Page images
PDF
EPUB

Ipse viro primus manicas atque arta levari
Vincla jubet Priamus; dictisque ita fatur amicis:
Quisquis es, amissos hinc jam obliviscere Graios;
Noster eris; mihique hæc edissere vera roganti.

Quo molem hanc immanis equi statuere? quis auctor? 150
Quidque petunt? quæ religio? aut quæ machina belli?
Dixerat. Ille dolis instructus et arte Pelasga,
Sustulit exutas vinclis ad sidera palmas:

Vos, æterni ignes, et non violabile vestrum

[ocr errors]

rietate, sed bene Burmannus monet, h. 1. veniam per vitam potuisse explicari, non facile, vitam per veniam. ultra pr. Hamb. pro var. lect. Ceterum possit distingui ante ultro; nec tamen satis bene. 146. Ipse ultro primus Sprot. manicas primus alter Hamb. alta Hugen. arta atque Græv. levavit Goth. tert., deberet sequi: Vincla senex vel bonus Priamus. Pro ita fatur Goth. tert. adstat, forte ex adfatur. — 148. hic Leid. et alt. Rottend. hinc nam pr. Moret. hinc obliviscere Bigot. 149. mihi hæc hiatu relicto Leid. Montalb. alt. Hamb. mihique hoc Sprot. mihique edișcere duo aut tres Heins. Sed mihique hæc agnoscit etiam Donat. ap. Burm. 150. quid molem Hugen. qui pr. Moret. a m. pr. hanc abest sec. Hamb. stravere Ald. quis actor Hamb. pr. - 151. petant tres Burm. petit Sprot. a m. pr. — 153. exhaustas Leid. unus exustas Goth. alter.— 154. vestrum N. Speciosissima est Marklandi emendatio ad Stat. p. 7 Vestæ N., qui etiam præclare advocat versus inf. 296. 297. cf. Jortin. (Tracts Tom. II. p. 465) Firmat cam codex Ge. Fabricii, forte et hoc, quod Sinon, qui jam Trojanus civis videri volebat, numen Trojæ tutelare invocat. Obstat tamen, quod jam a viris doctis mo

[merged small][ocr errors][merged small]
[ocr errors]

lica esset, fabricati sunt? Mox v. 152 dolis instructus Homericum κακοῖσι δόλοισι κεκασμένος, κερδαλεό opov Iliad. d, 339.

tatem,

[ocr errors]

154. Æterni ignes vix alii esse possunt quam sol, luna et sidera, de quibus et Serv. ac Donatus acceperunt. nam paullo ante : sustulit ad sidera palmas. Iis æterninumen et locum in jurejurando tribui, jam satis notum, et docuit Burmann. ad h. 1. Etiam non violabile bene ad perjurii ultionem retulit; per quos nemo impune pejerat; minus bene Servius paprov exprimi putabat. De Penatibus aut Vestæ igne, quem etiam Pomponius ad h. 1. vocavit, qui Trojanorum esse deberet, vix

Testor numen, ait; vos aræ, ensesque nefandi,
Quos fugi, vittæque deum, quas hostia gessi:
Fas mihi Graiorum sacrata resolvere jura,
Fas odisse viros, atque omnia ferre sub auras,
Si qua tegunt; teneor patriæ nec legibus ullis.
Tu modo promissis maneas, servataque serves
Troja fidem; si vera feram, si magna rependam.

Omnis spes Danaum, et cœpti fiducia belli

155

160

nitum, non ad urbem et arcem, in qua servabatur sacer ignis, conversum, sed manibus ad sidera sublatis hæc dicere Sinonem. cf. Burm. — 156. vittæque, deum q. ita distinguitur in Mentel. et in Pierii codd., et sic jam olim distinctum Servii tempore. Placebatque Cerda ea ratio. Sed vittæ deum sunt divinis rebus ad

hibitæ. et vitæque Witt. — 157. secreta Leid. Hamb. sec. et pro var. lect. alter Leid., quod a Couterio male defensum recte rejecit Burmannus. revolvere Hamb. pr. et Menag. alter.— 158. ac o. Oudart. et cuncta quint. Moret. et cunctas Menag. pr., omnes vitiose. —159. patriæ teneor Leid., meo sensu mollius. tenear Heuman. conj., non male; vide tamen Burm. — 160. Dum modo Wall. jurataque tert. Moret. promissaque Goth. tert. 161. si vera rependam Menag. alter, ex priore loco. repandam nonnulli apud Pierium. Sed magnam mercedem pro salute sua persolvit, arcana Græcorum retegendo. 162. capti Vratisl. cœpti et Ven. cf. v. 75.

