Nunc hiemem in
Regnorum inme
Haec passim d
Protinus ad r
Incenditque
Hicc' Ha
Templa J
Centum
Excubia
Pingu
magula plantis,
novantem
aspide fulva
murice laena
word may dives quae munera Dido
relas discreverat auro.
Carthaginis altae
mas, pulchramque uxorius urbem
Ben regni rerumque oblite tuarum!
im tibi me claro demittit Olympo
qui numine torquet :
struis? aut qua spe Libycis teris otia terris?
bc ferre jubet celeris mandata per auras.
Ascanium surgentem, et spes heredis Iuli
Nec super ipse tua moliris laude laborem ;
S nulla movet tantarum gloria rerum,
Respice; cui regnum Italiae Romanaque tellus
Debentur, tali Cyllenius ore locutus
Mortalis visus medio sermone reliquit,
Et procul in tenuem ex oculis evanuit auram.
Adrectaeque horrore comae, et vox faucibus haesit.
At vero Aeneas adspectu obmutuit amens,
Ardet abire fuga, dulcisque relinquere terras,
Adtonitus tanto monitu imperioque deorum.
Heu quid agat? quo nunc reginam ambire furentem
Audeat adfatu? quae prima exordia sumat?
Haec alternanti potior sententia visa est:
Mnesthea Sergestumque vocat, fortemque Cloanthum ;
Classem aptent taciti, socios ad litora cogant;
Arma parent, et, quae sit rebus caussa novandis,
Dissimulent. sese interea, quando optuma Dido
Nesciat, et tantos rumpi non speret amores,
Tentaturum aditus, et quae mollissima fandi
empora; quis rebus dexter modus. ocius omnes Imperio laeti parent, ac jussa facessunt.
At regina dolos (quis fallere possit amantem?)
Praesensit, motusque excepit prima futuros ;
Omnia tuta timens. eadem inpia Famá furenti
Detulit armari classem, cursumque parari.
Saevit inops animi, totamque incensa per urbem
Bacchatur: qualis conmotis excita sacris
Thyias, ubi audito stimulant trieterica Baccho
Orgia, nocturnusque vocat clamore Cithaerori.
Tandem his Aenean conpellat vocibus ultro:
Dissimulare etiam sperasti; perfide, tantum Posse nefas? tacitusque mea decedere terra? Nec te noster amor, nec te data dextera quondam; Nec moritura tenet crudeli funere Dido ? Quin etiam hiberno moliris sidère classem; Et mediis properas Aquilonibus ire per altum ; Crudelis? quid, si non arva aliena domosque Ignotas peteres, et Troia antiqua maneret? Troia per undosum peteretur classibus aequor ? Mene fugis? per ego has lacrimas, dextramque tuam te; (Quando aliud mihi jam miserae nihil ipsa rèliqui) Per connubia nostra, per inceptos Hymenaeos; Si bene quid de te merui, fuit aut tibi quidquam Dulce meum; miserere domus labentis, et istam, Oro, si quis adhuc precibus locus, exue mentem: Te propter Libycae gentes Nomadumque tyranni Odere; infensi Tyrii: te propter eumdem Exstinctus pudor, et, qua sola sidera adibam, Fama prior. cui me moribundam deseris, hospes ? Hoc solum nomen quoniam de conjuge restat. Quid moror? an mea Pygmalion dum moenia frater Destruat, aut captam ducat Gaetulus Iarbas?
Ut primum alatis tetigit magalia plantis,
Aenean fundantem arces ac tecta novantem
Conspicit atque illi stellatus iaspide fulva
Ensis erat, Tyrioque ardebat murice laena
Demissa ex humeris: dives quae munera Dido
Fecerat, et tenui telas discreverat auro.
Continuo invadit : Tu nunc Carthaginis altae
Fundamenta locas, pulchramque uxorius urbem
Exstruis? heu regni rerumque oblite tuarum!
Ipse deûm tibi me claro demittit Olympo
Regnator, coclum et terras qui numine torquet :
Ipse haec ferre jubet celeris mandata per auras.
Quid struis? aut qua spe Libycis teris otia terris?
Si te nulla movet tantarum gloria rerum,
Nec super ipse tua moliris laude laborem ;
Ascanium surgentem, et spes heredis Iuli
Respice; cui regnum Italiae Romanaque tellus
Debentur. tali Cyllenius ore locutus
Mortalis visus medio sermone reliquit,
Et procul in tenuem ex oculis evanuit auram.
