Prospicit errantis; hos tota armenta sequuntur A tergo, et longum per vallis pascitur agmen. Ductoresque ipsos primum, capita alta ferentis 185 190 195 185. Aspicit Puget. Hemistichium idem Æn. XII, 719. quos tota et tot armenta vett. nonnulli ap. Pierium. 186. et abest Bigot. et valles, per longum Menag pr. - 188. quæ et tela Menag. pr. 193. fundit et æquat Hamb.pr. cum Goth. tert. quod tueri licet usu poetarum, substituendi modum indicativum, quoties vulgaris usus subjunctivum amat: alii fundit ét æquet, aut fundat et æquat. Hoc placet Burmanno. Sic jungenda absistit et æquat. Fundet Goth. alt. humo Medic. cum aliis præstantioribus it. Goth. tert. at Romanus humi. pro numerum Moret. pr. meritum. 195. deinde bonus quæ vina Hugen. et sic jam codd. ap. Pierium. rant præterea Cerda et alii. Verum 189-193. Cornibus arboreis. Ecl. VII, 30 ramosa cornua Ca Litore Trinacrio, dederatque abeuntibus heros, 200 196. Tenario Zulich. sed. c superscr. abeuntibus illis Bigot. abeuntibus hospes Medic. Pierii. non malo lapsu. - - 198. enim abest a Moret. sec. sumus ignari Voss. neque enim immemores sumus Medic. Pierii. 199. Et passi Rottend. pr. 200. vos ad S. Rottend. pr. Scyllæus recte : est Exvλλaïos. uti apud Athenæum VII. p. 311 F. Σκυλλαῖος πορθμός.- -201. scopulis Moret. pr. adcestis Heins. puto rescripsit, ut sibi constaret. accestis ipse Medic. et Rom. Cyclopea multi; sed in hoc et similibus penultimam produci docuit Heinsius. Est enim ex e. Kuzhάos ut Cyclopius, ex Kunλórios. cf. inf. ad 665. nonnulli etiam Cyclopeia male. 61 et Exc. I ad e. 1. Benigne fuerant ab ipso excepti, ut etiam inf. I, 558. 570. hinc bonus. Idem iterum hospitio Æneam excipit. Æn. V, 36 sqq. Quod vina commendat, ut Acestæ munus evov, id ut poeta, et Homeri imitatione, facit : Odyss. .. 197 sqq. Vina onerare cadis quasi pro onere inferre, infundere cadis, pro vulgari cados onerare vinis. 198. 199. In prosa: O socii! satis meministis, vos graviora his, quæ modo experti sumus, passos esse: spem itaque retinete, habitura esse finem etiam hæc mala præteritis leviora. ante mala, rà viana legitur: Totus hic locus de Nævio belli Punici lib. translatus est. Scilicet is ipse Homerum latine loqui fecerat. 200. Scyllæam rabiem, seu quoniam Scylla canibus cincta, v. sup. ad Ecl. VI, 75, quorum rabies proprie dicitur; seu simpliciter quatenus furor, sævitia, rabies, mari tempestati, procellis, tribuitur. sonantes scopuli, fluctibus allisis, et quidem penitus, in interioribus adeo rupis recessibus et antris, sunt ii ipsi, quibus Scylla insidebat. Ter scopuli clamorem inter cava saxa dedere, III, 566. accessistis ad eos, hactenus, quod jam fretum Siculum ingressi non longe ab iis ab rant, quum dati ab Heleno oraculi memores statim ad lævam convertunt cursum. v. inf. III, 555. 8. 566. 7. Cyclopia saxa, litus Cyclopum saxosum in Sicilia, cujus illi rupes et antra incolebant in Ætnæ vicinia, in orientali litore. v. inf. III, 569. 644. 675. Accesserant (doctius dixit, experti erant) scilicet et ad hoc litus et in portu Experti: revocate animos, mœstumque timorem Talia voce refert; curisque ingentibus æger 202. animum sec. Moret. MS. ap. eundem. 205 205. sedes ibi codd. ap. Pier. quietis sc. nobis vetas 207. durare et servare unus Heins. 