Incipe; sollicitos Galli dicamus amores,
Dum tenera attondent simæ virgulta capellæ.
Non canimus surdis: respondent1 omnia sylvæ.

Quæ nemora, aut qui vos saltus habuere, puellæ
Naiades, indigno quum Gallus amore peribat?
Nam neque Parnassi vobis juga, nam neque Pindi
Ulla moram fecere, neque Aonie? Aganippe.
Illum etiam lauri,3 etiam flevere myricæ :
Pinifer illum etiam solâ sub rupe jacentem
Mænalus, et gelidi fleverunt saxa Lycæi.
Stant et oves circum; nostri nec pœnitet illas;
Nec te pœniteat pecoris, divine poeta:

4

Et formosus oves ad flumina pavit Adonis.
Venit et upilio; tardi venêre bubulci;
Uvidus hibernâ venit de glande Menalcas.

10

15

20

Omnes, "Unde amor iste," rogant, "tibi ?" Venit Apollo:
"Galle, quid insanis?" inquit: "tua cura5 Lycoris,
Perque nives alium, perque horrida castra secuta est."
Venit et agresti capitis Sylvanus honore,6
Florentes ferulas et grandia lilia quassans.
Pan Deus Arcadia venit; quem vidimus ipsi
Sanguineis ebuli baccis minioque rubentem.
"Ecquis erit modus ?" inquit."

25

"Amor non talia curat.

Nec lacrymis crudelis Amor, nec gramina rivis,
Nec cytiso saturantur apes, nec fronde capellæ."
Tristis at ille: "Tamen cantabitis, Arcades," inquit,
"Montibus hæc vestris, soli cantare periti,

30

Arcades. O mihi tum quàm molliter ossa quiescant,

Vestra meos olim si fistula dicat amores!

Atque utinam ex vobis unus, vestrique fuissem

35

Aut custos gregis, aut maturæ vinitor uvæ!

Certè, sive mihi Phyllis, sive esset Amyntas,

Seu quicumque furors (quid tum, si fuscus Amyntas?
Et nigræ violæ sunt, et vaccinia nigra),

Mecum inter salices lentâ sub vite jaceret;

Serta mihi Phyllis legeret, cantaret Amyntas.

40

1 Respondent resonant. 2 Aonie, cæs.; Greek form fem. of the

adj. e, es. 3 lauri, cæs. 4 oves; Gallus represented as a shepherd. 6 agresti capitis honore, i.e. a garland of

5 cura flowers. object.

amata.

7 inquit (Pan).

9 Serta (florea).

8 quicunque furor, i. e. any other

Hic gelidi fontes, hìc mollia prata, Lycori,
Hìc nemus; hìc ipso tecum consumerer ævo.
Nunc insanus amor duri me Martis in armis,
Tela inter media atque adversos detinet hostes:
Tu procul a patriâ (nec sit1 mihi credere tantum!)
Alpinas, ah dura, nives, et frigora Rheni
Me sine sola vides. Ah te ne frigora lædant!
Ah tibi ne teneras glacies secet aspera plantas!
Ibo, et, Chalcidico2 quæ sunt mihi condita versu
Carmina, pastoris Siculi modulabor avenâ.
Certum est in sylvis, inter spelæa ferarum,
Malle pati, tenerisque meos incidere amores
Arboribus: crescent illæ; crescetis, amores.
Interea mixtis lustrabo Mænala Nymphis,
Aut acres venabor apros; non me ulla vetabunt
Frigora Parthenios canibus circumdare saltus.
Jam mihi per rupes videor lucosque sonantes
Ire; libet Partha torquere Cydonia cornu

Spicula: tanquam hæc sit nostri medicina furoris,
Aut Deus ille3 malis hominum mitescere discat.
Jam neque Hamadryades rursus, nec carmina nobis
Ipsa placent; ipsæ rursus concedite1 sylvæ.
Non illum nostri possunt mutare labores;
Nec si, frigoribus mediis Hebrumque bibamus,
Sithoniasque nives hiemis subeamus aquosæ ;
Nec si, quum moriens altâ liber aret in ulmo,
Æthiopum versemus oves sub sidere Cancri.
Omnia vincit Amor;5 et nos cedamus Amori."