--

Sinon loqui sine aliqua affectatione potuit, inprimis cum ara ensesque, quos fugit, sequantur, qui cum istis nihil commune habebant. cf. var. lect. Enses, paxarpa, •qayis, invidiose pro singulari.

157.Sacrata Graiorum jura sunt, nostro judicio, civitatis jus, saltem jus commune popularium, quod resolvere se dicit, ut patriis legibus solutus in civitatem Trojanam transeat, amplius jam Græcus non sit, sed unus e Trojanis. itaque subjicit: patriæ teneor nec legibus ullis. In hunc fere sensum, ut a sua quasi patria tanquam familia se abdicet, accipit Donatus. At Serv. et Pomponius ad sacramentum militare referunt, quale scilicet inter Romanos erat, quo ad bellum exiens miles adigebatur. Burmannus multo etiam argutius de conscripto sacrata lege exerci

tu, qua jurabant se non redituros domum nisi victores. Sed sacrata jura simpl. pro jus sacrum; resolvit jus, qui eo se liberat; quale illud sit, declarat v. 159. Mox 158 debebat sequi: Fas mihi sit ex justo odio in eos omnia arcana (hæc sunt, si qua tegunt) proferre. In inversione agnosces poetam.— 160. Servata egregie adjectum, ut, quod revelaturus sit, ad Trojanorum salutem pertinere videatur. si vera feram, pro vulgari, dicam.

162. Fabulam instruxit Sinon hunc fere in modum : Equum esse donarium Minervæ destinatum ad deam placandam, quod Palladium ex ejus templo fuerat subreptum. Iram deæ fuisse declaratam prodigiis 171-175. Omni jam Troja capiendæ spe sublata, Calchantem monuisse, ut domum redirent,

Palladis auxiliis semper stetit. Impius ex quo
Tydides sed enim, scelerumque inventor Ulixes,
Fatale adgressi sacrato avellere templo
Palladium, cæsis summæ custodibus arcis,
Conripuere sacram effigiem, manibusque cruentis
Virgineas ausi divæ contingere vittas:
Ex into fluere ac retro sublapsa referri
Spes Danaum, fractæ vires, aversa deæ mens.
Nec dubiis ea signa dedit Tritonia monstris.

165

170

164. Titides 165. egressi

163. auxilio tres Burm., quod vulgare esset. semper fuit Bigot. libri, vitiose. scelerumque repertor, Græv. ex glossa. vid. Burm. Græv. advellere Menag. alter prò abvellere.— 168. virgincasque ed. Dan. Heins. divas Menag. alt. sunt divæ ausi Ven. et Parrhas. — 169. retro ac s. Menag. et retro duo Burm. sublata Hamb. pr. et pro div. lect. Zulich., sed vindicat vulgatam Nonius in fluere et repetitus idem versus Georg. I, 200, ubi pro fluere, ruere. Sane, quæ retro labuntur, ruunt proprio voc., sed fluere exquisitius pro hoc ipso ruere. Hoc tamen loco poeta non de monte sed de flumine petiisse notionem videri po170. adversa Gud. cum quinque aliis, solenni varietate.

test.