209. alto corde Rottend. pr. alter Hamb. Puget. Leid. un. etiam aliquot codd. Pierii nec hoc indocte. Exulat h. 1. et ante premit; quod sæpe fit - Similem versum videbimus IV, 477Consilium vultu tegit ac spem fronte serenat. escenderant, sed ab Achæmenide moniti fugiunt. Est quidem in Servianis docta nota: Quidam tamen hæc saxa inter Catanam et Tauromenium in modum metarum situ naturali dicunt esse, quæ Cyclopea appellantur, quorum medium et eminentissimum Galate dicitur. Sed sunt hæc a poeta aliena, qui simpliciter litus Siciliæ memorat. 203-207. Forsan et hæc olim meminisse juvabit : nobilem sententiam illustrant Cerda et alii. Sed pertinet huc Euripideum, quod Macrob. VII Sat. 2 laudat, Ὃς ἡδύ τοι, σωθέντα μεμνήσθαι πόνων, latine conversum a Cic. de Fin. II, 32; et ante Euripidem Homeri locus Odyss., 397-400. Ingeniosa imitatione hæc sequutus est Statius I Theb. 472 Forsan et has venturus amor præmiserit iras, Ut meminisse juvet: nec tamen omnia malorum genera ex vita præterita meminisse jucundum est. Bene hoc monet Macrob. Sat. VII, 2. Etenim sunt, quæ animus meminisse horret ut lib. II, 12. Sic quæ quis se indigna et injusta aut ignominiosa pertulit, aut atrocia vidit et immania. 204. Per hos ipsos casus, per hæc discrimina rerum : pleonasmus poetis frequentatus. Possunt tamen res pro rebus adversis, periculis, accipi, ut v. 178. sedes ubi fata q. Ostendunt, h. e. oracula et auguria prædicunt, promittunt. Ostendere egregie inprimis poeta, hac in re. Iidem fas esse dicunt ea, quæ fatis volentibus et oraculorum monitu fiunt. Quæras, unde jam tum Æneas nomen novæ sedis sibi promissæ, Latium, noverit? quum aliis in locis tam incerta omnia ei essent. Scilicet in locis inferis certiora edoctus fuerat lib. VI, 891. 2. De ipsa re cf. sup. Disqu. II. s. VI. et Excurs. XV ad lib. II. Durare pro durare se, animum suum, poetæ primum, mox alii scriptores, ut Tacitus. Tas, píxo. Iliad. ß, 299. cf. Cerda. 208. 209. Magnanimum Æneam vides. Premit, occultat, ut sæpe. altum proprie, alto corde, h. e. intimo, sed docte poeta epitheton Illi se prædæ adcingunt, dapibusque futuris; 210 215 211. 210. Illic Goth. sec. Accingunt sese præda Puget. Distinctionem ita institui vult Burmannus: prædæ accingunt, dapibusque futuris Tergora deripiunt c. — Deripiunt Heins. ex ratione grammatica, quam tamen unus Rottend. tuetur. Sic jam emendarant Turnebus et Gifan. v. Cerd. — 212. verubus al. v. Pier. et infad V, 103. — 213. Litoreque aena Montalb. flammisque Hugen. quod dictum esset, ut velis ministrare Æn. VI, 302 et alia. Burm. — 214. renovant Voss. r. animos Sprot. ex 202 repetitum. per herbas unus Heins. 215. in sec. Moret. Ta ferina subjungitur munere cum glossa: hemistichium; ut sit unus ex versibus, quos imperfectos Maro reliquit. Sed amat casus secundos Maro. Et laudatur hic ipse versus a Grammaticis eam in rem. v. Heins. farinæ Rottend. pr. et duo in Exc. Cort. 216. excepta f. Zulich. a m. pr. extincta Hamb. pr. epulis exemta f. Oudart. 21 transfert ad dolorem, qui eo ipso fit intimus, et altus dolor. 210-215. Sequentia censenda sunt ex ornatu rerum exilium. cf. Iliad. a, 459 sqq. ubi idupar hic ornatius : Tergora deripiunt (alii; mox pars) costis ( artubus ); et viscera nudant. Recte Serv. viscera, quicquid sub corio est, h. e. carnes. 212. Totus ex: Miotunλov t' ἄρα τ ̓ ἄλλα, καὶ ἀμφ' ὀβελοῖσιν ἔπει pav. ibid. 465. trementia, adhuc palpitantia, ut et Serv. Non equidem suavem in hoc epitheto imaginem sensui objici dixerim. 