mirantur dona Aeneae, mirantur Iulum flagrantisque dei voltus simulataque verba. [pallamque et pictum croceo velamen acantho.] *[praecipue infelix, pesti devota futurae, expleri mentem nequit ardescitque tuendo Phoenissa, et pariter puero donisque movetur.] ille ubi complexu Aeneae colloque pependit et magnum falsi inplevit genitoris amorem, reginam petit. haec oculis, haec pectore toto haeret et interdum gremio fovet, inscia Dido, insidat quantus miserae deus. at memor ille matris Acidaliae paulatim abolere Sychacum incipit, et vivo temptat praevertere amore iam pridem resides animos desuetaque corda. Postquam prima quies epulis, mensaeque remolae crateras magnos statuunt et vina coronant. it strepitus tectis vocemque per ampla volutant atria; dependent lychini laquearibus aureis incensi, et noctem flammis funalia vincunt. hic regina gravem gemmis auroque poposcit implevitque mero pateram, quam Belus et omnes a Belo soliti; tum facta silentia tectis: 'Iuppiter, hospitibus nam te dare iura locuntur, hunc laetum Tyriisque diem Troiaque profectis esse velis, nostrosque huius meminisse minores. adsit laetitiae Bacchus dator et bona Iuno; et vos o coetum, Tyrii, celebrate faventes.' dixit, et in mensam laticum libavit honorem, primaque libato summo tenus attigit ore; tum Bitiae dedit increpitans; ille inpiger hausit spumantem pateram, et pleno se proluit auro; post alii proceres. cithara crinitus Iopas personat aurata, docuit quem maximus Atlans. hic canit errantem lunam solisque labores,
unde hominum genus et pecudes, unde imber et ignes, arcturum pluviasque hyadas geminosque triones, quid tantum Oceano properent se tinguere soles hiberni, vel quae tardis mora noctibus obstet.
ingeminant plausu Tyrii, Troesque secuntur. nec non et vario noctem sermone trahebat infelix Dido, longumque bibebat amorem, multa super Priamo rogitans, super Hectore multa ; nunc, quibus Aurorae venisset filius armis, nunc, quales Diomedis equi, nunc, quantus Achilles. 'immo age, et a prima, dic, hospes, origine nobis insidias' inquit 'Danaum casusque tuorum erroresque tuos. [nam te iam septima portat omnibus errantem terris et fluctibus aestas.]'
P. VERGILI MARONIS
AENEIDOS
LIBER SECVNDVS
Conticuere omnes intentique ora tenebant. inde toro pater Aeneas sic orsus ab alto: 'infandum, regina, iubes renovare dolorem. Troianas ut opes et lamentabile regnum eruerint Danai, quaeque ipse miserrima vidi et quorum pars magna fui, quis talia fando Myrmidonum Dolopumve aut duri miles Ulixi temperet a lacrimis? et iam nox umida caelo praecipitat suadentque cadentia sidera somnos. sed si tantus amor casus cognoscere nostros et breviter Troiae supremum audire laborem, quamquam animus meminisse horret luctuque refugit,
incipiam. fracti bello fatisque repulsi
ductores Danaum, tot iam labentibus annis
instar montis ecum divina Palladis arte aedificant sectaque intexunt abiete costas: votum pro reditu simulant, ea fama vagatur. huc delecta virum sortiti corpora furtim includunt caeco lateri, penitusque cavernas ingentis uterumque armato milite complent. Est in conspectu Tenedos, notissima fama insula, dives opum, Priami dum regna manebant, nunc tantum sinus et statio male fida carinis: huc se provecti deserto in litore condunt. nos abiisse rati et vento petiisse Mycenas:
ergo omnis longo solvit se Teucria luctu. panduntur portae; iuvat ire et Dorica castra desertosque videre locos litusque relictum. hic Dolopum manus, hic saevos tendebat Achilles, classibus hic locus, hic acie certare solebant. pars stupet innuptae donum exitiale Minervae et molem mirantur equi; primusque Thymoetes duci intra muros hortatur et arce Focari, sive dolo seu iam Troiae sic fata ferebant. at Capys et quorum melior sententia menti aut pelago Danaum insidias suspectaque dona praecipitare iubent subiectisque urere flammis, aut terebrare cavas uteri et temptare latebras. scinditur incertum studia in contraria volgus. Primus ibi ante omnis, magna comitante caterva, Laocoon ardens summa decurrit ab arce
et procul 'o miseri, quae tanta insania, cives? creditis avectos hostis aut ulla putatis
dona carere dolis Danaum? sic notus Ulixes? **[aut hoc inclusi ligno occultantur Achivi] aut haec in nostros fabricata est machina muros inspectura domos venturaque desuper urbi, aut aliquis latet error: equo ne credite, Teucri. quidquid id est, timeo Danaos et dona ferentis.' sic fatus validis ingentem viribus hastam in latus inque feri curvam compagibus alvom contorsit. stetit illa tremens, uteroque recusso insonuere cavae gemitumque dedere cavernae. et si fata deum, si mens non laeva fuisset, impulerat ferro Argolicas foedare latebras, Troiaque nunc staret, Priamique arx alta maneres.
Ecce manus iuvenem interea post terga revinctum
pastores magno ad regem clamore trahebant Dardanidae, qui se ignotum venientibus ultro, hoc ipsum ut strueret Troiamque aperiret Achivis, optulerat, fidens animi atque in utrumque paratus, seu versare dolos seu certae occumbere morti. undique visendi studio Troiana iuventus
circumfusa ruit, certantque inludere capto.
accipe nunc Danaum insidias, et crimine ab uno disce omnis.
namque ut conspectu in medio turbatus inermis constitit atque oculis Phrygia agmina circumspexit: 'heu quae nunc tellus' inquit, quae me aequora possunt accipere? aut quid iam misero mihi denique restat? cui neque apud Danaos usquam locus, et super ipsi Dardanidae infensi poenas cum sanguine poscunt. quo gemitu conversi animi compressus et omnis impetus. hortamur fari, quo sanguine cretus quive fuat, memores quae sit fiducia capto.
'Cuncta equidem tibi, rex, fuerit quodcumque, fatebor 77
vera' inquit, neque me Argolica de gente negabo: hoc primum; nec, si miserum fortuna Sinonem finxit, vanum etiam mendacemque inproba finget. fando aliquod si forte tuas pervenit ad auris Belidae nomen Palamedis et incluta fama gloria, quem falsa sub proditione Pelasgi insontem infando indicio, quia bella vetabat, demisere Neci, nunc cassum lumine lugent: illi me comitem et consanguinitate propincum pauper in arma pater primis huc misit ab annis. dum stabat regno incolumis regumque vigebat conciliis, et nos aliquod nomenque decusque gessimus. invidia postquam pellacis Ulixi (haut ignota loquor) superis concessit ab oris, adflictus vitam in tenebris luctuque trahebam et casum insontis mecum indignabar amici. nec tacui demens, et me, fors siqua tulisset, si patrios umquam remeassem victor ad Argos, promisi ultorem et verbis odia aspera movi. hinc mihi prima mali labes, hinc semper Ulixes criminibus terrere novis, hinc spargere voces in volgum ambiguas et quaerere conscius arma. nec requievit enim, donec Calchante ministro
ille haec deposita tandem formidine fatur:
« PreviousContinue » |