quaerere constituit sociisque exacta referre.

Classem in convexō nemorum sub rūpe cavātā
arboribus clausam circum atque horrentibus umbrīs
occulit; ipse unō graditur comitātus Achātē,
bīna manu lātō crīspāns hastīlia ferrō.
Cui māter mediā sēsē tulit obvia silvā,

310

virginis ōs habitumque gerens et virginis arma,
Spartanae, vel qualis equōs Thrēissa fatīgat
Harpalyce volucremque fuga praevertitur Hebrum.
Namque umeris de mōre habilem suspenderat arcum
vēnātrīx dederatque comam diffundere ventīs,
nūda genu nōdoque sinus collecta fluentis.

315

320

Ac prior 'Heus,' inquit, iuvenes, monstrāte, meārum
vidistis si quam hic errantem forte sorōrum,
succinctam pharetra et maculōsae tegmine lyncis,
aut spumantis aprī cursum clāmōre prementem.'
Sic Venus, et Veneris contrā sīc filius ōrsus:
'Nulla tuarum audīta mihi neque vīsa sorōrum,
ō — quam të memorem, virgō? Namque haud tibi voltus
mortālis, nec vōx hominem sonat; ō dea certē!

An Phoebi soror? An Nymphārum sanguinis ūna?
Sīs felix nostrumque levés, quaecumque, labōrem,

et quō sub caelō tandem, quibus orbis in ōrīs
iactemur, doceās; ignārī hominumque locorumque1
errāmus, ventō hūc vāstīs et fluctibus āctī;

multa tibi ante ārās nostra cadet hostia dextra.'

1. locorumque: with -que hypermetric.

325

330

The story of Dido.

340

345

Tum Venus: 'Haud equidem tālī mē dignor honōre; 335 virginibus Tyriīs mōs est gestare pharetram purpureōque altē sūrās vincīre cothurnō. Pūnica rēgna vidēs, Tyriōs et Agēnoris urbem; sed fīnēs Libycī, genus intractabile bellō. Imperium Didō Tyria regit urbe profecta, germānum fugiēns. Longa est iniuria, longae ambāgēs; sed summa sequar fastīgia rerum. Huic coniunx Sychaeus erat, dītissimus agrī Phoenicum et magnō miserae dilectus amōre, cui pater intactam dederat prīmīsque iugārat ōminibus. Sed rēgna Tyrī germānus habebat Pygmalion, scelere ante alios immānior omnis. Quos inter medius venit furor. Ille Sychaeum impius ante ārās atque auri caecus amōre clam ferro incautum superat, sēcūrus amōrum germanae; factumque diu cēlāăvit et aegram multa malus simulāns vānā spē lūsit amantem. Ipsa sed in somnis inhumātī vēnit imāgō coniugis; ōra modīs attollens pallida mīrīs crūdēlīs ārās traiectaque pectora ferrō nūdāvit caecumque domus scelus omne retēxit. Tum celerare fugam patriaque excedere suadet auxiliumque viae veteris tellure reclūdit thesaurōs, ignotum argenti pondus et aurī. His commōta fugam Dīdō sociosque parabat. Conveniunt, quibus aut odium crūdēle tyrannī aut metus acer erat; nāvīs, quae forte parātae, corripiunt onerantque aurō; portantur avārī

350

355

360

Pygmalionis opēs pelagō; dux fēmina factī.
Dēvēnēre locōs, ubi nunc ingentia cernis
moenia surgentemque novae Karthāginis arcem,
mercatique solum, factī dē nōmine Byrsam,
taurīnō quantum possent circumdare tergō.
Sed vōs qui tandem, quibus aut vēnistis ab ōrīs,
quove tenētis iter?' Quaerentī tālibus ille
suspīrāns imōque trahens à pectore vōcem:

Aeneas narrates his misfortunes.

6

'Ō dea, si prīmā repetēns ab origine pergam, et vacet annālīs nostrōrum audire labōrum, ante diem clausō compōnet Vesper Olympō. Nōs Trōia antiqua, si vestrās forte per auris Trōiae nomen iit, diversa per aequora vectōs forte sua Libycīs tempestās appulit ōrīs. Sum pius Aenēās, raptōs qui ex hoste Penātis classe vehō mecum, fāmā super aethera nōtus. Italiam quaerō patriam et genus ab Iove summō. Bis denis Phrygium conscendī nāvibus aequor, mātre dea monstrante viam, data fāta secūtus; vix septem convolsae undis Euroque supersunt. Ipse ignōtus, egēns, Libyae déserta peragrō, Europa atque Asia pulsus.' Nec plura querentem passa Venus medio sīc interfata dolōre est:

365

370

375

380

385

Venus, interrupting, assures him of his comrades' safety.

'Quisquis es, haud, credō, invisus caelestibus aurās

vitālis carpis, Tyriam qui adveneris urbem.