Page images
PDF
EPUB

Impulit in latus; ac venti, velut agmine facto,
Qua data porta, ruunt, et terras turbine perflant.
Incubuere mari, totumque a sedibus imis
Una Eurusque Notusque ruunt creberque procellis
Africus, et vastos volvunt ad litora fluctus.
Insequitur clamorque virum stridorque rudentum.
Eripiunt subito nubes cœlumque diemque
Teucrorum ex oculis ; ponto nox incubat atra.
Intonuere poli, et crebris micat ignibus æther;

85

90

82. at v. tres Burm. non male. — 84. tortumque legebat et hic Marklandus Epist. crit. P. 52. ubi illud tortum in plura poetarum loca reducere allaborat. -85. crebrisque Mead. Goth. tert. a m. pr. Ceterum nullus habet: Una Eurus Boreasque ruunt, vel., Una Eurusque Aquiloque r. hunc tamen in hac tempestate inprimis expectes, qua ad Libyam deferatur classis. — 86. "Affricus multi scribunt. Affricos Rottend. et Goth. pr. ad sidera Bigot. et idem Goth. pr. tollunt ad sidera Hugen. pro div. lect. scilicet ex v. 103. — 87. It cœlo clamorque v. ap. Priscian. libro VII, sed aliter scripti et Eutyches Grammaticus ap. Heins. - 88. Arripiunt Hamb. pr. fors. Abripiunt Burm. 90. et abest a Sprot. Hamb. pr. et ed. Ven. et malim

valido contortam turbine portam Impulit Hippotades etc. Egregie autem dei et potentia et impetuosum obsequium declaratur, uno sub ictu monte (non, ut olim accipiebam, in latus dimoto, verum) latere montis percusso hasta dei, perrupto et sic patefacto. in latus est pro in latere, ut inf. v. 114 Unam in puppim ferit. Alius poeta ( quamquam et nostrum idem facere volunt interpretes v. Burm.) repagula ostiorum solvi jussisset. Simplicior Homerus Od. , 291 sq. nec tamen minus sublimis. Statius Virgilii vestigiis institit: dubiamque jugo fragor impulit OEten In latus. Theb. I, 119. conversa cuspide, hastæ; quam pro sceptro gestare diis solenne est, hanc intorquet immittit, ruptaque rupe viam ventis facit, qua erumpant.

[blocks in formation]

:

bunt, ἐνέπεσον, ἐπέχραον, ἐνέσκηψαν. a sedibus imis ruunt, h. e. eruunt. a fundo inf. II, 419 imo Nereus ciet æquora fundo. Sequitur tem→ pestatis descriptio omnium fere post Virgilium poetarum imitatione nobilitata, in qua observandum, quomodo omnia sint ad terrorem et admirationem narrata. Quod undique venti erumpere narrantur, non eo spectat, ut uno eodemque temporis momento omnes venti spirent; verum uti, quod natura tempestatis fert, crebræ aeris mutationes ab omnibus inde coeli plagis sibi succedant, cf.. Exc. III ad h. v.

87. Laudat Servius ex Pacuvio in Teucro: armamentum stridor et rudentum sibilus; funium nauticorum. 88. 89. Odyss., 293 συν δὲ νεφέεσσι κάλυψε Γαΐαν ὁμοῦ καὶ ποντον. ὀρώρει δ' οὐρανόθεν νύξ. cf. Odvss. 1, 66 — 69 et inf. III, 198,

-

Præsentemque viris intentant omnia mortem.
Extemplo Æneæ solvuntur frigore membra.
Ingemit, et, duplicis tendens ad sidera palmas,
Talia voce refert: O terque quaterque beati !
Quis ante ora patrum Troje sub manibus altis
Contigit oppetere ! o Danaum fortissime gentis
Tydide, mene Iliacis occumbere campis

Non potuisse, tuaque animam hanc effundere dextra!
Sævus ubi Æacidæ telo jacet Hector, ubi ingens