213. Ahena locant. quorsum? certe non ad elixandas carnes, quibus heroica tempora plane non utebantur, ut notum est. Et ne forte poetam ab antiquo more recessisse videri putes, quorsum laudare possis Valer. Fl. VIII, 254; aut Ovid. Met. I, 228. torreri carnes in antec. versu significatur. Igitur cf. his ahenis aquam calefaciunt, 216. Hoc est Homericum: Aurap, ἐπεὶ πόσιος καὶ ἐδητύος ἐξ ἔρον ἕντο. cf. inf. VIII, 184. mensæ remotæ noto vetere more, quo mensa cum epulis convivæ apponebatur et auferebatur. At h. 1. fusi per herbam epulantur? Itaque improprie dictum. 217. Longo sermone, non tam qualis post cœnam esse solet, quam potius multis cum querelis. Amissa sociorum parte dolentes Multaque conquesti, Ovid. Met. Spemque metumque inter dubii, seu vivere credant, 220 218. credunt Mentel. Post inter distinguunt nonnulli Codd. et edd. ut sit : dubü seu v. credant. Burm. 219. seu extrema duo ap. Burm. seu jam e. Puget. - 220. Orontis plures Codd. et edd. etiam ap. Pier. Scilicet est Orontes, 'Opóvτns, Oronteus, Orontei et Orontî. v. sup. ad v. 3o. Oronti etiam fragm. Vatic. -221. amici alii. Tunc Anthei Hamb. pr. casus Leid. et Sprot. Illud secum non deber offendere; nam gemit secum A. C. 222. Lycus. idem memoratur lib. IX, 556. Giam multi, etiam nostri, vel Gian. Cloantum castigatiores, notante Heinsio, ut Goth. pr. Choantum Leid. Nomina promiscue posuit, ut poeta. Amycus, "Aμuxos, ad exemplum regis Bebrycum, de quo Apollon. II pr. et inf. V, 373, diversus est ab illis qui inf. X, 704. IX, 772. XII, 509, eodem nomine occurrunt. Lycus inter Trojanos iterum IX, 545 s. Gyas et Cloanthus in ludis in Sicilia editis lib. V, 118 sqq. Diversi sunt Gyas inter Etruscos X, 318, et forte alius XII, 460. in vulgarius incidere, ut emendes: Et jam finierat. — Sequitur Juppiter : in his ac similibus novare aliquid nolui : si mei arbitrii res esset, scriberem Jupiter, ex antiquiore ac veriore ratione, quam in Virgilio redhibitam esse volumus: ut sta XIV, 242.-requirunt socios; declarat. voc. requirere desiderium amissorum sociorum. (v. Burm. ad h. 1.) lamentantur eos sibi ereptos, Μνησάμενοι δὴ ἔπειτα, φίλους ἔκλαιον ἑταίρους, Odyss. μ, 309. Vulgari oratione diceres: multa de sociis amissis inter se conqueruntur.219. H. e. sive jam esse mortuos. Extrema pati proprie dicuntur, qui crudeli supplicio affecti animam efflant, h. 1. simpliciter, qui moriuntur morte violenta, fluctibus submersi, nec jam exaudire vocatos, h. e. esse mortuos, quos invocari ab amicis et conclamari notus mos erat, inf. III, 67. VI, 505. cf. Odyss.1, 65. Ad prosaicam sane subtilitatem debuisset antecedere: num extrema eos passos esse credant, et jam conclamatos? Sed in poeta a non requiritar. 223. Noli 223. Et jam finis erat sc. longi sermonis, h. e. querelarum, aut omnino, cœnæ factæ. Pompon. Sabinus finem diei interpretatur : nam mox dormitum concedunt, v. inf. 305. Quin omnino sic accipe: Postquam hæc finita erant; s. his factis, Jupiter prospexit etc. Fateor, nexum vel transitum mihi non videri esse felicissimi inventi. cf. inf. Exc. I. ad lib. IX. Cogitandum tamen de Jove stante, et Trojanorum fortunam in Africa mente volvente, et rationem, qua succurri possit, circumspiciente. Hoc habitu Jovem si semel ante oculos tibi constitueris, bene se habent reliqua; et totus, qui sequitur, locus, e præstantioribus est habendus, quum poeta hoe ipso et miraculum addat hospitio Æneæ apud Didonem, et, quod multo majus, Romanorum animos, in |