ignem
invertere satis immanis dentibus hydri,

130

135

140

nec galeis densisque virum seges horruit hastis;
set gravidae fruges et Bacchi Massicus umor

TESTIMONIA.

...

131

130 'ac venena' Nonius 243, 28 Servins Aen. IV 245 'faciemque s. 1.' Charisius 110 Isidorus orig. I 36, 6 Arusianus p. 259 L. 132 Probi inst. I 9, 10 134 flos ad p. t.' Arusianus p. 214 L.

'et

olentia ... illo' Aldhel

‘et ....... anhelis' Pris136-139 Donatus in

134 sq. 'animas ... anhelis' Nonius 233, 3 mus 1. 1. 592 135 cf. Isidorus orig. XVII 7, 8 cianus 792 (94). 1162 P. Arusianus p. 246 L. Ter. Phorm. II 1, 14 137 139 Probus 48, 23 K. 139 schol. Persii III 74 Servius ge. II 115 141 sq. satis . . . densisque' schol. Iurenal. XIV 241 141 'satis . . . hydri' schol. Lucani IV 550

131 arbor yc

haud yabe

VARIA LECTIO.

RVNTQ- HERBAS ET NON INNOXIA VERBA = III 283 addito in mg. B infra scripta in M: habent yabe, interpretatur Servius. miscueruntque herbas Nonius 130 C in mg. M ac] et Nonius ac (c in ras.) b

ETLENTIA M

135 anelif

SED Pybe

e corr.) c hermif y

139 turriferif b N rubr.) M

PANCHAIALA M panchalia b1
fpirantif a ignef ( m. ead. in m corr.) y

LIS P imanify inmanif (i post. in ras.) a hidri yb HYDRIS M

Q..

142 DENSIS VLRVM (duabus literis post Q erasis) M

b.acta c

nec Donatus

humor ac

implevere; tenent oleae armentaque laeta.
hinc bellator equos campo sese arduus infert;
hinc albi, Clitumne, greges et maxima taurus
victima, saepe tuo perfusi flumine sacro,
Romanos ad templa deum duxere triumphos.
hic ver adsiduum atque alienis mensibus aestas:
bis gravidae pecudes, bis pomis utilis arbos.

at rabidae tigres absunt et saeva leonum
semina, nec miseros fallunt aconita legentis,

nec rapit immensos orbis per humum, neque tanto
squameus in spiram tractu se colligit anguis.
adde tot egregias urbes operumque laborem,
tot congesta manu praeruptis oppida saxis
fluminaque antiquos supter labentia muros.

an mare quod supra memorem, quodque adluit infra?
anne lacus tantos? te, Lari maxime, teque,

145

150

155

TESTIMONIA.

146 sq. Probus 48, 29 K. IV 2, 53 148 Probi inst. I 7, in ed. Plantiniana a. 1578 Servius ecl. IV 24

3

'maxima t. v.' Acron ad Hor. carm. 149 schol. Cruq. Hor. carm. II 6, 17 152 'nec legentes' Probus 48, 32 K. 158 Probus 49, 6 K. 159 sq. Probus 49, 10 K. 159 'anne

'te, Lari. . . marino' Seneca de benef. IV 5 xime' Probi inst. I 4, 22

VARIA LECTIO.

145 hunc y

...

ma

sarmentaque

144 INPLEVERE P OLEAE (Q rubr.) M olee y ed. Argent. arbustaque Schraderus bellator equof b BELLATOREQVVS Myac ALBICLITVMQVVS P 146 albi Clitumne] BELLATOREMNE P 147 VICTIMA SAEPE M victima saepe, Wagnerus Lepe y flumine (lu in ras.) a 148 AT MP dium bi 149 affiduй ye affiduum (1 pr. in ras.) a perpetuum schol. Cruq.

i

m

150 graude 7

ponif b

HVMO P

LEGENTES Mybc

eftaf

TIGRE

151 AD P rabide y rapide b γ LEONESVM M: cf. Lucretius III 741 152 ORBES Mycb

N

153 IMMENSOS M inmenfof yabe TANTO MPyb, Servius lento vel torto proposuit Hey

nius, et torto legisse videri Calpurnium XI (Nemes. IV) 40 idem monuit

fluctibus et fremitu adsurgens Benace marino?
an memorem portus Lucrinoque addita claustra
atque indignatum magnis stridoribus aequor,
Julia qua ponto longe sonat unda refuso
Tyrrhenusque fretis immittitur aestus Avernis?
haec eadem argenti rivos aerisque metalla
ostendit venis atque auro plurima fluxit.

haec genus acre virum Marsos pubemque Sabellam
adsuetumque malo Ligurem Volscosque verutos
extulit, haec Decios Marios magnosque Camillos,
Scipi das duros bello et te, maxime Caesar,
qui nunc extremis Asiae iam victor in oris
inbellem avertis Romanis arcibus Indum.
salve, magna parens frugum, Saturnia tellus,
magna virum: tibi res antiquae laudis et artem

160

165

170

TESTIMONIA.