Hæc sat erit, Divæ, vestrum cecinisse poetam,
Dum sedet, et gracili fiscellam texit hibisco,
Pierides; vos hæc facietis maxima Gallo,—
Gallo, cujus amor tantum mihi crescit in horas,
Quantum vere novo viridis se subjicit alnus.
Surgamus: solet esse gravis cantantibus umbra;
Juniperi gravis umbra; nocent et frugibus umbra.
Ite domum saturæ, venit Hesperus, ite, capellæ.

45

50

55

60

65

70

75

2 Chalcidico;

1 Nec sit, &c., i. e. utinam liceret mihi non credere. Gallus had translated into Latin verse some pieces of Euphorion, a 4 concedite = valete.

poet of Chalcis. 3 Deus ille, i.e. Amor.

Amor, cæs.

subjicit attollit.

P. VIRGILII MARONIS

ENEIS.

LIBER I.

In the seventh year of his expedition, Eneas sets sail from Sicily for Italy; but Juno, by influence with Eolus, disperses the fleet in a storm, which Neptune allays. Æneas, with seven of his ships, reaches the African coast. Going forth to explore the country, he meets Venus in a forest in the dress of a huntress. She encourages him to pursue his way to Dido's new city, which is at hand. Enveloped in a thin cloud, he enters a temple, on the walls of which are depicted scenes in the war before Troy; and soon after Dido approaches, accompanied by the officers of the missing ships, to whom she gives a kind welcome. Eneas is received with distinguished honour, and treated to a banquet, at which the Queen engages him to describe the events preceding the fall of Troy.

ARMA virumque cano, Troja qui primus ab oris
Italiam,1 fato profugus, Lavinaque venit
Litora; multùm ille et terris jactatus2 et alto,
Vi superum, sævæ memorem Junonis ob iram;
Multa quoque et bello passus, dum conderet urbem,
Inferretque Deos Latio; genus unde Latinum,
Albanique patres, atque altæ monia Romæ.

Musa, mihi causas memora, quo numine læso,
Quidve dolens, regina Deûm tot volvere casus
Insignem pietate virum, tot adire labores,
Impulerit. Tantæne animis cœlestibus iræ ?

Urbs antiqua fuit, Tyrii1 tenuere coloni, Carthago, Italiam contra Tiberinaque longè Ostia, dives opum, studiisque asperrima belli; Quam Juno fertur terris magis omnibus unam Posthabitâ coluisse Samo:5 hìc illius arma,

5

10

155

8 Quid dolens, i. e. quo scelere Samo, cæs.

1 (Ad) Italiam. 2 jactatus (fuit). offensa. 4 (quam) Tyrii.