[blocks in formation]

182. Interea dea videri debuit donario Equi sibi dicato acquiescere. Fiducia est eadem quæ spes certa; belli docte adjectum, de belli exitu, ut et stetit pro vulgari, posita fuit in. — 164 — 170. Palladio rapto fortuna Achivorum mutata est. Ornate singula. Diomedes impius propter Palladium ablatum. De quo v. inf. Excurs. IV**. -165-168. Gravissime singula - etiam quod vittas virgineas deæ memorat; nam est nihil aliud quam deam virginem (supra innuptam) attingere, contrectare, manibus impuris. Vittæ h. 1. esse debent in capite simulacri Minervæ ; adeoque fuit sine casside: nam, ne vittas signo vel aræ injectas intelligas, vetat epitheton virgineas, quod ad ipsam deam spectat.

169. 170. Ornate, ut jam Georg. I, 200. Ex illo tempore spes bona Achivorum Troja expugnandæ evanuit. fluere, diffluere, dilabi. retro sublapsa referri pro pedestri, retro ferri, labi, de mole, quæ in altum erat evecta; etsi etiam de navigio contra flumen adversum nitente, mox aquarum vi abrepto, dici potest. Prius quidem illud firmatur usu Horatii III, 10, 9. ne currente rota funis cat retro. et Homerica formula πολές μου πεῖραρ ἐπαλλάξαι καὶ τανύειν ν. Obss. ad II. x, 336. v, 359. Ceterum ex his inferre liceret, non unius ob noxam Ajacis Oilei sup. 41 succensuisse Minervam Achivis. Verum hoc esset argutari in poe

ta.

171–175. Unde Tritonia Pallas dicta sit, jam veteres ignorarunt. E pluribus quæ memorantur, caussis maxime probabilis est,

Vix positum castris simulacrum: arsere coruscæ
Luminibus flammæ adrectis, salsusque per artus
Sudor iit; terque ipsa solo (mirabile dictu)
Emicuit, parmamque ferens hastamque trementem.
Extemplo tentanda fuga canit æquora Calchas ;
Nec posse Argolicis exscindi Pergama telis ;
Omina ni repetant Argis, numenque reducant,
Quod pelago et curvis secum avexere carinis.
Et nunc, quod patrias vento petiere Mycenas,

175

180

173. arreptis Zulich. vitiose; idem frementem.Porro expectabat forte aliquis parmam vibrans hastamque tr. aut simile quid paullo fortius. Sed sobrie ac pudenter poeta in tali repareía; maluit is deæ formam declarare, et satis habuit trementem addere, deæ signo a terra subsiliente, tanquam præ ira. (Quod in Servio ad 173. est, sudor salsus: « Hoc autem Ennius de Lamis dixit; » leg. de lacrimis. Locus esse debuit, qualis Accii in Phoenissis: Salseis cruorem gutteis lacrimarum lavi. Ex Ennio laudatur apud Macrob. VI, 2 Neque miseræ lavere lacrumæ salsum sanguinem). 177. Non Goth. tert. excindi multi scribunt etiam ap. Burm.; adde fragm. Vatic. excidi Zulich. 178. Omnia vulgg. Numina ni r. Zulich., ab interpolatione, ex iis, quæ sequuntur. 179. pelago et curvis carinis, ornate satis, sed forte secundis curis a Virgilio delendum. et nusquam deletum video. avexere post Pierium debetur Heins. e melioribus codd. petitum. vulgo. advexere (quod tamen et ipsum fragm. Vatic. exhibet), et Voss. un. cum Goth. tert. adduxere, male. — . 180. Et nunc quæ Menag. pr. Vide an poeta dignior sit oratio ex mutata interpunctione: Et nunc, quod — Calchas, Hanc pro Palladio — effigiem statuere. In medio posita

seu

quod a riro quod Æolibus caput est, sit appellata Τριτογένεια, capite Jovis nata. Alii modo ab amne, modo a palude seu Libya, seu Boeotiæ, seu Thessaliæ, Argolidis ductum nomen esse volunt. monstra h. 1. ostenta 172 ursere coruscæ luminibus flammæ arrectis, ornate, oculi Palladii exarsere ira; lumina arrecta exquisitius quam erecta; ut semper poeta, v. c. v. 206, erigere oculos, vultus, ut contra, demittere, dejicere. Transtulit hæc poeta ab iis, quæ de Palladis signo memorantur cum Cassandram ab ejus amplexu Ajax Oilei f. avelleret. Porro 173. 4. 5. Palladium sudavit, subsiliit clipeo hastaque mota; quibus

ipsis ejus habitus a poeta declaratur. ferens est, tenens. φέρουσα pro έχουσα.

