Juncta fuit? non tu in triviis, indocte, folebas 26 Nanne tu, imperite, folebas rauca cicutâ fpargere in plateis miferabiles cantilenas? DAM. Vifne igitur ut videamus, quid uterque valeat alterno carmine pignori banc juvencam: ne alter contra alterum? eg do forte rejicias eam, bis mulgetur, educit latte geminos witulos: tu dic quo pignore contendas mecum. MEN. De grege non aufim collocare quiequam in fponfione tecum: babeo enim domi patrem, babes novercam difficilem: & bis quotidie recenfent uterque gregem, alteruter verò bædes. At, fiquidem tibi placet frul tum effe, opponam id quod tu ipfe fateberis effe longe pretiofius, calices è fago confectos, opus incifum à præftantiffimo Alcimedonte: in quibus vimen hederæ fuperadjectum ope torui facilis NOTE. 26. In triviis.] Bivium, trivium, quadrivium, locus in quem duæ, tres, quatuorve concurrunt viæ. Ruftici per trivia ululare certis diebus folebant, & filebile aliquid cantillare in honorem Dianæ, five Proferpinæ : idque ad imitationem Cereris eam à Plutone raptam per trivia cum clamore veftigantis. Unde Diana dieta Trivia; five ex illis clamoribus; five, ut ait Varro, quòd ejus fimulacrum in triviis apud Græcos poneretur. 29. Vitulam.] Propriè juvencam, fiquidem jam fœtus binos enixa eft. Sic Ecl. 6. 47. Paliphaen virginem vocat, pro muliere quæ jam viro fit conjuncta, Ne fortè recufes.] Vel, fenfus eft: Ne fortè recufes mecum gratis certare, vitulam in pignus depono: ut faltem lucri fpe ad certamen movearis. Vel, ne fortè, quia vitulam nominavi, pignus quafi leve rejicias: binos fœtus alit, &c. 35. Ad multiram.] Multram, mulrum, mulEtrale, vas rufticum excipiendo la&i comparatum: Mulera etiam dicitur pro ipsâ actione mulgendi. 34. Bifque die, &c.] 1. Servius fic explicat, ut alter ad novercam referatur: & fic recenfio totius pecoris videatur uni patri attribui. Malè, tum quia ambo pecus numerant, ergo non folus pater: tum quia alter ad mafculinum genus pertinet, ergo non ad novercam. II. Cerda nus fic: Ambo pecus numerant; alter, id eft, pater, feorfum hædos. II. Nannius, verò, quem fequimur, fic: Ambo pecus, id eft, matres numerant: alter, id eft alteruter, hædos, id eft fætus, eò quòd ad majorem numerum bini cuftodes adhibendi Gint; ad minorem unus fufficiat. 36. Infanire.] Mecum certando, qui te mul tò dictior fum. 37. Fagina.] Vafa è fago, quæ apud nos ANGL. Beech, fecundum Plin. 16. 38. fuêre aliquando in honore, & in ufu facrorum, recenfentur tamen â poëtis in pauperum fupellectili. Ovid. Faft. 5. 522. Terra rubens, crater, pocula, fagus erat. 37. Caelatum.] Impreffum, incifum, per cavitatem exfculptum, à xoîλov cavum: unde & cœli nomen per a fcribendum: five pro fuperiore illâ & concavâ mundi parte, five profcalpro fumatur Alcimedontis.] Sculptoris nomen abTM åλuй auxilium & Media rego, cura: nomen heroi, quàm fculptori, aptius. 38. Lenta quibus, &c.] Salmafius & Cerdanus duplicem hîc artem agnofcunt, tornaturam & cælaturam: aiunt quippe, vitem, corymbos, hominum figuras torno fieri non poffe, quo ligna teruntur tantùm & lævigantur, fed folius cœli five fcalpri opus effe, quo five ligna, five metalla, inciduntur & excavantur. Hi locum iftum ita explicant, ut velint quibus effe ablativus cafus, torno dativi, hoc pacto: in quibus lenta vitis per cælaturam addita eft torno, five materiæ jam tornata. Ego I. vix putem tornum pro materiâ tornatâ, Latinè dici. II. Video, toreumata, quæ propriè in veteribus gloff. exponuntur, opera torno rafa, fumi promifcuè à probatiffimis fcrip toribus pro calato opere: cujufmodi funt calices crateres, figna hominum ac ferarum exeuntia extantiaque. Sic Mar ialis 1. 