arte locum et variis adsultibus inritus urguet. ostendit dextram insurgens Entellus et alte extulit: ille ictum venientem a vertice velox praevidit celerique elapsus corpore cessit; Entellus vires in ventum effudit, et ultro ipse gravis graviterque ad terram pondere vasto concidit, ut quondam cava concidit aut Erymantho aut Ida in magna radicibus eruta pinus. consurgunt studiis Teucri et Trinacria pubes; it clamor caelo, primusque accurrit Acestes aequaevomque ab humo miserans attollit amicum. at non tardatus casu neque territus heros acrior ad pugnam redit ac vim suscitat ira (tum pudor incendit vires et conscia virtus): praecipitemque Daren ardens agit aequore toto nunc dextra ingeminans ictus, nunc ille sinistra. nec mora nec requies: quam multa grandine nimbi culminibus crepitant, sic densis ictibus heros creber utraque manu pulsat versatque Dareta. tum pater Aeneas procedere longius iras
et saevire animis Entellum hau passus acerbis, sed finem inposuit pugnae fessumque Dareta eripuit mulcens dictis, ac talia fatur: 'infelix, quae tanta animum dementia cepit? non vires alias conversaque numina sentis? cede deo.' dixitque et proelia voce diremit. ast illum fidi aequales, genua aegra trahentem iactantemque utroque caput crassumque cruorem ore eiectantem mixtosque in sanguine dentes, ducunt ad navis, galeamque ensemque vocati accipiunt, palmam Entello taurumque relincunt. hic victor, superans animis tauroque superbus 'nate dea vosque haec' inquit cognoscite, Teucri, et mihi quae fuerint iuvenali in corpore vires et qua servetis revocatum a morte Dareta.' dixit, et adversi contra stetit ora iuvenci, qui donum astabat pugnae, durosque reducta libravit dextra media inter cornua caestus,
arduus, effractoque inlisit in ossa cerebro:
sternitur exanimisque tremens procumbit humi bos.
ille super talis effundit pectore voces:
'hanc tibi, Eryx, meliorem animam pro morte Daretis
persolvo; hic victor caestus artemque repono.'
Protinus Aeneas celeri certare sagitta
invitat qui forte velint, et praemia dicit, ingentique manu malum de nave Seresti erigit et volucrem traiecto in fune columbam, quo tendant ferrum, malo suspendit ab alto. convenere viri, deiectamque aerea sortem accepit galea; et primus clamore secundo Hyrtacidae ante omnis exit locus Hippocoontis. quem modo navali Mnestheus certamine victor consequitur, viridi Mnestheus evinctus oliva. tertius Eurytion, tuus o clarissime frater
Pandare, qui quondam, iussus confundere foedus, in medios telum torsisti primus Achivos. extremus galeaque ima subsedit Acestes, ausus et ipse manu iuvenum temptare laborem. tum validis flexos incurvant viribus arcus pro se quisque viri et depromunt tela pharetris. primaque per caelum nervo stridente sagitta Hyrtacidae iuvenis volucris diverberat auras; et venit adversique infigitur arbore mali. intremuit malus timuitque exterrita pinnis ales [et ingenti sonuerunt omnia plausu]. post acer Mnestheus adducto constitit arcu, alta petens, pariterque oculos telumque tetendit. ast ipsam miserandus avem contingere ferro non valuit: nodos et vincula linea rupit, quis innexa pedem malo pendebat ab alto; illa notos atque alta volans in nubila fugit. tum rapidus, iandudum arcu contenta parato tela tenens, fratrem Eurytion in vota vocavit, iam vacuo laetam caelo speculatus, et alis plaudentem nigra figit sub nube columbam. decidit exanimis vitamque reliquit in astris
aetheriis fixamque refert delapsa sagittam. amissa solus palma superabat Acestes; qui tamen aërias telum contorsit in auras, ostentans artemque pater arcumque sonantem. hic oculis subitum obicitur magnoque futurum augurio monstrum: docuit post exitus ingens, seraque terrifici cecinerunt omina vates. namque volans liquidis in nubibus arsit harundo signavitque viam flammis tenuisque recessit consumpta in ventos, caelo ceu saepe refixa transcurrunt crinemque volantia sidera ducunt. attonitis haesere animis superosque precati Trinacrii Teucrique viri, nec maximus omen abnuit Aeneas, sed laetum amplexus Acesten muneribus cumulat magnis ac talia fatur: 'sume, pater; nam te voluit rex magnus Olympi talibus auspiciis exsortem ducere honores. ipsius Anchisae longaevi hoc munus habebis, eratera inpressum signis, quem Thracius olim Anchisae genitori in magno munere Cisseus ferre sui dederat monimentum et pignus amoris.' sic fatus cingit viridanti tempora lauro
et primum ante omnis victorem appellat Acesten. nec bonus Eurytion praelato invidit honore, quamvis solus avem caelo deiecit ab alto. proximus ingreditur donis qui vincula rupit, extremus volucri qui fixit harundine malum.
