Fertur in arva furens cumulo, camposque per omnes Cum stabulis armenta trahit. Vidi ipse furentem Caede Neoptolemum geminosque in limine Atridas; 500 Vidi Hecubam centumque nurus, Priamumque per aras Sanguine foedantem, quos ipse sacraverat, ignes. Quinquaginta illi thalami, spes tanta nepotum, Barbarico postes auro spoliisque superbi, Procubuere; tenent Danai, qua deficit ignis.
Forsitan et, Priami fuerint quae fata, requiras.
Urbis uti captae casum convulsaque vidit
Limina tectorum et medium in penetralibus hostem Arma diu senior desueta trementibus aevo
Circumdat nequidquam humeris, et inutile ferrum Cingitur, ac densos fertur moriturus in hostes. Aedibus in mediis nudoque sub aetheris axe Ingens ara fuit, juxtaque veterrima laurus, Incumbens arae atque umbra complexa Penates: Hic Hecuba et natae nequidquam altaria circum, Praecipites atra ceu tempestate columbae, Condensae et divûm amplexae simulacra sedebant. Ipsum autem sumtis Priamum juvenalibus armis Ut vidit/" Quae mens tam dira, miserrime conjux, Impulit his cingi telis, aut quo ruis ?" inquit.
66 Non tali auxilio nec defensoribus istis
"Tempus eget; non, si ipse meus nunc afforet Hector. "Huc tandem concede: haec ara tuebitur omnes, "Aut moriere simul." Sic ore effata, recepit Ad sese et sacra longaevum in sede locavit. Ecce autem elapsus Pyrrhi de caede Polites, Unus natorum Priami, per tela, per hostes Porticibus longis fugit, et vacua atria lustrat Saucius; illum ardens infesto vulnere Pyrrhus Insequitur, jamjamque manu tenet et premit hasta; 530 Ut tandem ante oculos evasit et ora parentum,
Concidit ac multo vitam cum sanguine fudit.
Hic Priamus, quamquam in media jam morte tenetur, Non tamen abstinuit, nec voci iraeque pepercit; "At tibi pro scelere," exclamat," pro talibus ausis Dî, si qua est coelo pietas, quae talia curet, "Persolvant grates dignas et praemia reddant
Debita, qui nati coram me cernere letum
Fecisti et patrios foedasti funere vultus.
"At non ille, satum quo te mentiris, Achilles "Talis in hoste fuit Priamo, sed jura fidemque
Supplicis erubuit, corpusque exsangue sepulcro
"Reddidit Hectoreum, meque in mea regna remisit.” Sic fatus senior, telumque imbelle sine ictu Conjecit, rauco quod protinus aere repulsum Et summo clipei nequidquam umbone pependit. Cui Pyrrhus: "Referes ergo haec et nuntius ibis "Pelidae genitori: illi mea tristia facta
Degeneremque Neoptolemum narrare memento.
"Nunc morere." Hoc dicens, altaria ad ipsa trementem 550 Traxit et in multo lapsantem sanguine nati, Implicuitque comam laeva, dextraque coruscum • Extulit ac lateri capulo tenus abdidit ensem. Haec finis Priami fatorum; hic exitus illum Sorte tulit, Trojam incensam et prolapsa videntem Pergama, tot quondam populis terrisque superbum Regnatorem Asiae: jacet ingens litore truncus, Avulsumque humeris caput et sine nomine corpus.
At me tum primum saevus circumstetit horror. Obstupui: subiit cari genitoris imago, Ut regem aequaevum crudeli vulnere vidi Vitam exhalantem; subiit deserta Creusa Et direpta domus et parvi casus Iuli.
Respicio et, quae sit me circum copia, lustro. Deseruere omnes defessi, et corpora saltu
Ad terram misere aut ignibus aegra dedere. [Jamque adeo super unus eram, quum limina Vestae Servantem et tacitam secreta in sede latentem Tyndarida adspicio: dant clara incendia lucem Erranti passimque oculos per cuncta ferenti. Illa sibi infestos eversa ob Pergama Teucros, Et poenas Danaûm et deserti conjugis iras Praemetuens, Trojae et patriae communis Erinys, Abdiderat sese atque aris invisa sedebat.
Exarsere ignes animo, subit ira cadentem Ulcisci patriam et sceleratas sumere poenas.
"Scilicet haec Spartam incolumis patriasque Mycenas Adspiciet, partoque ibit regina triumpho,
"Conjugiumque domumque patres natosque videbit, Iliadum turba et Phrygiis comitata ministris "Occiderit ferro Priamus, Troja arserit igni, "Dardanium toties sudarit sanguine litus?