4. 39. Solus Phidiaci toreuma cæli. Sic Cicero frequenter in Verr. eodem fenfu. II. Plinius 1. 34. 8. ar tis toreutices inventorem memorat Phidiam, confummatorem Polycletum: quos fculptores ac ftatuarios, non folùm tornatores fuiffe conftat. Unde exiftimo, licèt exactè tornus à cœlo & icalpro diftinguatur; ufu tamen effe factum, ut promifcuè haberentur. Favet infuper etymon, tcrnus enim a τερέω, νε! τείρω, τέτορα, tero trivi. Teritur autem materia non 10lum cùm verfando raditur, fed & cùm repetitâ fcalpri impreflione inciditur. Liffufos . implicat frondibus bedere pal- Diffufos hederâ veftit pallente corymbos. lida corymbos fuos difperfos. In In medio duo figna, Conon, et quis fuit alter, 40 medio due funt effigies, Conon, -quis fuit alter, qui virga Defcripfit radio totum qui gentibus orbem, diftinxit populis totum mun- Tempora quæ meffor, quæ curvus arator, haberet? dum, & tempora quæ effent Necdum illis labra admovi, fed condita fervo. apta mellori, quæ curvo ara idem Alcimedon fabricavit tori? Neque adbuc illos cali- .DA. Et nobis idem Alcimedon duo pocula fecit, ces attigi labiis, fed fervo ab- Et molli circùm eft anfas amplexus acantho: 45 ditos. DAM. Mibi quoque Orpheáque in medio pofuit, fylváfque fequentes. duos calices, & circumambiit Necdum illis labra admovi, fed condita fervo. anfas acantho flexili, & loca- Si ad vitulam fpectes, nihil eft quòd pocula laudes. vit in medio Orpbea arbo- ME. Nunquam hodie effugies: veniam quocunq; res fequentes. Neque adbuc illos attigi labiis, fed fervo abditos. Si tamen ad juven (vocâris. cam refpicies, non eft cur æftimes calices. MEN. Neutiquam bodie evitabis certamen: defcendam ad quafcunque conditiones me provocaveris. NOTE. 38. Torno facili.] I. Facile alii explicant, rude, & facili nec longiori operâ elaboratum. II. Alii, verfatile, quemadmodum Virg. Æn. 8. 310. Facilefque oculos fert omnia circum. III. Alii, facilè obfequens, & ad ligni teneri tudinem referunt, quemadmodum Tibul. 1. 1. 2. 40. Pocula de facili compofuitque luto. 39. Diffufos beder â.] Multi vitem & hederam hic implexas fuiffe volunt. Ego cum Nannio folam hîc hederam agnofco, vitemq; accipio pro ipfo hederæ vimine, quod viticula vocatur à Plinio; hederam verò po foliis, hoc fenfu vimen hederaceum implicat foliis pallentibus corymbos fuos. Hedea] ANGL. Ivy. Ideo poculis infculpta, quia Baccho facra. Corymbos.] Kéguul. Ifidoro eft annulus in hederâ, quo proxima quæque comprehendit atque alligat: fed Plinio, eft racemus hederæ in orbem circuma&tus. Corymbus primò appellatus eft fubrectio quædam & fuggeftus capillorum in Atticorum capite: quare derivat Voffius à xága, caput, unde, & nógus, galea. 40. Conon.] Non dux ille celebris Athenienfium, fed nobilis Mathematicus, patriâ Samius, qui in gratiam Ptolemæi Energeæ Egypti regis, comam Berenices ejus conjugis inter fydera finxit effe relatam: ut habet Callimachus in epigr. quod à Catullo redditum extat. Equalis & amicus fuit Archimedis: immo, ut opinatur Pomponius etiam in Mathemat, magifter. Et quis fuit alter, &c.] Oblitus paftor Mathematici alterius, feipfum interrogat; & non Occurrente nomine, perfonam defcribit ab operibus, iis maximè, quæ ad agreftem ufum pertinent: qualis eft divifio temporum fationis & arationis. Alter autem ille, vel Aratus eft, poëta Solenfis, qui fcripfit Græce Phænomena five motum fitumque ftellarum; quo quidem opere fic Romani delectati funt, ut illud Cicero adolefcens, Claudius item, & Germanicus, Latinum reddiderint. Vel Hefiodus eft, poëta ex Afcra Bootiæ oppidulo, qui inter alia fcripfit Opera & dies, five Georgica. Vel denique probabiliùs Archimedes, Cononis vel difcipu lus, vel faltem amicus, celebris ante alios Mathematicus, & bellicarum machinarum inventor: qui in expugnatione Syracufarum, ab ignoto Marcelli victoris milite intefectus eft, cùm figuras in arenâ describeret. 