-

deesse; habet Schol. Horat. I, od. 34 c. cett. Sed infinita loca in poeta sunt, ubi aurium judicium aut sententiæ vis postulant, ut ejiciatur copula, quæ tamen tuta latet sub codicum præsidio ac tutela. Nihil adeo novare licet. aer. MSS. Græv. 91. montem Medic. a m. pr. - 92. Extemplo scribitur in nonnullis.-93. tendens geminas Bigot.-95. ora deum pr. Hamb. Super quis Servius ita est intelligendus: Duplex fuit forma: qui, quorum, quis. (non autem queis) et ques, quium, quibus, sive ab initio, queis, queium, queibus.—96. o deest ed. Ven. 1472.-97. Tylide multi male scribunt. Est Tudeidus. mox : decumbere flammis Hamb. pr. sed cum Diomede in campo ante Trojam congressus est. v. not. 98. hanc animam Parrh. tua hanc animam Bigot. animamque tua hac (saltem deb. hanc) Moret. pr. → 99. et ingens unus Pierii, unde Gifan. facit ut.

ubi nimbi, qui h. 1. nubes. Mox poli pro cœlo simpl. Nec est reρον πρότερον, quasi tonitru præcedat fulgur; sed cadunt crebra fulmina cum tonitru.

92. Naturæ veritatem sequutus poeta, exemplo Homeri Od. 1, unde locus expressus, v. 297 xa τότ' Οδυσσῆος λύτο γούνατα καὶ φίλον Srop, Eneam suum metu vacare non jubet. Aliud est Achillis exemplum, qui mortem a Xanthi eluvie instantem similiter exhorrescit Iliad. 4, 272. Antiquam sepulturæ religionem huc advocare, qua, cum inhumati jacerent, qui mari adsorpti essent, tanto gravior naufragii horror esse debebat, nimis argutum arbitror. Priscis heroibus et metuere et flere haud indecorum est. 93. Οχθήσας δ' ἄρα εἶπε προς ὃν μεγαλήτερα θυμον ν. 298 Od. 4,

[ocr errors]
[blocks in formation]

Sarpedon; ubi tot Simois conrepta sub undis
Scuta virum galeasque et fortia corpora volvit.
Talia jactanti stridens aquilone procella

Velum adversa ferit, fluctusque ad sidera tollit.

100

100. Sarpedo Medic. a pr. m. sub undas alii ap. Serv. Versuin hunc repetit inf. VIII, 539.- 101. pectora Oudart. Hamb. sec. et Leid. nec non Goth. tert. 103. aversa una lumina ed. fluctumque Medic. a m. pr. cum aliis v. Burm.

-

Ενθα μὲν Αἴας κεῖται ̓Αρηϊος, ἔνθα δ ̓ ̓Αχιλλεὺς, ἔνθα δὲ Πάτροκλος iv da δ ̓ ἐμὸς φίλος υἱός. suavissimus locus! sævus Hector simpl. pro fortis, ut acer, asper, v. 14. Scilicet, ut semel moneamus, cum sævus proprie ad iram, furorem, ac vehementiam spectet: pro communi epitheto, sæpe tantum in ornatum, adhibetur in omnibus rebus, quæ ad bella, pugnas, virtutem; ad imperia, regna, jussa; ad mare, ventos, tempestates, pertinent. Quo fit, ut nonnunquam per fortis, magnus, potens, declarari possit, ut Homerica davos, aivos, ánvás. telo, hasta, v. Iliad. x, 319. jacet, periit, zuras. quamquam et corpus Hectoris sepulturam sub moenibus urbis habuit, v. Iliad. ∞, 786; non vero Sarpedonis, qui in Lyciam fuit abductus. Sarpedon ingens, wλpios.

100. 101. Contendit cum Homero Iliad. μ, 22 sq. nai Zipórıç öd (in cujus litore ) πολλὰ βοάγρια καὶ τρυφάλειας Κάππεσον ἐν κονίησι, καὶ ἠμιθέων γένος ἀνδρῶν. Inf. XI, 257 Quos Simois premat ille viros : quod minus audacter dictum videri potest, quam volvi flumine h. 1. scuta et galeas. De quo v, ad 119. Egregie autem reddita est Simoentis natura, qualem eam adhuc esse memorarunt ii qui hæc loca adierunt. Prælia autem inter

Simoentem et Scamandrum facta. (cf. Comment. de acie Homerica p. 154. To. VI Comm. Soc. R. G.) Potest sane oratio nimis ornata videri ex Æneæ persona; sed innumeris locis poetæ cum epici tum tragici ac lyrici sibi indulgent in ornatu, etiam ubi alios loquentes inducunt. Vide v. c. inf. Junonis verba 229 sqq. et Jovis 257 sqq. neque hoc, nisi in immodica pigmenta excurrat poeta, vitio dabis, ubi semel memineris, Jovem et Junonem non propriis, sed poetæ verbis uti.

