Nunc finite; et placitum læti conponite fœdus. Juppiter hæc paucis; at non Venus aurea contra Pauca refert:

O Pater! o hominum, divomque, æterna poteftas! Namque aliud quid fit, quod jam inplorare quea

mus?

Cernis, ut infultent Rutuli; Turnusque feratur
Per medios infignis equis, tumidusque fecundo
Marte ruat? Non clauftra tegunt, non monia,
Teucros;

Quin intra portas, atque ipfis prælia miscent
Aggeribus mœrorum; et inundant fanguine foffæ.
Æneas ignarus abeft. Numquamne levari
Obfidione fines? muris iterum inminet hoftis
Nafcentis Troja; nec non exercitus alter,
Atque iterum in Teucros Ætolis furgit ab Arpis
Tydides. Equidem, credo, mea volnera reftant;
Et tua progenies mortalia demoror arma!

Si fine pace tuâ, atque invito numine, Troës
Italiam petiere; luant peccata, neque illos
Juveris auxilio: fin, tot refponfa fecuti,

Quæ Superi Manesque dabant, cur nunc tua quis

quam

Vertere juffa poteft? aut cur nova condere fata?
Quid repetam exuftas Erycino in litore claffis?
Quid tempeftatum regem, ventosque furentis
Æoliâ excitos? aut actam nubibus Irim?
Nunc etiam Manis (hæc intentata manebat

Sors rerum) movet, et fuperis inmiffa repente
Allecto, medias Italûm bacchata per urbis.
Nil fuper imperio moveor: fperavimus ifta,
Dum fortuna fuit: vincant, quos vincere mavis.
Si nulla eft regio, Teucris quam det tua conjunx
Dura; per everfæ, genitor, fumantia Troja
Excidia obteftor; liceat dimittere ab armis
Incolumem Afcanium, liceat fupereffe nepotem.
Æneas procul ignotis jactetur in oris;

Et, quamcumque viam dederit Fortuna, fequatur:
Hunc tegere, et diræ valeam fubducere pugnæ.
Eft Amathus, eft celfa mihi Paphus, atque Cythera,
Idaliæque domus: pofitis inglorius armis,

Exigat hic ævum. Magnâ ditione jubeto,
Carthago premat Aufoniam: nihil urbibus inde
Obftabit Tyriis. Quid peftem evadere belli
Juvit, et Argolicos medium fugiffe per ignis,
Totque maris vastæque exhausta pericula terræ,
Dum Latium Teucri recidivaque Pergama quæ-
runt?

Non fatius, cineres patriæ infediffe fupremos,
Atque folum, quo Troja fuit? Xanthum et Si-

moënta

Redde, oro, miferis: iterumque revolvere cafus Da, pater, Iliacos Teucris. Tum regia Juno, Acta furore gravi: Quid me alta filentia cogis Rumpere, et obdu&tum verbis volgare dolorem? Ænean hominum quisquam, divomque, fubegit

Bella fequi, aut hoftem regi fe inferre Latino?
Italiam Fatis petiit auctoribus; esto:

Caffandræ inpulfus furiis: num linquere caftra
Hortati fumus, aut vitam conmittere ventis?
Num puero fummam belli, num credere muros;
Tyrrhenamve fidem, aut gentis agitare quietas?
Quis deus in fraudem, quæ dura potentia noftri,
Egit? ubi hic Juno, demiffave nubibus Iris?
Indignum eft, Italos Trojam circumdare flammis
Nafcentem, et patriâ Turnum confiftere terrâ,
Cui Pilumnus avus, cui diva Venilia mater:
Quid, face Trojanos atrâ vim ferre Latinis;
Arva aliena jugo premere, atque avertere prædas?
Quid, foceros legere, et gremiis abducere pactas;
Pacem orare manu, præfigere puppibus arma?
Tu potes Ænean manibus fubducere Graiûm,
Proque viro nebulam et ventos obtendere inanis;
Et potes in totidem claffem convertere Nymphas:
Nos aliquid Rutulos contra juviffe, nefandum eft?
Æneas ignarus abeft: ignarus et abfit.

Eft Paphus, Idaliumque tibi; funt alta Cythera: Quid gravidam bellis urbem, et corda afpera, tentas?

Nosne tibi fluxas Phrygiæ res vertere fundo Conamur? nos? an miferos qui Troas Achivis Objecit? quæ cauffa fuit, confurgere in arma Europamque, Afiamque; et fœdera folvere furto? Me duce Dardanius Spartam expugnavit adulter?

Aut ego tela dedi, fovive Cupidine bella?
Tum decuit metuiffe tuis: nunc fera querelis
Haud juftis adfurgis, et inrita jurgia jactas.

Talibus orabat Juno; cunétique fremebant Cœlicolæ adfenfu vario: ceu flamina prima, Cum deprenfa fremunt filvis, et cæca volutant Murmura, venturos nautis prodentia ventos. Tum pater omnipotens, rerum cui fumma poteftas, Infit: eo dicente, deûm domus alta filescit; Et tremefacta folo tellus; filet arduus æther; Tum Zephyri pofuere; premit placida æquora

pontus.

Adcipite ergo animis, atque hæc mea figite

dicta:

Quandoquidem Aufonios conjungi fœdere Teucris
Haud licitum; nec veftra capit discordia finem:
Quæ cuique eft fortuna hodie, quam quisque fecat
fpem,

Tros, Rutulusve, fuat, nullo discrimine habebo:
Seu, fatis, Italûm caftra obfidione tenentur,
Sive errore malo Troja, monitisque finiftris.
Nec Rutulos folvo: fua cuique exorfa laborem
Fortunamque ferent: rex Juppiter omnibus idem:
Fata viam invenient. Stygii per flumina fratris,
Per pice torrentis, atrâque voragine, ripas
Adnuit, et totum nutu tremefecit Olympum.
Hic finis fandi. Solio tum Juppiter aureo

Surgit, cœlicolæ medium quem ad limina ducunt.

Interea, Rutuli portis circum omnibus inftant,
Sternere cæde viros, et moenia cingere flammis:
At legio Æneadum, vallis obfeffa, tenetur;
Nec fpes ulla fugæ miferi ftant turribus altis
Nequidquam, et rarâ muros cinxere coronâ;
Afius Imbrafides, Hicetaoniusque Thymates,
Affaracique duo, et senior cum Caftore Thymbris,
Prima acies: hos, germani Sarpedonis ambo,
Et Clarus et Themon Lyciâ comitantur ab altâ.
Fert ingens, toto connixus corpore, faxum,
Haud partem exiguam montis, Lyrneffius Acmon,
Nec Clytio genitore minor, nec fratre Menestheo.
Hi jaculis, illi certant defendere faxis,
Molirique ignem, nervoque aptare fagittas.
Ipfe inter medios, Veneris juftiffima cura,
Dardanius caput ecce! puer detectus honeftum,
Qualis gemma, micat, fulvum quæ dividit aurum,
Aut collo decus, aut capiti; vel quale per artem
Inclufum buxo, aut Oriciâ terebintho,

Lucet ebur: fufos cervix cui lactea crinis
Excipit, et molli fubnectens circulus auro.
Te quoque, magnanime, viderunt, Ismare, gentes
Volnera dirigere, et calamos armare veneno,
Mæoniâ generofe domo: ubi pinguia culta
Exercentque viri, Pactolosque inrigat auro.
Adfuit et Mneftheus, quem pulsi pristina Turni
Aggere mærorum fublimem gloria tollit:

Et Capys; hinc nomen Campanæ ducitur urbi.