XXIII.

The Building of Carthage.

[AEN. I., 418-440.]

Corripuere viam interea, qua semita monstrat. Iamque adscendebant collem, qui plurimus urbi imminet adversasque aspectat desuper arces. Miratur molem Aeneas, magalia quondam; miratur portas strepitumque et strata viarum. Instant ardentes Tyrii, pars ducere muros molirique arcem et manibus subvolvere saxa; pars optare locum tecto et concludere sulco. Hic portus alii effodiunt; hic alta theatris fundamenta locant alii, immanesque columnas rupibus excidunt, scenis decora alta futuris. Qualis apes aestate nova per florea rura exercet sub sole labor, cum gentis adultos educunt fetus, aut cum liquentia mella stipant, et dulci distendunt nectare cellas, aut onera accipiunt venientum, aut agmine facto. ignavum fucos pecus a praesaepibus arcent: fervet opus, redolentque thymo fragrantia mella. 'O fortunati, quorum iam moenia surgunt!' Aeneas ait et fastigia suspicit urbis. Infert se septus nebula, mirabile dictu, per medios miscetque viris, neque cernitur ulli.

15

5

10

20

XXIV.

The Wooden Horse.

[AEN. II., 21-56.]

Est in conspectu Tenedos, notissima fama insula, dives opum, Priami dum regna manebant ; nunc tantum sinus et statio male fida carinis. Huc se provecti deserto in littore condunt. Nos abiisse rati et vento petiisse Mycenas : ergo omnis longo solvit se Teucria luctu; panduntur portae; iuvat ire et Dorica castra desertosque videre locos litusque relictum. Hic Dolopum manus, hic saevus tendebat Achilles ; classibus hic locus; hic acie certare solebant. Pars stupet innuptae donum exitiale Minervae, et molem mirantur equi; primusque Thymoetes duci intra muros hortatur et arce locari, sive dolo seu iam Troiae sic fata ferebant. At Capys et quorum melior sententia menti aut pelago Danaum insidias suspectaque dona praecipitare iubent subiectisve urere flammis, aut terebrare cavas uteri et tentare latebras. Scinditur incertum studia in contraria vulgus.

10

Primus ibi ante omnes, magna comitante caterva, Laocoon ardens summa decurrit ab arce, et procul: 'O miseri, quae tanta insania, cives?

5

15

21

creditis avectos hostis, aut ulla putatis dona carere dolis Danaum? sic notus Ulixes? aut hoc inclusi ligno occultantur Achivi, 25 aut haec in nostros fabricata est machina muros inspectura domos venturaque desuper urbi, aut aliquis latet error. Equo ne credite, Teucri. Quidquid id est, timeo Danaos et dona ferentis.' Sic fatus validis ingentem viribus hastam in latus inque feri curvam compagibus alvom contorsit. Stetit illa tremens, uteroque recusso insonuere cavae gemitumque dedere cavernae. Et si fata deum, si mens non laeva fuisset, impulerat ferro Argolicas foedare latebras, Troiaque nunc staret, Priamique arx alta maneres.

35

XXV.

30

Laocoon and his Sons devoured by two Serpents.

[AEN. 11., 201-227.]

Laocoon, ductus Neptuno sorte sacerdos, sollemnis taurum ingentem mactabat ad aras. Ecce autem gemini a Tenedo tranquilla per alta, horresco referens, immensis orbibus angues incumbunt pelago, pariterque ad littora tendunt; 5 pectora quorum inter fluctus arrecta iubaeque sanguineae exsuperant undas, pars caetera pontum

pone legit sinuantque immensa volumine terga. Fit sonitus spumante salo. Iamque arva tenebant, ardentesque oculos suffecti sanguine et igni sibila lambebant linguis vibrantibus ora. Diffugimus visu exsangues. Illi agmine certo Laocoonta petunt; et primum parva duorum corpora natorum serpens amplexus uterque inplicat et miseros morsu depascitur artus; post ipsum auxilio subeuntem ac tela ferentem corripiunt spirisque ligant ingentibus; et iam bis medium amplexi, bis collo squamea circum terga dati superant capite et cervicibus altis. Ille simul manibus tendit divellere nodos perfusus sanie vittas atroque veneno, clamores simul horrendos ad sidera tollit, qualis mugitus, fugit cum saucius aram. taurus et incertam excussit cervice securim. At gemini lapsu delubra ad summa dracones effugiunt, saevaeque petunt Tritonidis arcem; sub pedibusque deae clipeique sub orbe teguntur.

XXVI.

The Death of Priam.

[AEN. II., 526-558.]

Ecce autem elapsus Pyrrhi de caede Polites, unus natorum Priami, per tela, per hostis,

10

15

20

25

porticibus longis fugit et vacua atria lustrat saucius; illum ardens infesto vulnere Pyrrhus insequitur, iam iamque manu tenet et premit hasta. Ut tandem ante oculos evasit et ora parentum, 6 concidit ac multo vitam cum sanguine fudit. Hic Priamus, quanquam in media iam morte tenetur non tamen abstinuit, nec voci iraeque pepercit : 'at tibi pro scelere,' exclamat, 'pro talibus ausis, 10 di, si qua est coelo pietas quae talia curet, persolvant grates dignas et praemia reddant debita, qui nati coram me cernere letum fecisti, et patrios foedasti funere voltus. At non ille, satum quo te mentiris, Achilles talis in hoste fuit Priamo; sed iura fidemque supplicis erubuit, corpusque exsangue sepulcro reddidit Hectoreum, meque in mea regna remisit. Sic fatus senior, telumque imbelle sine ictu coniecit, rauco quod protinus aere repulsum et summo clipei nequiquam umbone pependit. Cui Pyrrhus: 'Referes ergo haec, et nuntius ibis Pelidae genitori; illi mea tristia facta degeneremque Neoptolemium narrare memento. Nunc morere.' Hoc dicens altaria ad ipsa tre25

mentem

traxit et in multo lapsantem sanguine nati; implicuitque comam laeva, dextraque coruscum extulit ac lateri capulo tenus abdidit ensem. Haec finis Priami fatorum, hic exitus illum

D

15

20

29