Quærendi nobis: circumftant undique muros.
Imus in adverfos? quid ceffas? an tibi Mavors
Ventofa in linguâ, pedibusque fugacibus iftis,
Semper erit?

Pulfus ego? aut quisquam merito, fœdiffime, pulfum

Arguet, Iliaco tumidum qui crefcere Thybrim
Sanguine, et Evandri totam cum ftirpe videbit
Procubuiffe domum, atque exutos Arcadas armis?
Haud ita me experti Bitias et Pandarus ingens,
Et quos mille die victor fub Tartara mifi,
Inclufus muris, hoftilique aggere sæptus.
Nulla falus bello. Capiti cane talia demens
Dardanio, rebusque tuis. Proinde omnia magno
Ne ceffa turbare metu, atque extollere viris
Gentis bis victæ; contra premere arma Latini.
Nunc et Myrmidonum proceres Phrygia arma tre-
mifcunt,

Nunc et Tydides, et Lariffæus Achilles;

Amnis et Hadriacas retro fugit Aufidus undas. Vel, cum fe pavidum contra mea jurgia fingit Artificis fcelus, et formidine crimen acerbat. Numquam animam talem dextrâ hac (abfiste moveri)

Amittes: habitet tecum, et fit pectore in ifto.

Nunc ad te, et tua magna, pater, confulta revertor. Si nullam noftris ultra fpem ponis in armis; Si tam deferti fumus, et, femel agmine verfo,

Funditus occidimus, neque habet Fortuna regres

fum;

Oremus pacem, et dextras tendamus inertis. Quamquam, o! fi folitæ quidquam virtutis adeffet, Ille mihi ante alios fortunatusque laborum, Egregiusque animi, qui, ne quid tale videret, Procubuit moriens, et humum femel ore momor

dit.

Sin et opes nobis, et adhuc inta&a juventus,
Auxilioque urbes Italæ, populique, fuperfunt;
Sin et Trojanis cum multo gloria venit
Sanguine; funt illis fua funera, parque per omnis
Tempeftas: cur indecores in limine primo
Deficimus? cur ante tubam tremor occupat artus?
Multa dies, variusque labor mutabilis ævi,
Retulit in melius; multos alterna revifens

Lufit, et in folido rurfus Fortuna locavit.
Non erit auxilio nobis Ætolus, et Arpi;
At Meffapus erit, felixque Tolumnius, et, quos
Tot populi mifere, duces; nec tarda fequetur
Gloria delectos Latio, et Laurentibus agris.
Eft et, Volfcorum egregiâ de gente, Camilla,
Agmen agens equitum, et florentis ære catervas.
Quod, fi me folum Teucri in certamina poscunt,
Idque placet, tantumque bonis communibus obfto;
Non adeo has exofa manus Victoria fugit,

Ut tantâ quidquam pro fpe tentare recusem.
Ibo animis contra; vel magnum præftet Achillem,

Factaque Volcani manibus paria induat arma,
Ille licet. Vobis animam hanc, foceroque Latino,
Turnus ego, haud ulli veterum virtute fecundus,
Devovi. Solum Æneas vocat: et, vocet oro:
Nec Drances potius, five eft hæc ira deorum,
Morte luat; five eft virtus, et gloria, tollat.
Illi hæc inter fe dubiis de rebus agebant
Certantes; caftra Æneas, aciemque, movebat.
Nuntius ingenti per regia tecta tumultu
Ecce! ruit, magnisque urbem terroribus inplet:
Inftructos acie, Tiberino a flumine Teucros
Tyrrhenamque manum, totis descendere campis.
Extemplo turbati animi, concuffaque volgi
Pectora, et adrectæ ftimulis haud mollibus iræ.
Arma manu trepidi pofcunt; fremit arma juven-

tus;

Flent mæfti, muffantque, patres. Hic undique clamor,

Disfenfu vario, magnus fe tollit in auras:

Haud fecus, atque alto in luco cum forte catervæ
Confedere avium, piscosove amne Padufæ
Dant fonitum rauci per ftagna loquacia cycni.
Immo, ait, o cives! adrepto tempore, Turnus,
Cogite concilium, et pacem laudate fedentes:
Illi armis in regna ruant. Nec plura locutus
Conripuit fefe, et tectis citus extulit altis.
Tu, Volufe, armari Volfcorum edice maniplis;
Duc, ait, et Rutulos. Equitem, Meffapus, in armis,

Et cum fratre Coras, latis diffundite campis.
Pars aditus urbis firment, turresque capeffant:
Cetera, quâ juffo, mecum manus inferat arma.
Ilicet in muros totâ discurritur urbe.

Concilium ipfe pater, et magna incepta, Latinus Deferit, ac trifti turbatus tempore differt; Multaque fe incufat, qui non adceperit ultro Dardanium Ænean, generumque adsciverit urbi. Præfodiunt alii portas; aut faxa, fudesque, SubveЯtant. Bello dat fignum rauca cruentum Buccina. Tum muros variâ cinxere coronâ Matronæ, puerique; vocat labor ultimus omnis. Nec non ad templum, fummasque ad Palladis

arces,

Subvehitur magnâ matrum regina catervâ,
Dona ferens: juxtaque comes Lavinia virgo,
Cauffa malis tantis, oculos dejecta decoros.
Succedunt matres, et templum ture vaporant;
Et mæftas alto fundunt de limine voces:
Armipotens, præfes belli, Tritonia virgo,
Frange manu telum Phrygii prædonis, et ipfum
Pronum fterne folo, portisque effunde fub altis.
Cingitur ipfe furens certatim in prælia Turnus.
Jamque adeo, rutilum thoraca indutus, aënis
Horrebat fquamis, furasque incluferat auro,
Tempora nudus adhuc; laterique adcinxerat en-
fem,

Fulgebatque altâ decurrens aureus arce;

Exfultatque animis, et fpe jam præcipit hoftem:
Qualis, ubi abruptis fugit præfepia vinclis,
Tandem liber, equus; campoque potitus aperto,
Aut ille in paftus, armentaque tendit equarum,
Aut, adfuetus aquæ perfundi flumine noto,
Emicat, adrectisque fremit cervicibus alte
Luxurians; luduntque jubæ per colla, per armos.
Obvia cui, Volfcorum acie comitante, Camilla
Occurrit, portisque ab equo regina fub ipfis
Defiluit; quam tota cohors imitata relictis
Ad terram defluxit equis: tum talia fatur:
Turne, fui merito fi qua eft fiducia forti,
Audeo, et Æneadum promitto occurrere turmæ,
Solaque Tyrrhenos equites ire obvia contra.
Me fine prima manu tentare pericula belli:
Tu pedes ad muros fubfifte, et mania ferva.
Turnus ad hæc, oculos horrendâ in virgine fixus:
O, decus Italiæ, virgo! quas dicere gratis,
Quasve referre, parem? fed nunc, eft omnia quando
Ifte animus fupra, mecum partire laborem.
Æneas, ut fama fidem, miffique reportant
Exploratores, equitum levia inprobus arma
Præmifit, quaterent campos: ipfe ardua montis
Per deferta, jugo fuperans, adventat ad urbem.
Furta paro belli convexo in tramite filvæ,
Ut bivias armato obfidam milite fauces.
Tu Tyrrhenum equitem conlatis excipe fignis;
Tecum acer Meffapus erit, turmæque Latinæ,