Page images
PDF
EPUB

venerat insano Cassandrae incensus amore,

et gener auxilium Priamo Phrygibusque ferebat, 345 infelix qui non sponsae praecepta furentis audierit.

quos ubi confertos audere in proelia vidi,
incipio super his: 'iuvenes, fortissima frustra
pectora, si vobis audendi extrema cupido
350 certa, sequi; quae sit rebus fortuna videtis.
excessere omnes adytis arisque relictis

di, quibus imperium hoc steterat; succurritis urbi
incensae: moriamur, et in media arma ruamus.
una salus victis nullam sperare salutem.'

355 sic animis iuvenum furor additus. inde, lupi ceu
raptores atra in nebula, quos improba ventris
exegit caecos rabies, catulique relicti

faucibus exspectant siccis, per tela, per hostis vadimus haud dubiam in mortem mediaeque tenemus 360 urbis iter; nox atra cava circumvolat umbra. quis cladem illius noctis, quis funera fando explicet aut possit lacrimis aequare labores?

[blocks in formation]

AENEIS. II.

urbs antiqua ruit multos dominata per annos
plurima perque vias sternuntur inertia passim
365 corpora perque domos et religiosa deorum
limina. nec soli poenas dant sanguine Teucri:
quondam etiam victis redit in praecordia virtus,
victoresque cadunt Danai. crudelis ubique

luctus, ubique pavor et plurima mortis imago.
370 Primus se Danaum magna comitante caterva
Androgeos offert nobis, socia agmina credens,
inscius, atque ultro verbis compellat amicis:
'festinate, viri. nam quae tam sera moratur
segnities? alii rapiunt incensa feruntque

fida satis

375 Pergama; vos celsis nunc primum a navibus itis?' dixit et extemplo neque enim responsa dabantur sensit medios delapsus in hostis. obstipuit retroque pedem cum voce repressit. improvisum aspris veluti qui sentibus anguem 380 pressit humi nitens trepidusque repente refugit attollentem iras et caerula colla tumentem: haud secus Androgeos visu tremefactus abibat. inruimus densis et circumfundimur armis, ignarosque loci passim et formidine captos 385 sternimus: adspirat primo fortuna labori.

[ocr errors]

364. inertia, wehrlose. Enumeratio partium mit dem PolyDie syndeton verdeutlicht das Bild der allgemeinen Verheerung, die keinen Platz unversehrt lässt.

367. quondam, hin und wieder; öfters so in Vergleichungen.

368. crudelis wird oft auch von Sachen gebraucht, wie in unserer Sprache: ein grausamer Schmerz. Vgl. Aen. I, 355, 361.

369. plurima mortis imago, das Bild des Todes in reichlicher Fülle. 370-401. Begegnung mit dem Griechen Androgeos. tödten ihn und seine Begleitung und Die Troianer ziehen die Rüstungen der Griechen an. 371. socia agmina. Metrums wegen; Plural des = nos socium agmen esse.

372. ultro. S. v. 59, seinerseits, ohne dass wir zuerst etwas sagten. 373. festinate, zum Kampf, zum Sturm.

377. sensit delapsus; nach griechi

scher Art ist mit dem Verbum der Wahrnehmung das Participium statt der Infinitivconstruction verbunden. 378. pedem cum voce repressit pedem et vocem repressit. Er hielt Schritt und Stimme inne, als er den Irrthum merkte.

=

380. humi nitens fest auftretend auf den Boden.

381. attollentem iras. Die Schlange erhebt den Kopf und lässt aus diesem den Zorn funkeln. iras steht metonymisch für caput iram significans. caerula colla, der griechische Accusativ der Beziehung. 383. densis circumfundimur armis erklärt sich aus v. 370: magna comitante caterva. Wir sind von einem dichten Kreis von Waffen umgeben, nachdem wir in den Haufen eingedrungen sind.

385. labori, Kampfesmühe, nóvos. successu exsultans aufjubelnd über den Erfolg, animis exsultans aufjubelnd im kühnsten Muthe.

atque hic successu exsultans animisque Coroebus
'o socii, qua prima', inquit, 'fortuna salutis
monstrat iter quaque ostendit se dextra, sequamur:
mutemus clipeos Danaumque insignia nobis

390 aptemus. dolus an virtus, quis in hoste requirat?
arma dabunt ipsi.' sic fatus deinde comantem
Androgei galeam clipeique insigne decorum

induitur laterique Argivum accommodat ensem. hoc Ripheus, hoc ipse Dymas omnisque iuventus 395 laeta facit; spoliis se quisque recentibus armat. vadimus immixti Danais haud numine nostro multaque per caecam congressi proelia noctem conserimus, multos Danaum demittimus Orco. diffugiunt alii ad navis et litora cursu

400 fida petunt, pars ingentem formidine turpi
scandunt rursus equum et nota conduntur in alvo.
Heu nihil invitis fas quemquam fidere divis!
ecce trahebatur passis Priameia virgo
crinibus a templo Cassandra adytisque Minervae,
405 ad caelum tendens ardentia lumina frustra,

lumina, nam teneras arcebant vincula palmas.
non tulit hanc speciem furiata mente Coroebus,

386. animis, intensiver Plural. 387. prima zum ersten Mal, nämlich seit dem Einbruch der Griechen.