At vero Aeneas adspectu obmutuit amens,
Adrectaeque horrore comae, et vox faucibus haesit.
Ardet abire fuga, dulcisque relinquere terras,
Adtonitus tanto monitu imperioque deorum.
Heu quid agat? quo nunc reginam ambire furentem
Audeat adfatu? quae prima exordia sumat?
Haec alternanti potior sententia visa est:
Mnesthea Sergestumque vocat, fortemque Cloanthum ;
Classem aptent taciti, socios ad litora cogant;
Arma parent, et, quae sit rebus caussa novandis,
Dissimulent. sese interea, quando optuma Dido
Nesciat, et tantos rumpi non speret amores,
Tentaturum aditus, et quae mollissima fandi
Tempora; quis rebus dexter modus. ocius omnes
Imperio laeti parent, ac jussa facessunt.
At regina dolos (quis fallere possit amantem?)
Praesensit, motusque excepit prima futuros ;
Omnia tuta timens. eadem inpia Famá furenti
Detulit armari classem, cursumque parari.
Saevit inops animi, totamque incensa per urbem
Bacchatur qualis conmotis excita sacris
Thyias, ubi audito stimulant trieterica Baccho
Orgia, nocturnusque vocat clamore Cithaeron.
Tandem his Aenean conpellat vocibus ultro:
Dissimulare etiam sperasti; perfide, tantum
Posse nefas ? tacitusque mea decedere terra?
Nec te noster amor, nec te data dextera quondam;
Nec moritura tenet crudeli funere Dido?
Quin etiam hiberno moliris sidère classem;
Et mediis properas Aquilonibus ire per altum ;
Crudelis? quid, si non arva aliena domosque
Ignotas peteres, et Troia antiqua maneret?
Troia per undosum peteretur classibus aequor?
Mene fugis? per ego has lacrimas, dextramque tuam te;
(Quando aliud mihi jam miserae nihil ipsa rèliqui)
Per connubia nostra, per inceptos Hymenaeos;
Si bene quid de te merui, fuit aut tibi quidquam
Dulce meum; miserere domus labentis, et istam,
Oro, si quis adhuc precibus locus, exue mentem.
Te propter Libycae gentes Nomadumque tyranni
Odere; infensi Tyrii te propter eumdem
Exstinctus pudor, et, qua sola sidera adibam,
Fama prior. cui me moribundam deseris, hospes ?
Hoc solum nomen quoniam de conjuge restat.
Quid moror? an mea Pygmalion dum moenia frater
Destruat, aut captam ducat Gaetulus Iarbas ?
Saltem si qua mihi de te suscepta fuisset
Ante fugam suboles; si quis mihi parvolus aula
Luderet Aeneas, qui te tamen ore referret;
Non equidem omnino capta ac deserta viderer.
Dixerat ille Jovis monitis inmota tenebat
Lumina, et obnixus curam sub corde premebat.
Tandem pauca refert: Ego te, quae plurima fando
Enumerare vales, numquam, Regina, negabo
Promeritam nec me meminisse pigebit Elissae,
Dum memor ipse mei, dum spiritus hos reget artus.
Pro re pauca loquar. neque ego hanc abscondere furto
Speravi, ne finge, fugam; nec conjugis umquam
Praetendi taedas, aut haec in foedera veni.
Me si fata meis paterentur ducere vitam
Auspiciis, et sponte mea conponere curas;
Urbem Troianam primum dulcisque meorum
Reliquias colerem: Priami tecta alta manerent;
Et recidiva manu posuissem Pergama victis.
Sed nunc Italiam magnam Gryneus Apollo,
Italiam Lyciae jussere capessere sortes.
Hicc' amor, haec patria est. si te Carthaginis arces
Phoenissam, Libycaeque adspectus detinet urbis ;
Quae tandem, Ausonia Teucros considere terra,
Invidia est ? et nos fas extera quaerere regna.
Me patris Anchisae, quotiens humentibus umbris
Nox operit terras, quotiens astra ignea surgunt,
Admonet in somnis et turbida terret imago;
Me puer Ascanius, capitisque injuria çari,
Quem regno Hesperiae fraudo, et fatalibus arvis.
Nunc etiam interpres divôm, Jove missus ab ipso,
(Testor utrumque caput) celeris mandata per auras
Detulit. ipse deum manifesto in lumine vidi
Intrantem muros, vocemque his auribus hausi.
|