41. Radio.] Radius hîc virga eft, five baculus mathematicus, quo variæ cœli terrarumque partes affignantur, & figuræ in arenâ defer buntur. 45. Acantbo.] Herba eft acanthus longo latoque & flexuofo folio ANGL. Bearsfoot, capi tulis columnarum, in ordine Corintio, adhi beri folita ad ornatum: unde Romanis Marmoraria dicta efi, auctore Fufchio. 46. Orpheaque.] Orpheus Thrax, Apollinis & Calliopes filius: lyram à patre, aut à Mercurio, acceptam ita fuaviter impellebat, ut fluminum fiftere curfus, & fylvas ferafque trahere dictus fit. Ejus cum Eurydice amores, profectionem ad inferos, & mortem, lege Georg. 4. 454. 49. Nunquam bodie effugies, &c.] Depofuerat juvencam; negaverat Menalcas fe ob patris metum poffe juvencam deponere, & pocula obtulerat; hærebat tamen in fponfione juvencæ Damatas, Si ad vitulam fpectes, nihil eft, &c. aique adeò videbatur certamen fubterfugere, quod hac fponfione admitti à Menalcâ non poterat. Ergo Menalcas, ne adverfarius effugiat, admittit juvence conditionem, depofito, per fpem victorie, patris & novercæ metu. Veniam quocunquè vocâris. Unde arbiter Palemon de præmio deinde judicium ferens, nullum poculorum, fed juvencæ duntaxat mentionem facit. Et vitulâ tu dignus, &ʻbic. 51 Audiat hæc tantùm vel qui venit: ecce Palamon: Efficiam pofthac ne quenquam voce laceffas. D.Quin age, fi quid habes; in me mora non erit ulla: Nec quenquam fugio: tantùm, vicine Palæmon, Senfibus hæc imis, res eft non parva, reponas. [herbâ: PAL. Dicite: quandoquidem in molli confedimus Et nunc omnis ager, nunc omnis parturit arbos: 56 Nunc frondent fylvæ, nunc formofiffimus annus. Incipe, Damota: tu deinde fequêre, Menalca. Alternis dicetis: amant alterna Camenæ. [na: 50. Audiat hæc tantùm.] Adfumus hîc uter- que, adfunt pignora, deeft tantùm judex; au- diat ille qui venit. Vel qui venit.] Menalcas, vifo eminus paftore, necdum infpecto vultu, hujus fe fubjicit arbitrio, quicunque tandem ille fit: ineft quippe ea vis nunc voci, vel qui venit. Mox agnito Palamone, ipfum nomine compel- lat, æmulum audaciùs alloquitur, efficiam pofthac 59. Camena.] Mufe: priùs dicte Carmena & Cafmena, ex Var. Radix, carmen, quod priùs dictum eft, cofmen: ficut arbor, arena, janitor; 60. Ab Fove principium, Mufa.] Ex illo The- ocriti ix Aide àexμsoda, nai sis Dannysle Murat, A Jove incipiamus, & in Jovem definite & Mu- fa! Idyl. 17. 1. Unde malè quidem hic legunt Mufa in genitivo; quafi eflet, Ab Fove prin- cipium Mufe, id eft, carminis. Jovis omnia plena.] Tum quia deorum ille princeps, & re- rum omnium anima: tum quia Jovis nomen aeri tributum eft, undique, diffufo, G. 2. 325. Tum pater omnipotens fecundis imbribus ether Mufa.] Jovis & Mnemofynes filiæ novem, artium præfides: Calliope, Clio, Erato, Tha- lia, Melpomene, Terplichore, Euterpe, Polym- nia, Urania: natæ in Pieriâ regione Macedo- 62. Pbabus.] Idem qui Apollo & Sol, Jovis &Latona, filius, codem partu cum Diana editus in infulâ Delo: medicinæ repertor: divinatio 62. Sua femper apud me Munera.] Sacra mu- nera Phabo, laurus & hyacinthus: de lauro quidem Ecl. 2. 