Parcendum teneris: et dum fe laetus ad auras Palmes agit, laxis per purum immiffus habenis, Ipfa acies nondum falcis tentanda, fed uncis 365 Carpendae manibus frondes, interque legendae. Inde ubi jam validis amplexae ftirpibus ulmos Exierint, tum ftringe comas, tum brachia tonde. Ante reformidant ferrum: tum denique dura Exerce imperia, et ramos compefce fluentes. Texendae fepes etiam, et pecus omne tenendum: Praecipue dum frons tenera imprudenfque laborum; Cui, fuper indignas hyemes, folemque potentem, Sylveftres uri affidue capreaeque fequaces Illudunt: pafcuntur oves, avidaeque juvencae. '375 Frigora nec tantum cana concreta pruina, Aut gravis incumbens fcopulis arentibus aeftas, Quantum illi nocuere greges, durique venenum Dentis, et admorfo fignata in ftirpe cicatrix. Non aliam ob culpam Baccho caper omnibus aris
Caeditur, et veteres ineunt profcenia ludi:
Praemiaque ingentes pagos et compita circum,
Theseidae pofuere : atque inter pocula laeti
Mollibus in pratis unctos faliere per utres.
Nec non Aufonii, Troja gens miffa, coloni
Verfibus incomptis ludunt, risuque foluto ;
Oraque corticibus fumunt horrenda cavatis: '
Et te, Bacche, vocant per carmina laeta, tibique
Ofcilla ex alta fufpendunt mollia pinu.
Hinc omnis largo pubefcit vinea foetu:
Complentur vallefque cavae faltufque profundi,
Et quocumque deus circum caput egit honestum.
Ergo rite fuum Baccho dicemus honorem
Carminibus patriis, lancefque et liba feremus:
Et ductus cornu ftabit facer hircus ad aram,
Pinguiaque in verubus torrebimus exta colurnis.
Eft etiam ille labor curandis vitibus alter,
Cui nunquam exhaufti fatis eft: namque omne
quotannis
Terque quaterque folum fcindendum, glebaque verfis
Aeternum frangenda bidentibus; omne levandum400
Fronde nemus. redit agricolis labor actus in orbem,
Atque in fe fua per vestigia volvitur annus.
Et jam olim feras pofuit cum vinea frondes,
Frigidus et fylvis Aquilo decuffit honorem ;
Jam tum acer curas venientem extendit in annum
Rufticus, et curvo Saturni dente relictam
Perfequitur vitem attondens, fingitque putando.
Primus humum fodito, primus devecta cremato
Sarmenta, et vallos primus fub tecta referto:
Poftremus metito. bis vitibus ingruit umbra,
Bis fegetem denfis obducunt fentibus herbae:
Durus uterque labor. laudato ingentia rura,
Exiguum colito. necnon etiam afpera rufci
Vimina per fylvam, et ripis fluvialis arundo
Caeditur, incultique exercet cura falicti. Jam vinctae vites: jam falcem arbufta reponunt: Jam canit extremos effoetus vinitor antes. Sollicitanda tamen tellus, pulvifque movendus: Et jam maturis metuendus Jupiter uvis. Contra, non ulla eft oleis cultura: neque illae 420 Procurvam expectant falcem raftrofque tenaces, Cum femel haeferunt arvis, aurafque tulerunt. Ipfa fatis tellus, cum dente recluditur unco, Sufficit humorem, et gravidas cum vomere fruges. Hoc pinguem et placitam paci nutritor olivam. 42 5 Poma quoque, ut primum truncos fenfere valentes, Et vires habuere fuas, ad fidera raptim Vi propria nituntur, opifque haud indiga noftrae. Nec minus interea foetu nemus omne gravescit, Sanguineifque inculta rubent aviaria baccis. Tondentur cytifi, taedas fylva alta ministrat, Pafcunturque ignes nocturni, et lumina fundunt. Et dubitant homines ferere, atque impendere curam? Quid majora fequar? falices, humilefque geniftae, Aut illae pecori frondem, aut paftoribus umbras, Sufficiunt, fepemque fatis, et pabula melli. Et juvat undantem buxo fpectare Cytorum, Naryciaeque picis lucos: juvat arva videre, Non raftris hominum, non ulli obnoxia curae.
Ipfae Caucaseo fteriles in vertice sylvae,
Quas animofi euri affidue franguntque feruntque,
Dant alios aliae foetus; dant utile lignum
Navigiis pinos, domibus cedrumque cupreffumque.
Hinc radios trivere rotis, hinc tympana plauftris
Agricolae, et pandas ratibus pofuere carinas. 445
Viminibus falices foecundae, frondibus ulmi:
At myrtus validis haftilibus, et bona bello
Cornus; Ityraeos taxi torquentur in arcus.
Nec tiliae leves aut torno rafile buxum,
Non formam accipiunt, ferroque cavantur acuto.
Necnon et torrentem undam levis innatat alnus,
Miffa Pado: necnon et apes examina condunt
Corticibufque cavis, vitiofaeque ilicis alveo.
Quid memorandum aeque Baccheïa dona tulerunt?
Bacchus et ad culpam caufas dedit. ille furentes 455
Centauros leto domuit, Rhoetumque Pholumque.
Et magno Hylaeum Lapithis cratere minantem.
O fortunatos nimium, fua fi bona norint,
Agricolas! quibus ipfa, procul difcordibus armis,
Fundit humo facilem victum juftiffima tellus. 460
Si non ingentem foribus domus alta fuperbis
Mane falutantum totis vomit aedibus undam;
Nec varios inhiant pulchra teftudine postes,
Illufafque auro veftes, Ephyreïaque aera;
Alba neque Affyrio fucatur lana veneno,
Nec cafia liquidi corrumpitur ufus olivi:
At fecura quies, et nefcia fallere vita,
Dives
opum variarum; at latis otia fundis,
Speluncae, vivique lacus; at frigida Tempe,
Mugitufque boum, mollefque fub arbore fomni 479
Non abfunt, illic faltus, ac luftra ferarum,
Et patiens operum parvoque affueta juventus,
Sacra deum, fanctique patres; extrema per illos
Juftitia excedens, terris veftigia fecit.
Me vero primum dulces ante omnia Mufae, 475
Quarum facra fero ingenti percuffus amore,
Accipiant; coelique vias et fidera monftrent,
Defectus folis varios, lunaeque labores:
Unde tremor terris: qua vi maria alta tumefcant
Obicibus ruptis, rurfufque in feipfa refidant: 480
Quid tantum oceano properent fe tingere foles
Hyberni, vel quae tardis mora noctibus obftet.
Sin, has ne poffim naturae accedere partes,
Frigidus obftiterit circum praecordia fanguis ;
Rura mihi et rigui placeant in vallibus amnes, 485
Flumina amem fylvafque inglorius. O ubi campi,
Sperchiufque, et virginibus bacchata Lacaenis
Taygeta! o qui me gelidis in vallibus Haemi
Siftat, et ingenti ramorum protegat umbra!
Felix, qui potuit rerum cognofcere caufas,
Atque metus omnes et inexorabile fatum
Subjecit pedibus, ftrepitumque Acherontis avari!
Fortunatus et ille, deos qui novit agreftes,
Panaque,Sylvanumque fenem, Nymphafque forores!
Illum non populi fafces, non purpura regum 495
|