At pater Aeneas nondum certamine misso custodem ad sese comitemque inpubis Iuli Epytiden vocat, et fidam sic fatur ad aurem: 'vade age et Ascanio, si iam puerile paratum agmen habet secum cursusque instruxit equorum, ducat avo turmas et sese ostendat in armis, dic' ait. ipse omnem longo discedere circo infusum populum et campos iubet esse patentis. incedunt pueri, pariterque ante ora parentum frenatis lucent in equis, quos omnis euntis Trinacriae mirata fremit Troiaeque iuventus.
omnibus in morem tonsa coma pressa corona; cornea bina ferunt praefixa hastilia ferro, pars levis umero pharetras; it pectore summo flexilis obtorti per collum circulus auri. tres equitum numero turmae ternique vagantur ductores; pueri bis seni quemque secuti agmine partito fulgent paribusque magistris. una acies iuvenum, ducit quam parvos ovantem nomen avi referens Priamus, tua cara, Polite, progenies, auctura Italos; quem Thracius albis portat ecus bicolor maculis, vestigia primi alba pedis frontemque ostentans arduus albam. alter Atys, genus unde Atii duxere Latini, parvos Atys pueroque puer dilectus Iulo.
extremus formaque ante omnis pulcher Iulus Sidoniost invectus equo, quem candida Dido
Epytides longe dedit insonuitque flagello.
olli discurrere pares, atque agmina terni diductis solvere choris rursusque vocati convertere viás infestaque tela tulere. inde alios ineunt cursus aliosque recursus adversi spatiis, alternosque orbibus orbes impediunt, pugnaeque cient simulacra sub armis; et nunc terga fuga nudant, nunc spicula vertunt infensi, facta pariter nunc pace feruntur. ut quondam Creta fertur Labyrinthus in alta parietibus textum caecis iter ancipitemque mille viis habuisse dolum, qua signa sequendi frangeret indeprensus et inremeabilis error: haut alio Teucrum nati vestigia cursu
impediunt, texuntque fugas et proelia ludo, delphinum similes, qui per maria umida nando Carpathium Libycumque secant.
hunc morem cursus atque haec certamina primus Ascanius, Longam muris cum cingeret Albam, rettulit et Priscos docuit celebrare Latinos, quo puer ipse modo, secum quo Troïa pubes; Albani docuere suos; hinc maxima porro accepit Roma et patrium servavit honorem; Troiaque nunc, pueri Troianum dicitur agmen. [hac celebrata tenus sancto certamina patri.]
Hinc primum Fortuna fidem mutata novavit. dum variis tumulo referunt sollemnia ludis, Irim de caelo misit Saturnia Iuno
Iliacam ad classem, ventosque adspirat eunti, multa movens necdum anticum saturata dolorem. illa, viam celerans per mille coloribus arcum, nulli visa cito decurrit tramite virgo. conspicit ingentem concursum et litora lustrat, desertosque videt portus classemque relictam. at procul in sola secretae Troades acta amissum Anchisen flebant, cunctaeque profundum pontum aspectabant flentes. heu tot vada fessis et tantum superesse maris, vox omnibus una. urbem orant, taedet pelagi perferre laborem. ergo inter medias sese haut ignara nocendi conicit, et faciemque deae vestemque reponit; fit Beroe, Tmarii coniunx longaeva Dorycli, cui genus et quondam nomen natique fuissent; ac sic Dardanidum mediam se matribus infert. 'o miserae, quas non manus' inquit Achaica bello traxerit ad letum patriae sub moenibus! o gens infelix, cui te exitio Fortuna reservat?
septima post Troiae excidium iam vertitur aestas, cum freta, cum terras omnis, tot inhospita saxa sideraque emensae ferimur, dum per mare magnum
« PreviousContinue » |