102- 105. jactanti simpl. dicenti. Homerus Od. 1, 313 "s ἄρα μιν εἰπόντ ̓ ἔλασε μέγα κῦμα κατ' άκρης Δεινον ἐπεσσύμενον — μέσον δέ οἱ ἱστὸν ἔαξε Δεινὴ μισγομένων ἀνέμων ἐλθοῦσα θύελλα. (Locum Iliad. o, 624 sqq. non bene comparant viri docti.) stridens aquilone procella h. e. ab aquilone incitata, immissa; plus autem est in stridens. Magna igitur venti vis a septemtrione veniens ferit velum et lacerat, adversa, a prora irruens, excitatque fluctum ingentem quo utrinque citra navis latera se provolvente remi franguntur, seu, quod proprie dicitur, detergentur; Græcorum παρασύρειν τοὺς ταρσούς. cf. Diodor. XI, 18. unde sequitur τὸ παραφέρεσθαι, φέρεσθαι πλαγίας τὰς ναῦς vel ἐπικαρσίας ; detersis sc.

[ocr errors]

Franguntur remi; tum prora avertit, et undis

Dat latus; insequitur cumulo præruptus aquæ mons.
Hi summo in fluctu pendent; his unda dehiscens
Terram inter fluctus aperit; furit æstus arenis.
Tris Notus abreptas in saxa latentia torquet:

*

Saxa vocant Itali, mediis quæ in fluctibus, Aras:'

[ocr errors]

104. proram avertit (s. procella s. navis) Medic. et Gud. item Rom. cum nonnullis aliis. proram vertit Sprot. sed cedit codd. auctoritas poeticæ rationi; qua avers tere, pro se a., absolute dici solet.cf. Heins. et Burm. proram advertit quatuor ap. Burm. prora advertit Leid. a m. pr. 105. proruptus alter Hamb. conf. inf. 247.

108. adreptas sex Burm. arreptas Goth. tert. ad s Sprot. ducit Hamb. pr. 109. mediisque in fl. Medic. et duo alii etiam pr. et sec. Goth. et quinque Heins. mediis quæ fluctibus, quo ducit Mentel. tert. medüsque fl. Hoc placet, et, nisi aliam normam semel præscriptam sequendam mihi esse putarem, cnm Brunckio medüs quæ fluctibus, reponerem. Montalb. cum ms. Helmstad. mediis in fl. etiam hoc rotundius. Sed totum versum ab impura Grammatici manu accessisse censeo. Saltem valde alienum est a poetæ judicio in medio tempestatis æstu interponere observationem grammaticam. Suppetit forte ratio aliqua, qua labes poetæ, si non elui, at dilui saltem potest, si Aras, ut fecimus, scribas. non aras: ita ut sit certus in mari locus; tum si interpungas: Tres Notus a. in saxa latentia torquet, Saxa, (inquam), vocant Itali mediis quæ fluctibus Aras, Dorsum immane m. s. h. e. in scopulos Aras dictos. Dicendus ita poeta expressisse intempestiva quidem, docta tamen æmu

remis jam obliquo cursu fertur navis, adeoque prora avertit se, incerta in hanc vel illam partem fertur, et navis undis, fluctibus, dat latus: quod nolim cum Cupero Obss. II, 2 a palæstra arcessere. Illustrantur hæc ex Valerii Fl. imitatione I, 618. 9. Excussi manibus remi, conversaque frontem Puppis in obliquum resonos latere accipit ictus. cf. Quint. Cal. XIV, 592. Fundus est in Odyss., 70 sqq. de Ulysse a Ciconibus progresso: ingravescit aquilo et naves αἱ μὲν ἔπειτ' ἐφέροντ ̓ ἐπικάρσιαι, ἱστία δέ σφιν Τριχθά τε καὶ τετραχθὰ διέσο χισεν ὃς ἀνέμοιο (stridens a. p. velum adversa ferit). Locus est e præstantissimis fluctusque ad sidera tollit e tragicis sumsit Maro : κῦμ ̓ οὐρανῷ στηρίζον —— ap. Εurip. Hippol. 1206. conf. ib. Valken.

