Page images
PDF
EPUB

P. VIRGILII MARONIS

ENEIDOS

LIBER SEPTIMUS.

Tu quoque litoribus noftris, Æneia nutrix,
Æternam moriens famam, Caieta, dedifti;

Et nunc fervat honos fedem tuus, offaque nomen
Hefperiâ in magnâ, fi qua eft ea gloria, fignat.
At pius exfequiis Æneas rite folutis,

Aggere conpofito tumuli, poftquam alta quierunt Æquora, tendit iter velis, portumque relinquit. Adfpirant auræ in noctem, nec candida curfus Luna negat; fplendet tremulo sub lumine pontus. Proxima Circææ raduntur litora terræ;

Dives inacceffos ubi Solis filia lucos

Adfiduo refonat cantu, tectisque fuperbis
Urit odoratam nocturna in lumina cedrum,
Arguto tenuis percurrens pectine telas.
Hinc exaudiri gemitus iræque leonum,

Vincla recufantum, et ferâ fub nocte rudentum;

Sætigerique fues, atque in præfepibus urfi,
Sævire, ac formæ magnorum ululare luporum:
Quos hominum ex facie, dea fæva potentibus her-
bis,

Induerat Circe in voltus ac terga ferarum.
Quæ ne monftra pii paterentur talia Troës,
Delati in portus, neu litora dira subirent;
Neptunus ventis inplevit vela fecundis,

Atque fugam dedit, et præter vada fervida vexit.
Jamque rubefcebat radiis mare, et æthere ab alto
Aurora in rofeis fulgebat lutea bigis;

Quum venti pofuere, omnisque repente refedit
Flatus, et in lento luctantur marmore tonfæ.
Atque hic Æneas ingentem ex æquore lucum
Profpicit. Hunc inter fluvio Tiberinus amœno,
Vorticibus rapidis, et multâ flavus arenâ,

In mare prorumpit. Variæ circumque, fupraque,
Adfuetæ ripis volucres, et fluminis alveo,
Æthera mulcebant cantu, lucoque volabant.
Flectere iter fociis, terræque advertere proras,
Imperat; et lætus fluvio fuccedit opaco.

Nunc age, qui reges, Erato, quæ tempora re

rum,

Quis Latio antiquo fuerit ftatus, advena claffem
Quum primum Aufoniis exercitus adpulit oris,
Expediam, et primæ revocabo exordia pugnæ.
Tu vatem, tu, diva, mone: dicam horrida bella;
Dicam acies, actosque animis in funera reges,

Tyrrhenamque manum, totamque fub arma co

actam

Hefperiam. Major rerum mihi nafcitur ordo; Majus opus moveo. Rex arva Latinus, et urbis, Jam fenior, longâ placidas in pace regebat.

Hunc Fauno, et nymphâ genitum Laurente Maricâ,

Adcipimus: Fauno Picus pater: isque parentem
Te, Saturne, refert; tu fanguinis ultimus auctor.
Filius huic, fato divom, prolesque virilis
Nulla fuit, primâque oriens erepta juventâ est:
Sola domum, et tantas fervabat filia fedes;
Jam matura viro, jam plenis nubilis annis.
Multi illam magno e Latio, totâque petebant
Aufoniâ; petit, ante alios pulcherrimus omnis,
Turnus, avis atavisque potens: quem regia con-
junx

Adjungi generum miro properabat amore;
Sed variis portenta deûm terroribus obftant.

Laurus erat teci medio, in penetralibus altis, Sacra comam, multosque metu fervata per annos: Quam pater, inventam primas quum conderet

arces,

Ipfe ferebatur Phobo facraffe Latinus,
Laurentisque ab eâ nomen pofuiffe colonis.
Hujus apes fummum denfæ, mirabile dictu!
Stridore ingenti, liquidum trans æthera vectæ,
Obfedere apicem; et, pedibus per mutua nexis,

Examen, fubitum ramo frondente, pependit.
Continuo vates, Externum cernimus, inquit,
Adventare virum, et partis petere agmen easdem
Partibus ex îsdem, et fummâ dominarier arce.
Præterea, caftis adolet dum altaria tædis,
Ut juxta genitorem adftat Lavinia virgo,
Vifa nefas! longis conprendere crinibus ignem,
Atque omnem ornatum flammâ crepitante cremari,
Regalisque adcenfa comas, adcenfa coronam,
Infignem gemmis; tum fumida lumine fulvo
Involvi, ac totis Volcanum fpargere tectis.
Id vero horrendum, ac visu mirabile, ferri:
Namque fore inluftrem famâ, fatisque, canebant
Ipfam; fed populo magnum portendere bellum.

At rex, follicitus monftrorum, oracula Fauni,
Fatidici genitoris, adit; lucosque sub altâ
Confulit Albuneâ: nemorum quæ maxuma facro
Fonte fonat, fævamque exhalat opaca mephitim.
Hinc Italæ gentes, omnisque notria tellus,
In dubiis refponfa petunt: huc dona facerdos
Quum tulit, et cæfarum ovium fub nocte filenti
Pellibus incubuit ftratis, fomnosque petivit ;
Multa modis fimulacra videt volitantia miris,
Et varias audit voces, fruiturque deorum
Conloquio, atque imis Acheronta adfatur Avernis.
Hic et tum pater ipfe, petens responsa, Latinus
Centum lanigeras mactabat rite bidentis;
Atque harum effultus tergo, ftratisque jacebat

Velleribus. Subita ex alto vox reddita luco eft: Ne pete connubiis natam fociare Latinis,

O mea progenies! thalamis neu crede paratis: Externi veniunt generi, qui fanguine noftrum Nomen in aftra ferant; quorumque ab stirpe nepotes

Omnia fub pedibus, quâ Sol utrumque recurrens Adfpicit oceanum, vertique regique videbunt. Hæc refponfa patris Fauni, monitusque filenti Nocte datos, non ipfe fuo premit ore Latinus; Sed circum late volitans jam Fama per urbis Aufonias tulerat, quum Laomedontia pubes Gramineo ripa religavit ab aggere claffem.

Eneas, primique duces, et pulcher Iulus, Corpora fub ramis deponunt arboris altæ; Inftituuntque dapes, et adorea liba per herbam Subjiciunt epulis; fic Juppiter ille monebat; Et Cereale folum pomis agreftibus augent. Confumtis hic forte aliis, ut vertere morfus Exiguam in Cererem penuria adegit edendi, Et violare manu, malisque audacibus, orbem Fatalis crufti, patulis nec parcere quadris; Heus! etiam menfas confumimus? inquit Iulus, Nec plura, adludens. Ea vox audita laborum Prima tulit finem; primamque loquentis ab ore Eripuit pater, ac, ftupefactus numine, preffit. Continuo, Salve fatis mihi debita Tellus, Vosque, ait, o fidi Troja falvete Penates!

« PreviousContinue »