500

Flexit, et infidos agitans difcordia fratres;
Aut conjurato defcendens Dacus ab Iftro:
Non res Romanae, perituraque regna: neque ille,
Aut doluit miferans inopem, aut invidit habenti.
Quos rami fructus, quos ipfa volentia rura
Sponte tulere fua, carpfit: nec ferrea jura,
Infanumque forum, aut populi tabularia vidit.
Sollicitant alii remis freta caeca, ruuntque
In ferrum, penetrant aulas et limina regum:
Hic petit excidiis urbem, miserofque Penates, 505
Ut gemma bibat, et Sarrano indormiat oftro:
Condit opes alius, defoffoque incubat auro.

Hic ftupet attonitus roftris: hunc plaufus hiantem
Per cuneos (geminatus enim) plebifque patrumque
Corripuit gaudent perfufi fanguine fratrum, 510
Exilioque domos et dulcia limina mutant,
Atque alio patriam quaerunt fub fole jacentem,
Agricola incurvo terram dimovit aratro:
Hinc anni labor; hinc patriam parvofque nepotes
Suftinet; hinc armenta boum, meritofque juvencos.
Nec requies, quin, aut pomis exuberet annus, 516
Aut foetu pecorum, aut cerealis mergite culmi,
Proventuque oneret fulcos, atque horrea vincat.
Venit hyems; teritur Sicyonia bacca trapetis:
Glande fues laeti redeunt: dant arbuta fylvae: 520
Et varios ponit foetus autumnus: et alte
Mitis in apricis coquitur vindemia faxis.

Interea

Interea dulces pendent circum ofcula nati:
Cafta pudicitiam fervat domus: ubera vaccae
Lactea demittunt: pinguefque in gramine laeto 525
Inter fe adverfis luctantur cornibus hoedi.

Ipfe dies agitat feftos: fufufque per herbam,
Ignis ubi in medio, et focii cratera coronant,
Te libans, Lenace, vocat: pecorifque magiftris
Velocis jaculi certamina ponit in ulmo,

530

Corporaque agrefti nudat praedura palaeftra.
Hanc olim veteres vitam coluere Sabini;
Hanc Remus et frater; fic fortis Etruria crevit ;
Scilicet et rerum facta eft pulcherrima Roma,
Septemque una fibi muro circumdedit arces. 535
Ante etiam fceptrum Dictaei regis, et ante
Impia quam caefis gens eft epulata juvencis,
Aureus hanc vitam in terris Saturnus agebat.
Necdum etiam audierant inflari claffica, necdum
Impofitos duris crepitare incudibus enfes.
Sed nos immenfum fpatiis confecimus aequor:
Et jam tempus equum fumantia folvere colla.

540

P. VIR

P. VIRGILII MARONIS

GEORGICORUM

LIBER III.

E quoque, magna Pales, et te, memorande,

canemus,

Pastor ab Amphryfo: vos, fylvae amnef-
que Lycaei.

Cetera, quae vacuas tenuiffent carmine mentes,
Omnia jam vulgata. quis aut Euryfthea durum,
Aut illaudati nefcit Bufiridis aras?

5

Cui non dictus Hylas puer, et Latonia Delos?
Hippodameque, humeroque Pelops infignis eburno,
Acer equis? tentanda via eft, qua me quoque poffim
Tollere humo, victorque virum volitare per ora.
Primus ego in patriam mecum, modo vita superfit, 10
Aonio rediens deducam vertice Mufas:
Primus Idumaeas referam tibi, Mantua, palmas:
Et viridi in campo templum de marmore ponam
Propter aquam, tardis ingens ubi flexibus errat
Mincius, et tenera praetexit arundine ripas.

15