160 Nonius 447, 11 161-163 'Lucrino. . 161 Iulius Rufinianus p. 275 R.

a. poet. 65

refuso' schol. Hor. 165 sq. Nonius 303, 22 167-169 Acron ad Hor. 167 Acron ad

49, 15

166 atque a. p. f.' Arusianus p. 231 L. carm. I 22, 13 'haec . . extulit' Probus Hor. earm. III 5, 8 'haec genus a. v.' Probi inst. I 4, 21 168 adsnetumque m. L.' Probi inst. I 17, 3 169 extulit . . . Marios' Nonius 297, 30 169 sq. 'Decios . . Caesar' Quintilianus IX 3, 21 170 Iulius Rufinianus p. 244 R. 'Scipiadas d. b.' Nonius 285, 8 Servins in Aen. I 490 'Scipiadas' Priscianus 582 P. 172 Servius ge. III 26 Aen. I 432 II 364 VI 396 Acron ad Hor. carm. I 12, 53

inmittitur abc inmitator (a ut vid. erasa) y 167 hoc Probi

gentemque Philargyrus? pubemque Probus

tuf y

inst., Acronis III 5 Med.

MELLOS (I rubr.) M camillof (i in ras.) a camelof (e corr. in i) b

170

174 anti

ingredior sanctos ausus recludere fontis,

Ascraeumque cano Romana per oppida carmen.

Nunc locus arvorum ingeniis, quae robora cuique,

175

quis color, et quae sit rebus natura ferendis.

difficiles primum terrae collesque maligni,

tenuis ubi argilla et dumosis calculus arvis,

180

Palladia gaudent silva vivacis olivae.

indiciost tractu surgens oleaster eodem
plurimus et strati bacis silvestribus agri.

at quae pinguis humus dulcique uligine laeta,
quique frequens herbis et fertilis ubere campus
(qualem saepe cava montis convalle solemus
dispicere: hoc summis liquntur rupibus amnes

185

TESTIMONIA.

175 sq. 'siderei vatis referens praecepta Maronis, Qui primus veteres ausus recludere fontes Ascraeum cecinit Romana per oppida carmen' Columella X 434 sqq. 175 Priscianus 776 P.

176 Probus 49, 21 K. Aldhelmus in A. Mai auct. class. V 527.539 177 sq. 'nunc color' Nonius 323, 6 177 Probi inst. I 6, 3 179 Nonius 346, 3 'collesque m.' schol. Lucani IX 500 180 Nonius 411, 20 Probi inst. 'tenuis u. a.' Servius ge. I 92 181 Terentianus Maurus 1222 186 sq. 'qualem . . . despicere' Nonius 288, 21 187 sq. 'liquuntur

I 14, 4

nius 333, 26

limum' Servius Aen. IX 31

VARIA LECTIO.

187 huc...

175 ingredier y adgredior Priscianus feof ye fantof a

v de

recl.re a

FONTIS P, Priscianus FONTES Myabc

177 ingentify ingeni. if a ROBORAA P

u

cuiq; in ras. b 178

QVI (S m. 2 sup.) P et (e corr. in a) b 179 primu.a MALEGNI P

180 TENNVIS (N transf. linea rubra) M: cf. Lachmannus in Lucr. argilla et] argillae Probi inst. dumofuf cl 181 GAVDET

164
Mac, Terentianus Maurus. Itaque fuerunt,

montif (o in solemus VIDEMVS P 187 dispicere y, Lachmannus in Luer. 236 post Heinsium DESPICERE MPabc HOC (0 m.2 corr. in V ut vid.) P HVC Myabe liquuntur ybe LIQVVNTVR (u m. rec.) M LINQVVNTVR P, Nonius liquntur a 2, I. cuntur a 1 montibus Servius Aen. IX 31