Non prius aspicies, ubi fessum aetate parentem
liqueris Anchisen, superet coniunxne Creusa,
Ascaniusque puer? Quos omnis undique Graiae
circum errant acies et, ni mea cura resistat,
iam flammae tulerint inimicus et hauserit ensis.
Non tibi Tyndaridis facies invisa Lacaenae
culpatusve Paris; divum inclementia, divum,
has evertit opes sternitque a culmine Troiam.
Aspice (namque omnem, quae nunc obducta tuenti
mortalis hebetat visus tibi et umida circum
caligat, nubem eripiam; tu ne qua parentis
iussa time neu praeceptis parere recusa):

hic, ubi disiectas moles avolsaque saxis

saxa vides mixtoque undantem pulvere fumum, Neptunus muros magnoque emota tridenti fundamenta quatit totamque a sedibus urbem eruit. Hic Iuno Scaeas saevissima portas

prima tenet sociumque furens a navibus agmen ferro accincta vocat.

Iam summas arces Tritonia, respice, Pallas insedit, nimbo effulgens et Gorgone saeva. Ipse pater Danais animos virisque secundas sufficit, ipse deos in Dardana suscitat arma. Eripe, nate, fugam finemque impone labori.

600

605

610

615

Nusquam abero et tutum patrio te limine sistam.'
Dixerat et spissis noctis se condidit umbris.
Apparent dirae facies inimicaque Troiae
numina magna deum.

620

Troy falls like a mountain ash.

Tum vero omne mihi visum considere in ignis
Ilium et ex imo verti Neptunia Troia;

ac veluti summis antiquam in montibus ornum
cum ferro accisam crebrisque bipennibus instant
eruere agricolae certatim, illa usque minatur
et tremefacta comam concusso vertice nutat,
volneribus donec paulatim evicta supremum
congemuit traxitque iugis avolsa ruinam.

Descendo ac ducente deo flammam inter et hostis
expedior; dant tela locum flammaeque recedunt.

Anchises refuses to leave.

Atque ubi iam patriae perventum ad limina sedis antiquasque domos, genitor, quem tollere in altos optabam primum montis primumque petebam, abnegat excisa vitam producere Troia exsiliumque pati. Vos o, quibus integer aevi sanguis,' ait, 'solidaeque suo stant robore vires, vos agitate fugam.

Me si caelicolae voluissent ducere vitam,

has mihi servassent sedes. Satis una superque
vidimus excidia et captae superavimus urbi.
Sic o sic positum adfati discedite corpus.

Ipse manu mortem inveniam; miserebitur hostis
exuviasque petet. Facilis iactura sepulchri.
Iam pridem invisus divis et inutilis annos

demoror, ex quo me divum pater atque hominum rex
fulminis adflavit ventis et contigit igni.'

625

630

635

640

645

Aeneas pleads vainly with him.

Talia perstabat memorans fixusque manebat. Nos contra effusi lacrimis coniunxque Creusa Ascaniusque omnisque domus, ne vertere secum cuncta pater fatoque urgenti incumbere vellet. Abnegat inceptoque et sedibus haeret in isdem. Rursus in arma feror mortemque miserrimus opto. Nam quod consilium aut quae iam fortuna dabatur? 'Mene efferre pedem, genitor, te posse relicto sperasti, tantumque nefas patrio excidit ore? Si nihil ex tanta superis placet urbe relinqui et sedet hoc animo perituraeque addere Troiae teque tuosque iuvat, patet isti ianua leto, iamque aderit multo Priami de sanguine Pyrrhus, gnatum ante ora patris, patrem qui obtruncat ad aras. Hoc erat, alma parens, quod me per tela, per ignis eripis, ut mediis hostem in penetralibus utque Ascanium patremque meum iuxtaque Creusam alterum in alterius mactatos sanguine cernam? Arma, viri, ferte arma; vocat lux ultima victos. Reddite me Danais, sinite instaurata revisam proelia. Numquam omnes hodie moriemur inulti.'

Creusa implores Aeneas not to desert them.

Hinc ferro accingor rursus clipeoque sinistram insertabam aptans meque extra tecta ferebam. Ecce autem complexa pedes in limine coniunx haerebat parvumque patri tendebat Iulum:

Si periturus abis, et nos rape in omnia tecum; sin aliquam expertus sumptis spem ponis in armis,

650

655

660

665

670

675