176 179. Tentanda fuga æquora, ornate, pro revertendum esse. Omina ni repetant Argis ductum videtur, ut Servius et Pomponius jam notarunt, ab imperatoribus Romanis, qui ad auspicia repetenda ac renovanda Romam nonnunquam ex castris reverti solebant, si v. c. malum omen inciderat. Itaque similiter statuit esse Achivis Græciam repetendam, auspicia ibi instauranda, et cum ipso Palladio avecto, ut, sollennibus sacris, restituatur in sedem suam, revertendum.

180. 181. Et nunc quod in Græ

Arma deosque parant comites, pelagoque remenso
Improvisi aderunt. Ita digerit omina Calchas.
Hanc pro Palladio, moniti, pro numine læso
Effigiem statuere; nefas quæ triste piaret.
Hanc tamen immensam Calchas adtollere molem
Roboribus textis, cœloque educere, jussit:
Ne recipi portis, aut duci in moenia possit;

[ocr errors]

185

reliqua, tanquam in parenthesi. - 181. parent Parrhas. parant socios Goth. tert., non malo lapsu. 182. aderant Medic. a pr. m. omina bene Heins., librorum meliorum consensu. vulgo, omnia, quod sane ad intelligendum facilius. Sed v. not. 183. Et pro n. Rottend. tert. numine rapto Oudart., sed læso doctius; nam læsa dea, quod fuerat rapta. 185. Hanc adeo MS. Fabric. cum Mediceo Pierii; nisi hunc eundem Fabricius respexit. tamen recte, quod vim propriam hic habere, intelliges ex nostra interpretatione. immensum Goth. tert., ex interpretatione, ut sit pro immense. 187. Neu recipi Priscianus lib. XVII cum codd. ali

ciam redierunt, hoc eo pertinet, eo consilio factum est, ut parent ―sed poeta exquisite medium orationis membrum neglexit. arma parant, h. e. opes et copias bellicas instaurant, deos parant comites factis sacris placatos. 182. Ita digerit omina Calchas. Ita omina, (monstra v. 171) h. e. ostentum per Palladium oblatum, simulque ejus procurandi rationem, digerit, ordinat, interpretatur, Calchas. Sic Servius quoque accepisse videtur.

183. Interea moniti, Calchantis monitu, pro numine, signo numinis, læso, h. e. Palladii vice, quo rapto deæ sibi iram conflavere, ad sacrilegium expiandum, hanc effigiem, hoc equi signum, statuerunt; quod quatenus Palladi poni potuerit, quæsitum est Excursu III ad v. 15. 16. At Sinon rem hunc in modum interpretatur: Achivos ait hanc fraudem machinatos esse, ut Trojani vicissim ad sacrilegium committendum pellicerentur, donario Minervæ violato: quo facto

[ocr errors]

ira deæ ab Achivis in Trojanos verteretur; cum hoc tamen aliud malum metuendum fuisse Achivis, si in templo Minervæ in acropoli collocaretur donarium, Equus pro Palladio; ita enim eventurum esse; ut non modo Troja expugnari nequeat, verum ut vicissim Trojani Achivis bellum inferant; hoc eos cavere voluisse donario in tantam magnitudinem exstructo, ne in urbem induci posset. Quæ nunc se Trojanis prodere velle ait, ne, donarium lædendo, sacrilegii reatum contrahant; et vero, equo in urbem inducto, vaticinium ut in rem suam vertant; nam eo facto deam placatam Trojanorum studium tantum esse suscepturam, ut non modo urbem tueatur, verum etiam vice versa Trojani Achivos bello sint petituri. Vides technas satis veteratorie instructas.

185-188. Quam ornate, si singula expendas! Ne tamen votivus hic equus in urbem inferri, et pro tutela statui possit, ad tantam magnitudinem Equum fieri (ad

« PreviousContinue »