:

105. insequitur mons aquæ præruptus cumulo, h. e. præruptus, propter altitudinem cumulatæ aquæ. Intelligit autem decumanum fluctum (Græci izvμíav dicunt, forte pro maris diversa natura), ut jam Scaliger vidit, qui aliis minoribus ipse major succedit. Eo autem insequente alterum navis latus, aut altera pars, alte deprimitur, altera exstat. Itaque Hi, alii ex iis, qui in navi sunt, v. c. in prora, aut in transtris dextris, pendent s. in fl., alii, qui sinistris, aut in puppi sunt, merguntur mari. Nisi placet v. 106 sejungere a superioribus, et de aliis navibus accipere.

108-112. Aras proprie dictas seu Egimuri insulas designat, ex adverso Carthaginis in mari sitas, in nostris quoque tabulis geogra

Dorsum inmane mari summo. Tris Eurus ab alto
In brevia et syrtis urguet, miserabile visu,
Inliditque vadis, atque aggere cingit arena.
Unam, quæ Lycios fidumque vehebat Oronten,
Ipsius ante oculos ingens a vertice pontus
In puppim ferit: excutitur, pronusque magister
Volvitur in caput; ast illam ter fluctus ibidem

[ocr errors]

110

115

latione, Homeri aut Pindari etymologias nominum propriorum ut hujus in Iamo, illius in Batiea ac similibus. Jejuna tamen vel sic exit oratio, et indignus tanto poeta versus : quem delendum esse etiam Bryant V. C. statuebat. -111. Syrtis v. Pier. mirabile sex Burm. 112. Impellitque Hamb. illuditque Comm. Cruqu. ad Horat. I, Od. 3. - 113. ipsumque vehebat Puget. v. Burmann. Oronten ut Enean. Achaten, Acesten, firmat Heins. alii Orontem, Oruntem. 114. ingenti vertice h. e. procella conj. Lennep. Annimadv. ad Coluth. pag. 97. sed v. not. — 116. istam Hugen.

phicis obvias. Vid. Excurs. ad h. v. saxa latentia, ipuara üpara, ut sæpe - dorsum alias tænias appellant. mari summo, sub maris superficie latentes scopuli: ódi δ' άλμη ̓Απλόος εἷλεῖται γαίης ὑπὲρ

roov xova Apollon. IV, 1270. 71. e quo loco, ubi in Syrtes inciderunt Argonautæ, plura transtulit Virgilius. -111. Syrtes interpretatur poeta per à brevia, ra kepaziz, vadosa loca, qualia alias litorum sunt; opp. profunda, alia vel aperta. Inf. v. 221 de scopulis brevia vada; plerumque tamen arenosa loca dicuntur brevia; eadem mox vada. Non autem de Syrtibus proprie ita dictis, majore ac minore, in Libya litore, cogitandum; nec Notus et Eurus proprie dicti sunt. v. Exc. laud.

113-115. Unam ingens pontus, (dewas pro fluctus, quod imitatur Valer. Flaccus 1. IV, 666, effluit imber spumeus, et magno puppim procul æquore vestit) ferit in puppim, ictu in puppim delato, κατὰ πρύμναν, (non ἐπὶ πρύμναν,

[ocr errors]

quæ diversa plane res est, ἐπὶ πρώτ uvav inaúveiv): a vertice, h. e. desuper, v. sup. ad Georg. H, 310, (non vero a prora, etsi a fronte fluctus ingruere debuit) alte insurgens fluctus desuper in caput irruit. Odyss., 313. race μége κῦμα κατ' άκρης Δεινὸν ἐπεσσύμενον. Puppi itaque depressa inclinatur gubernator, et in mare prolabitur; quamquam et ipse fluctus adju vare satis casum hominis potuit.

115-119. Vides Homerum l. 1. Οd. ε, 314. περὶ δὲ σχεδίην ἐλέλιξεν, Τῆλε δ ̓ ἀπὸ σχεδίης αὐτὸς (Ulysses) πέσε· πηδάλιον δὲ Ἐκ χειρῶν προέηκε· μέσον δέ οἱ ἱστὸν ἔαξε Δεινὴ μισγομένων ἀνέμων ἐλθοῦσα θύελλα. Τηλοῦ δὲ σπεῖρον καὶ ἐπίκριον (velum et antenna) ἔμπεσε πόντῳ. Τὸν δ ̓ ἀρ ὑπόβρυ xa June etc. Observanda autem in Virgilio variatio in diversis navium casibus. Magistrum nominat Æn. VI, 334 sqq., Leucaspim, et Lyciæ ductorem classis Oronten : ubi in eundem Orontem in locis inferis incidit Æneas; et, quod pronus volvitur in caput, transla

« PreviousContinue »