20

25

6

30

Hic currus fuit; hoc regnum Dea gentibus esse,
Si quà fata sinant, jam tum tenditque fovetque.
Progeniem sed enim Trojano a sanguine duci
Audierat, Tyrias olim quæ verteret1 arces;
Hinc populum latè regem, belloque superbum
Venturum excidio Libya; sic volvere2 Parcas.
Id metuens, veterisque memor Saturnia belli,
Prima quod ad3 Trojam pro caris gesserat Argis;
Necdum etiam causæ irarum sævique dolores
Exciderant animo; manet altâ mente repôstum
Judicium Paridis, spretæque injuria formæ,
Et genus invisum, et rapti Ganymedis honores:
His accensa super, jactatos æquore toto
Troas, reliquias Danaûm atque immitis Achillei,
Arcebat longè Latio; multosque per annos
Errabant, acti fatis, maria omnia circum.
Tantæ molis erat Romanam condere gentem.
Vix e conspectu Sicula telluris in altum
Vela dabant læti, et spumas salis ære7 ruebant;
Quum Juno, æternum servans sub pectore vulnus,
Hæc secum: “ Mene incepto desistere victam,
Nec posse Italiâ Teucrorum avertere regem?
Quippe vetor fatis! Pallasne exurere classem
Argivum, atque ipsos potuit submergere ponto,
Unius ob noxam et furias Ajacis Oilei ?8
Ipsa, Jovis rapidum jaculata e nubibus ignem,
Disjecitque rates, evertitque æquora ventis;
Illum, exspirantem transfixo pectore flammas,
Turbine corripuit, scopuloque infixit acuto.
Ast ego, quæ Divûm incedo regina, Jovisque
Et soror et conjux, unâ cum gente tot annos
Bella gero.
Et quisquam numen Junonis adoret
Præterea, aut supplex aris imponat honorem ?" 10
Talia flammato secum Dea corde volutans,
Nimborum in patriam, loca feta furentibus austris,
Eoliam venit. Hic vasto rex Æolus antro

35

40

45

50

8 ad for ad

1 Verteret everteret. 2 volvere, i.e. statuisse. versum. repôstum, by sync. for repositum. 5 jactatos arcebat, for jactabat et arcebat. Achillei, synær. 7 ære, i. e. rostris æratis. 8 Oilei, synær. 9 Illum (Ajacem). 10 honorem, i. e. victimam.

Luctantes ventos tempestatesque sonoras
Imperio premit, ac vinclis et carcere frenat.
Illi indignantes magno cum murmure montis
Circum claustra fremunt. Celsâ sedet Eolus arce,
Sceptra tenens, mollitque animos, et temperat iras.
Ni faciat,1 maria ac terras cœlumque profundum
Quippe ferant rapidi secum, verrantque per auras.
Sed pater omnipotens speluncis abdidit atris,
Hoc metuens, molemque et montes2 insuper altos
Imposuit, regemque dedit, qui fœdere certo
Et premere, et laxas sciret dare jussus3 habenas.
Ad quem tum Juno supplex his vocibus usa est:

4

55

60

66

70

"Eole (namque tibi Divûm pater, atque hominum rex, Et mulcere dedit fluctus, et tollere vento), Gens inimica mihi Tyrrhenum navigat æquor, Ilium in Italiam portans, victosque Penates: Incute vim ventis, submersasque obrue puppes; Aut age diversos, et disjice corpora ponto. Sunt mihi bis septem præstanti corpore Nymphæ; Quarum quæ formâ pulcherrima, Deïopeam, Connubio jungam5 stabili, propriamque dicabo; Omnes ut tecum, meritis pro talibus, annos Exigat, et pulchrâ faciat te prole parentem."

olus hæc contra: "Tuus, o regina, quid optes, Explorare labor;6 mihi jussa capessere fas est. Tu mihi, quodcumque hoc regni, tu sceptra Jovemque Concilias; tu das epulis accumbere Divum, Nimborumque facis tempestatumque potentem."

Hæc ubi dicta, cavum conversâ cuspide montem
Impulit in latus;8 ac venti, velut agmine facto,
Quà data porta, ruunt, et terras turbine perflant.
Incubuere mari, totumque a sedibus imis

Unà Eurusque Notusque ruunt, creberque procellis
Africus, et vastos volvunt ad litora fluctus.
Insequitur clamorque virâm, stridorque rudentum.
Eripiunt subitò nubes cœlumque, diemque,

75

80

85

1 Faciat-ferant, for faceret-ferrent. 2 molem et montes, for 3 jussus, i. e. quoties juberetur. 4 (nautas)

6 labor cura.

molem montium.
diversos. 5 Connubio, synær.; (tibi) jungam.
hoc regni, i. e. hoc regnum meum sit. 8 latus for latere.