54. Hyacinthus flos ortus è vulnere pueri cognominis, qui Zephyro & A- pollini cùm placeret, & aliquando difco luderet cum Apolline, Zephyri invidiâ inter ludendum periît; difco, quem Apollo libraverat, in pueri caput malignè deflexo. Quis autem fos ille fit quæritur. Certò non is eft, qui vulgò fic nomina- tur cæruleus totus, & fine ullis literarum notis. Certiffimè is eft, qui Græcis es vel es di- citur, hoc eft, acutus. Latinis autem, gladiolus, ob acutorum utrimque longorumque foliorum cum gladio fimilitudinem: ANGL. verò gla- der; & communi Græcis,, Latinis, Gallifque vocabulo, Iris ; vel ob colorum diverfitatem, vel deformato nomine à igis. Hoc multis pro- bat Salmafius in Solin. p. 1224. I. Ex Columel- lâ 1. 9. 4. Cæleftis nominis byacintbus, non nu- minis, ut multi habent codices; quid porrò ce- lefte nomen, nifi Iris? II. Ex Palladio, 1. 1. 37. Hyacintbus, qui Iris, vel gladiolus, dicitur. III. Gladiolus habet in folio difcurrentes lineas, quæ multa A, & multa I, confusè faltem exprimunt: at hyacinthus, ai ai flos habet infcriptum. Ovid. Met. 10. 215. IV. Gladiolus magnitudine & fpecie accedit ad lilium: at hyacinthus, formam- que capit quam lilia, fi non Purpureus color bis, argenteus effet in illis. Ovid. Met. 10. 212. V. Gladiolus purpureus eft; unde & ferrugi- neus, & niger & rubens, ut explicuimus Ecl. DAM. Galatea jocofa puella, DAM. Malo me Galatea petit, lasciva puella : me ferit malo, & fugit ad fa- Et fugit ad falices, et fe cupit antè videri. priufquam fugiat. MEN. MEN. At mihi fefe offert ultrò meus ignis Amyntas: Amyntas verò, meus amor, fe Notior ut jam fit canibus non Delia noftris. Sponte exbibet mibi : ita ut jam DA. Parta meæ Veneri funt munera : namq; notavi Delia ipfa non fit familiarior canibus meis. DAM. Dona Ipfe locum aëriæ quo congefsêre palumbes. jam parata funt amice mee: ME. Quod potui, puero fylveftri ex arbore lecta nam obfervavi ipfe locum, in Aurea mala decem mifi: cras altera mittam. werunt. MEN. Mifi Amynice DAM. O quoties, et quæ nobis Galatea locuta eft! decem mala flava electa ex Partem aliquam, venti, divûm referatis ad aures. arbore fylveftri: quod unum M. Quid prodeft, quòd me ipfe animo non fpernis, tidem alia. DAM. O quoties, Si, dum tu fectaris apros, ego retia fervo? [Amynta, &quæ verba miki dixit Ga- DA. Phyllida mitte mihi, meus eft natalis, Lola. 76 latea! O venti, ferte ad aures Cum faciam vitulâ pro frugibus, ipfe yenito. [flevit: tem. MEN. Quid prodeft mi- ME. Phyllida amo ante alias: nam me difcedere bi, ô Amynta, quoa tu me non Et longum, formose, vale, vale, inquit, Iola. DAM. O Iola, mitte ad me Phyllida; meus eft dies natalis. Quando immolabo vilulam pro terra frugibus, tu ipfe veni. MEN. O Iola, diligo Phyllida præ aliis, me enim abeunte ploravit I diu 67. Delia.] Diana, Luna, venationis Dea, cujus in tutela canes: Latonæ filia: foror Phabi, Delia dicta, ut ille Delius; vel quòd Juce fuâ omnia dλa, id eft, manifefta, faciat; vel ab infula Delo; quæ cùm antea lateret, aut fecundum alios erraret mari, Latona locum ad partum quærenti fubitò emerfit, & fefe ob- tulit: unde in præmium affixa eft uni loco, & confpicua deinceps ac ftabilis facta: dicta De- los quafi a, manifefta. Tamen hîc Delia fortaffe non Dea, fed Menalcæ famula, ex in- fulâ Delo: cui fanè multò quam Deæ convenit magis illa cum canibus familiaritas, De Amyn- 68. Mea Veneri.] Amatorum blanditiæ; amicas Veneres vocant. Lucret. 4. 1178. Nec Veneres noftras boc fallit. Mariti autem, uxores fuas Junones; uxores viciffim, maritos Joves appellant. Plaut. in Caf. 2. 3. 