Page images
PDF
EPUB

Post hos insignem palma per gramina currum, Victoresque ostentat equos, satus Hercule pulchro Pulcher Aventinus clipeoque insigne paternum Centum anguis, cinctamque gerit serpentibus Hydram: Collis Aventini silva quem Rhea sacerdos Furtivom partu sub luminis edidit oras, Mixta deo mulier, postquam Laurentia victor, Geryone exstincto, Tirynthius adtigit arva, Tyrrhenoque boves in flumine lavit Iberas. Pila manu, saevosque gerunt in bella dolones: Et tereti pugnant mucrone veruque Sabello. Ipse pedes tegumen torquens inmane leonis, Terribili inpexum saeta, cum dentibus albis Indutus capiti, sic regia tecta subibat Horridus, Herculeoque humeros innexus amictu. Tum gemini fratres Tiburtia moenia linquunt, Fratris Tiburni dictam cognomine gentem, Catillusque, acerque Coras, Argiva juventus; Et primam ante aciem densa inter tela feruntur ; Ceu duo nubigenae quom vertice montis ab alto Descendunt Centauri, Homolen Othrymque nivalem Linquentes cursu rapido: dat euntibus ingens. Silva locum, et magno cedunt virgulta fragore. Nec Praenestinae fundator defuit urbis, Volcano genitum pecora inter agrestia regem, Inventumque focis omnis quem credidit aetas, Caeculus. hunc legio late comitatur agrestis: Quique altum Praeneste viri, quique arva Gabinae Junonis, gelidumque Anienem, et roscida rivis Hernica saxa colunt; quos dives Anagnia pascis, Quos, Amasene pater. non illis omnibus arma, Nec clipei, currusve sonant. pars maxuma glandes Liventis plumbi spargit: pars spicula gestat

N n

Bina manu, fulvosque lupi de pelle galeros
Tegmen habent capiti vestigia nuda sinistri
Instituere pedis; crudus tegit altera pero.

At Messapus, equôm domitor, Neptunia proles,
Quem neque fas igni cuiquam nec sternere ferro,
Jam pridem resides populos, desuetaque bello
Agmina, in arma vocat subito, ferrumque retractat.
Hi Fescenninas acies, Aequosque Faliscos,
Hi Soractis habent arces, Flaviniaque arva,
Et Cimini cum monte lacum, lucosque Capenos.
Ibant acquati numero, regemque canebant ;
Ceu quondam nivei liquida inter nubila cycni,
Quom sese e pastu referunt, et longa canoros
Dant per colla modos, sonat amnis, et Asia longe
Pulsa palus.

Nec quisquam aeratas acies ex agmine tanto
Misceri putet aëriam sed gurgite ab alto
Urgeri volucrum raucarum ad litora nubem.

Ecce, Sabinorum prisco de sanguine, magnum
Agmen agens Clausus, magnique ipse agminis instar,
Claudia nunc a quo diffunditur et tribus et gens
Per Latium, postquam in partem data Roma Sabinis.
Una ingens Amiterna cohors, priscique Quirites,
Ereti manus omnis, oliviferaeque Mutuscae:
Qui Nomentum urbem, qui Rosea rura Velini,
Qui Tetricae horrentis rupes, montemque Severum,
Casperiamque colunt, Forulosque, et flumen Himellae :
Qui Tiberim Fabarimque bibunt, quos frigida misit
Nursia, et Hortinae classes, populique Latini :
Quosque secans infaustum interluit Allia nomen:
Quam multi Libyco volvuntur marmore fluctus,
Saevus ubi Orion hibernis conditur undis,
Vel quam sole novo densae torrentur aristae,

Aut Hermi campo, aut Lyciae flaventibus arvis;
Scuta sonant, pulsuque pedum conterrita tellus.

Hinc Agamemnonius, Troiani nominis hostis,
Curru jungit Halesus equos, Turnoque feroces
Mille rapit populos: vertunt felicia Baccho
Massica qui rastris, et quos de collibus altis
Aurunci misere patres, Sidicinaque juxta
Aequora, quique Cales linquunt, amnisque vadosi
Adcola Volturni, pariterque Saticulus asper,
Oscorumque manus. teretes sunt aclydes illis
Tela sed haec lento mos est aptare flagello.
Laevas cetra tegit; falcati comminus enses.
Nec tu carminibus nostris indictus abibis,
Oebale quem generasse Telon Sebethide nympha
Fertur, Teleboûm Capreas quom regna teneret
Jam senior patriis sed non et filius arvis
Contentus, late jam tum ditione premebat
Sarrastis populos, et quae rigat aequora Sarnus,
Quique Rufras Batulumque tenent, atque arva Celennae,
Et quos maliferae despectant moenia Abellae:
Teutonico ritu soliti torquere cateias :

