Cui per domar nè di Tidide il braccio 305 Nè il valore bastò del Larisseo Achille, non dieci anni e mille navi. Gli erti lor petti e le creste sanguigne 330 Li avviticchiano, a morsi divorando De miseri le membra. Indi lui stesso Ivi. Agmine certo. Cioè con impeto e dirittamente. Male interpretò il Lconi: Di schiera in guisa che ordinata move. Post ipsum auxilio subeuntem ac tela ferentem Corripiunt spirisque ligant ingentibus, et iam, Bis medium amplexi, bis collo squamea circum Terga dati, superant capite et cervicibus altis. 220 Ille simul manibus tendit divellere nodos, Perfusus sanie vittas atroque veneno, Clamores simul horrendos ad sidera tollit: Quales mugitus, fugit quum saucius aram Taurus et incertam excussit cervice securim. 225 At gemini lapsu delubra ad summa dracones Effugiunt saevaeque petunt Tritonidis arcem, Sub pedibusque deae clypeique sub orbe teguntur.* Tum vero tremefacta novus per pectora cunctis Insinuat pavor; et scelus expendisse merentem Laocoonta ferunt, sacrum qui cuspide robur Laeserit et tergo sceleratam intorserit hastam. Ducendum ad sedes simulacrum orandaque divae Numina conclamant. 230 235 Dividimus muros et moenia pandimus urbis. 224. Incertam. Non abbassata con ben fermo e misurato colpo. Cosi Seneca, Agam. 777: Cervice taurus vulnus incertum ferens. 226. Sub. Cioè fra i piedi dietro lo scudo. HEYNE. 229. Merentem. Appena ocorre qui accennare l'orribile immed ralità di questa favola mitologica, in cui un difensore della patria, ha dagli Dei la pena dovuta ai più sozzi misfatti. Afferrano che giunto è per alta Spire il legano, e già due volte avvinto 333 I petto e due con le terga squammose Il collo circondando, alta la testa Levano e le cervici. Egli ad un tempo Con le mani sgroppar tenta quei nodi Al cielo innalza; qual mette muggiti Di sopra al collo. Ma ver' alto tempio 345 I due draghi saliscono guizzando Impetuosi, e van della severa Tritonide alla rocca, e della Diva Meritamente il fio, dacchè la saera Un varco si dischiude; a compier l' opra 360 Ognun gareggia; ai piè sono adattate Le scorrevoli rote, e al collo stretti Intendunt. Scandit fatalis machina muros, Foeta armis; pueri circum innuptaeque puellae Sacra canunt funemque manu contingere gaudent; 240 Illa subit mediaeque minans illabitur urbi. O patria, o divúm domus Ilium, et inclyta bello Moenia Dardanidum, quater ipso in limine portae Substitit, atque utero sonitum quater arma dedere. Instamus tamen immemores caecique furore, 245 Et monstrum infelix sacrata sistimus arce. Tunc etiam fatis aperit Cassandra futuris Ora, dei iussu non unquam credita Teucris. Nos delubra deûm miseri, quibus ultimus esset Ille dies, festa velamus fronde per urbem. Vertitur interea coelum, et ruit oceano nox, Involvens umbra magna terramque polumque Myrmidonumque dolos: fusi per moenia Teucri Conticuere; sopor fessos complectitur artus. 250 Et iam argiva phalanx instructis navibus ibat. 239. Sacra. Canzoni sacre, inni. 241. Divûm domus. In bocca al pio Enea dice l' Heyne, questa denominazione è convenientissima. Par che si alluda ai ricchi templi che erano in Troia, o alle mura fabbricate da Apollo e da Nettuno. 242. Quater. Senti l'armonia espressiva che tanto aggiunge di bello alle poetiche eleganze. 245. Infelix. Cioè funesto, o portatore di esterminio alla città. Mal corrisponde fero del Leopardi, miserando dell' Arici. 250. Vertitur. Secondo la volgar credenza degli antichi, che egni notte il cielo si rivolgesse in giro. HEYNE Il C. ha solamente: Scende DALL' ocean la notte intanto. Gran canapi. Così quella fatale Macchina ascende nelle mura, il seno 370 Dal ventre dieder l'armi un gran rimbombo. Anche allora Cassandra apre ai futuri 254. Phalanx. Qui vale classis. L' Heyne dice che si può anche intendere l'esercito imbarcato sulle navi. |