388. dextra, in der Prosa eher dextram. Warum hier dextra?

389. insignia. Die Abzeichen, Kennzeichen der Waffen, hier metonymisch statt Waffen überhaupt.

319. arma dabunt ipsi. Die Waffen zu ihrer Besiegung sollen sie selbst liefern. Er hofft, dass die List gelingen werde. Deinde steht, wie oft Adverbien, nach einem Adverbialsatz oder Participium, um die Beziehung zwischen Haupt- und Nebensatz scharf hervorzuheben. Nachdem er 80 gesprochen, da zieht er SO

dann an.

[blocks in formation]
[blocks in formation]
[ocr errors][merged small]

AENEIS. II.

et sese medium iniecit periturus in agmen.
consequimur cuncti et densis incurrimus armis.
410 hic primum ex alto delubri culmine telis

nostrorum obruimur, oriturque miserrima caedes
armorum facie et Graiarum errore iubarum.
tum Danai gemitu atque ereptae virginis ira
undique collecti invadunt, acerrimus Aiax
415 et gemini Atridae Dolopumque exercitus omnis;
adversi rupto ceu quondam turbine venti

confligunt, Zephyrusque Notusque et laetus Eois
Eurus equis; stridunt silvae, saevitque tridenti
spumeus atque imo Nereus ciet aequora fundo.
420 illi etiam, si quos obscura nocte per umbram
fudimus insidiis totaque agitavimus urbe,
apparent; Brimi clipeos mentitaque tela
agnoscunt atque ora sono discordia signant.
ilicet obruimur numero; primusque Coroebus
425 Penelei dextra divae armipotentis ad aram

408. periturus. S. v. 47. 125. 409. consequimur, das Compositum mit Rücksicht auf cuncti. armis. S. v. 186. densis wie 383. Die Sache ist densis incurrimus armis von Seiten der Genossen und sese medium iniecit in agmen von Seiten des Coröbus entsprechen sich gegenseitig. Der Dichter hält durch solche Gegenstellungen das Ebenmass der Ausmalung ein. pünktlichste

[ocr errors]

410. hic, hier, bei dieser Gelegenheit. Mit primum ist tum (v. 413) zusammenzuhalten. fahr stürmt auf sie ein, zuerst von Zweifache GeSeiten der Troer, dann der Danaer. 411. miserrima caedes. Vgl. v. 270. 413. gemitu ira zwei verschiedene Ablative, wie v. 386. gemitu cum gemitu, ira 415. Dolopum. S. v. 7. ira incensi. 416. quondam. S. v. 367. 417. laetus Eois equis. Wind und Wogen werden mit Rossen verglichen oder gebrauchen Rosse Stürmen. zu ihren

=

=

419. Nereus, ein Meergreis, Sohn des Pontus, erscheint hier mit dem Attribut des Poseidon. vom untersten Grund aus. Vgl. v. 88. imo fundo,

aequorá, die glatte Meeresfläche wird durch den Sturm aufgewühlt.

420. per umbram durch die Nacht hin. S. v. 360. obscura, blosses Epitheton ornans, hier ohne besonders hervortretende Bedeutung. Indem der treue Dichter hier mehr die Schrecken der nächtlichen Verfolgung hervorheben will, vergisst er den Mondschein und den Brand der Stadt.

si quos fudimus. Vgl. v. 399 ff.

[ocr errors]

422. primi, d. i. die welche von Aeneas und seiner Schaar angegriffen aus dem Blutbad entkommen waren, konnten als die ersten erkennen, dass die Troianer die griechischen Rüstungen angezogen hatten. Vgl. v. 385 ff.

mentita tela die Waffen die gelogen haben, oder die lügenden, trügenden Waffen. Das Partic. Perf. der Deponentia steht häufig in Präsensbedeutung.

423. ora sono discordia signant, sie bezeichnen den Mund, die Aussprache als nicht übereinstimmend im Tone, in der Aussprache, im Dialect. Denn beide Theile sprechen Grie

chisch.

425. armipotentis, der Minerva.

[ocr errors][merged small][merged small][merged small]

procumbit; cadit et Ripheus, iustissimus unus.
qui fuit in Teucris et servantissimus aequi

[ocr errors]

dis aliter visum

pereunt Hypanisque Dymasque

confixi a sociis; nec te tua plurima, Panthu, 430 labentem pietas nec Apollinis infula texit. Iliaci cineres et flamma extrema meorum, testor, in occasu vestro nec tela nec ullas vitavisse vices Danaum et, si fata fuissent, ut caderem, meruisse manu. divellimur inde; 435 Iphitus et Pelias mecum, quorum Iphitus aevo iam gravior, Pelias et vulnere tardus Ulixi, protinus ad sedes Priami clamore vocati.

Hic vero ingentem pugnam, ceu cetera nusquam
bella forent, nulli tota morerentur in urbe,
440 sic Martem indomitum Danaosque ad tecta ruentis
cernimus obsessumque acta testudine limen.
haerent parietibus scalae, postisque sub ipsos
nituntur gradibus clipeosque ad tela sinistris
protecti obiciunt, prensant fastigia dextris.
445 Dardanidae contra turris ac tota domorum

culmina convellunt; his se, quando ultima cernunt,
extrema iam in morte parant defendere telis,

[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small]
« PreviousContinue »