Non ita: namque etsi nullum memorabile nomen "Feminea in poena est nec habet victoria laudem, "Exstinxisse nefas tamen et sumsisse merentis "Laudabor poenas, animumque explesse juvabit 66 Ultricis flammae et cineres satiasse meorum." Talia jactabam et furiata mente ferebar ;]
Quum mihi se, non ante oculis tam clara, videndam Obtulit et pura per noctem in luce refulsit Alma parens, confessa deam, qualisque videri Coelicolis et quanta solet, dextraque prehensum Continuit, roseoque haec insuper addidit ore : "Nate, quis indomitas tantus dolor excitat iras? Quid furis, aut quonam nostri tibi cura recessit? "Non prius adspicies, ubi fessum aetate parentem "Liqueris Anchisen, superet conjuxne Creusa Ascaniusque puer, quos omnes undique Graiae "Circum errant acies, et, ni mea cura resistat,
"Jam flammae tulerint inimicus et hauserit ensis. "Non tibi Tyndaridis facies invisa Lacaenae "Culpatusve Paris, divûm inclementia, divûm, "Has evertit opes sternitque a culmine Trojam. "Adspice-namque omnem, quae nunc obducta tuenti Mortals hebetat visus tibi et humida circum
Caligat, nubem eripiam: tu ne qua parentis "Jussa time, neu praeceptis parere recusa !-, "Hic ubi disjectas moles avulsaque saxis "Saxa vides mixtoque undantem pulvere fumum, "Neptunus muros magnoque emota tridenti "Fundamenta quatit, totamque a sedibus urbem "Eruit; hic Juno Scaeas saevissima portas "Prima tenet, sociumque furens a navibus agmen "Ferro accincta vocat.
"Jam summas arces Tritonia, respice, Pallas
Insedit, nimbo effulgens et Gorgone saeva;
“Ipse pater Danais animos viresque secundas
Sufficit, ipse Deos in Dardana suscitat arma.
Eripe, nate, fugam, finemque impone labori.
Nusquam abero, et tutum patrio te limine sistam.” 620 Dixerat, et spissis noctis se condidit umbris;
Apparent dirae facies inimicaque Trojae
Tum vero omne mihi visum considere in ignes Ilium et ex imo verti Neptunia:Troja,
Ac veluti summis antiquam in montibus ornum Quum ferro accisam crebrisque bipennibus instant Eruere agricolae certatim; illa usque minatur Et tremefacta comam concusso vertice nutat, Vulneribus donec paullatim evicta supremum Congemuit traxitque jugis avulsa ruinam.
Descendo, ac ducente deo flammam inter et hostes. Expedior: dant tela locum, flammaeque recedunt.
Atque ubi jam patriae perventum ad limina sedis Antiquasque domos genitor, quem tollere in altos Optabam primum montes primumque petebam, Abnegat excisa vitam producere Troja
Exsiliumque pati. "Vos o, quibus integer aevi
"Sanguis," ait "solidaeque suo stant robore vires, "Vos agitate fugam;
"Me si coelicolae voluissent ducere vitam,
"Has mihi servassent sedes. Satis una superque "Vidimus excidia et captae superavimus urbi. "Sic o, sic positum affati discedite corpus.
Ipse manu mortem inveniam; miserebitur hostis 645 Exuviasque petet. Facilis jactura sepulcri.
"Jam pridem invisus divis et inutilis annos
Demoror, ex quo me divûm pater atque hominum rex "Fulminis afflavit ventis et contigit igni."
Talia perstabat memorans, fixusque manebat; Nos contra effusi lacrimis conjuxque Creüsa Ascaniusque omnisque domus, ne vertere secum Cuncta pater fatoque urgenti incumbere vellet. Abnegat, inceptoque et sedibus haeret in isdem. Rursus in arma feror, mortemque miserrimus opto. Nam quod consilium aut quae jam fortuna dabatur ? "Mene efferre pedem, genitor, te posse relicto "Sperasti, tantumque nefas patrio excidit ore? "Si nihil ex tanta superis placet urbe relinqui, "Et sedet hoc animo, perituraeque addere Trojae "Teque tuosque juvat; patet isti janua leto, "Jamque aderit multo Priami de sanguine Pyrrhus, "Gnatum ante ora patris, patrem qui obtruncat ad aras. "Hoc erat, alma parens, quod me per tela, per ignes
Eripis ut mediis hostem in penetralibus, utque "Ascanium patremque meum juxtaque Creüsam, "Alterum in alterius mactatos sanguine cernam ?
« PreviousContinue » |