Tegmina quis capitum raptus de subere cortex:
Aerataeque micant peltae, micat aereus ensis.
Et te montosae misere in proelia Nersae,
Ufens, insignem fama et felicibus armis :
Horrida praecipue cui gens, adsuetaque multo
Venatu nemorum, duris Aequicula glebis.
Armati terram exercent, semperque recentis
Convectare juvat praedas, et vivere rapto.

Quin et Marrubia venit de gente sacerdos,
Fronde super galeam et felici comtus oliva,
Archippi regis missu, fortissimus Umbro :
Vipereo generi, et graviter spirantibus hydris,

Spargere qui somnos cantuque manuque solebat,
Mulcebatque iras, et morsus arte levabat.
Sed non Dardaniae medicari cuspidis ictum
Evaluit; neque eum juvere in volnere cantus
Somniferi, et Marsis quaesitae montibus herbae.
Te nemus Anguitiae, vitrea te Fucinus unda,
Te liquidi flevere lacus,

Ibat et Hippolyti proles pulcherrima bello
Virbius insignem quem mater Aricia misit,
Eductum Egeriae lucis, humentia circum

:

Litora, pinguis ubi et placabilis ara Dianae.

Namque ferunt fama Hippolytum, postquam arte novercae Occiderit, patriasque explerit sanguine poenas

Turbatis distractus equis, ad sidera rursus

Aetheria et superas coeli venisse sub oras,

Paeoniis revocatum herbis et amore Dianae.

Tum pater omnipotens, aliquem indignatus ab umbris
Mortalem infernis ad lumina surgere vitae,
Ipse repertorem medicinae talis et artis

Fulmine Phoebigenam Stygias detrusit ad undas,
At Trivia Hippolytum secretis alma recondit
Sedibus, et nymphae Egeriae nemorique relegat :
Solus ubi in silvis Italis ignobilis aevom
Exigeret, versoque ubi nomine Virbius esset.
Unde etiam templo Triviae lucisque sacratis
Cornipedes arcentur equi; quod litore currum
Et juvenem monstris pavidi effudere marinis.
Filius ardentis haud secius aequore campi
Exercebat equos, curruque in bella ruebat.

Ipse inter primos praestanti corpore Turnus
Vertitur arma tenens, et toto vertice supra est.
Cui triplici crinita juba galea alta Chimaeram
Sustinet, Aetnaeos efflantem faucibus ignis:

Tam magis illa fremens, et tristibus effera flammis,
Quam magis effuso crudescunt sanguine pugnae.
At levem clipeum sublatis cornibus Io

Auro insignibat, jam saetis obsita, jam bos,
Argumentum ingens, et custos virginis Argus,
Caelataque amnem fundens pater Inachus urna.
Insequitur nimbus peditum, clipeataque totis
Agmina densentur campis, Argivaque pubes,
Auruncacque manus, Rutuli, veteresque Sicani,
Et Sacranae acies, et picti scuta Labici ;

Qui saltus, Tiberine, tuos, sacrumque Numici
Litus arant, Rutulosque exercent vomere colles,
Circaeumque jugum; quis Juppiter Anxurus arvis
Praesidet, et viridi gaudens Feronia luco;
Qua Saturae jacet atrą palus, geliḍusque per imas
Quaerit iter vallis, atque in mare conditur Ufens.
Hos super advenit Volsca de gente Camilla,
Agmen agens equitum, et florentis aere catervas,
Bellatrix. non illa colo, calathisve Minervae
Femineas adsueta manus; sed proelia virgo,
Dura pati, cursuque pedum praevertere ventos:
Illa vel intactae segetis per summa volaret
Gramina, nec teneras cursu laesisset aristas:
Vel mare per medium, fluçtu suspensa tumenti,
Ferret iter, celeris nec tingueret aequore plantas.
Illam omnis tectis agrisque effusa juventus,
Turbaque miratur matrum, et prospectat euntem
Adtonitis inhians animis: ut regius ostro
Velet honos levis humeros, ut fibula crinem
Auro internectat; Lyciam ut gerat ipsa pharetram
Et pastoralem praefixa cuspide myrtum.

« PreviousContinue »