14. Eja mea Juno, non decet te effe tam triftem tuo Jovi. 69. Airia quo, &c.] Palumbes, ANGL. Wood pigeons Veneri facræ, cujus trahendo : 73. Divum referatis ad aures.] Vel quia ineft his verbis tanta fuavitas, ut beatiflimos 74. Quid prodeft, quòd, &c.] Damætas oftendit antea gaudium fuum de colloquiis cum amicâ præfente. Nunc Menalcas majori amo- ris teftimonio dolorem fuum teftatur, primò de amici abfentiâ fecundò de ejufdem peri- culo; fectaris apros: tertiò de fuâ fecuritate, ego retia fervo. In quo fic hæret, ut Amynta amorem inutilem putet, nifi focietatem pariat 76. Phyllida, &c. Iola, &c.] Iolas paftor, ab interjectione à beu. Iola famula Phyllis, Ib. Meus eft natalis.] Natali in facrificio li- cebat voluptati indulgere: non item in ambar- vali, quod pro terræ frugibus Cereri offereba- tur; ter ductâ circum agros, aut agnâ, aut vitulâ, immolatâ. Unde puella invitatur ad na- tale; folus paftor ad ambarvalc. De ambar- 77. Cùm faciam vitula.] Facere & opera- ri fine addito, eft facra facere, facris ope- rari. Et facere vitula, elt facra facere`ex 79. Vale inquit, Iola.] Illa vox Iola, non eft Phyllidis ad Iolam, cui vale dicat; fed ᎠᎪ. DA. Trifte lupus ftabulis, maturis frugibus imbres, Arboribus venti: nobis Amaryllidis iræ. ME. Dulce fatis humor, depulfis arbutus hoedis, Lenta falix foto pecori: mihi folus Amyntas. M. Pollio et ipfe facit nova carmina: pafcite taurum, Jam cornu petat, et pedibus qui fpargat arenam. D. Qui te, Pollio, amat, veniat quo te quoq; gaudet: Mella fluant illi, ferat et rubus afper amomum. D. Qui Bavium non odit, amet tua carmina Mævi: Atque idem jungat vulpes, et mulgeat hircos. DA. Qui legitis flores, et humi nafcentia fraga, Frigidus, ô pueri fugite hinc, latet anguis in herbâ. ris, venti arboribus: nobis ira grata res eft teneris fegetibus, arbutus bædis à lacte depulsis, falix flexilis gregi prægnanti: Pollio diligit mea carmina, li- cèt fint agreftia: ô mufæ, nu- quis te diligit, & Pollio, per- que fubliget jugo vulpes, & exprimat lac ex bircis. DAM.O pueri, centia bumi, bine fugite, ferpens lethalis occultus eft fub gramine. 81. Amaryllidis ira.] Cùm videat Damætas Menalcam in amore Phyllidis rivalem fibi ob- ftare, imò præferri; ad alium amorem deflectit, & jam Amaryllidi dicit blanditias. De nomine 82. Arbutus.] Arbor foliis lauro affinibus, fed raris, ANGL. the frawberry-tree: in deliciis ejus umbra fuit apud antiq. Hor. Od. 1. 1. 1.. 21. Nunc viridi membra fub arbuto firatus. Fructus profert inftar ceraforum, aut fragorum, cum ali- 83. Mibi folus Amyntas.] Ut oftendat Me- nalcas quidquid à fe de luctu Phyllidis, deque fuo in eam amore dictum eft, per jocum dic- tum effe, quò Damatam aliquâ invidiâ stimu- laret: nunc ultro profitetur fe, præter Amyn- 85. Pierides.] Mufæ novem de quibus v. 60. fic dictae, vel à Pierio Theffalia monte ubi ex Jove & Mnemofyne natæ dicuntur: vel ex victoria, in Pieri Macedonis novem filias rela- ti; que Mufas aufe ad cantum provocare, & ab iifdem fuperatæ totidem in picas ab iis mu- 86. Pollio & ipfe.] Quis fuerit, fusè habetur in argum. Ecl. 4. pervenit ad fummam orato- ris, hiftorici, & poëtæ, laudem; ad confulatum tribuit apertè Virgilius: Pollio & ipfe facit hova carmina: cæteros honores, ut paftoritiis mo- dulis graviores, tantùm innuit his vocibus; veniat quò te quoquè gaudet: nempe ad confu 89. Mella fluart illi, &c.] Vota funt ejus in gratiam, quicunque Pollionem amaverit. Amomum.] Parvus eft frutex, magni inter go. Qui Bavium non edit, &c.] Bavius & Mævius, poëtæ peffimi, Virgilio pariter & Ho- ratio infetti. Imprecatio eft refpondens è con- trario votis Damatæ pro Pollione; fi quis non odit Bavium, ita ftultus fiat, ut & amet Mæ- 94. Parcite oves, &c.] Senfus cft, fecundum Noftra interpretatio tum nititur exemplis, eft enim apud Catul. in Argon. 116. Nil me- Non bene ripa Creditur.] Quia periculum |