Membra, manusque ambas iaculis oneravit acutis, Sic cursum in medios rapidus dedit. Aestuat ingens 870 Tantum effatus, et infesta subit obvius hasta. 875 880 885 Ter circum adstantem laevos equitavit in orbis, ut Mezentii imago sensibus nostris alte insideat. enimvero. 871 Uno in corde pudor, pudor, furor, luctus, una et coniunctim eum inflammant, pudor quidem ex eo, quod filium pro se cadere passus erat. ·872 XII, 668 iterum occurrit, deest in optimis codd., et adversatur loci rationibus. Quare asteriscis notatur. 874 agnovit enim est utique, δή, γάρ τοι, δὴ γάρ τοι. 875 Ut nunc interpungitur, iungenda sunt: Sicfaciat (ut) incipias. Potest tamen oratio iuvari: Sic Apollo! (sc. ut tu conferas manum, congrediaris mecum) Incipias conferre manum. altus Apollo est magnus, ut iam aliquoties novavit Maro. 876 Incipé. ut IX, 741. 877 subit h. 1. simpl. it, occurrit: aliter ac modo v. 798. 879 haec via sola, nato Pars II. 880 nec erepto, filii morte. 881 Desine terrere. 883 vo latque, de equitantis in orbem velocitate. 885 Laevam in partem non modo ob naturalem equi flexum in laevum, sed ideo maxime equitabat, ut, ipse laeva clipeo tectus, et dextra expedita, Aeneae, qui ei semper a laeva in interiore gyri orbe stabat, dextrum latus peteret, quod a clipeo tectum non erat. Sed Aeneas clipeum circumfert, et hunc quidem v. 887. oneratum infixis hastis: is exceperat et sustinuerat tela. 889 pugna iniqua, contra equiY Bellatoris equi cava tempora coniicit hastam. 895 Et super haec: Ubi nunc Mezentius acer, et illa tem ipse pedes. 891 inter tempora coniicit hastam: traiicit tempora. Comparant similem locum H., 81; ubi Nestoris equus nanooos (tertius adiectus bigis, ovvwoide, idem qui et σειραῖος, σειρα φόρος, nobis fu nalis, an der Leine) percutitur ἄκρην κακκεφαλήν etc., ibi equus primum exsultat (άvénalto), tum caput in terra volutat, ut telo se liberet (xvldóμevos negi xahng, ut h. 1. cernuus.) 892 894 Quod natura in tali vulnere fert, poëtam scripsisse probabile fit. Igitur equus primum prioribus cruribus elevatus se erigit: simul prae dolore calcibus calcitrat; sic eques effunditur et h. 1. quidem in latus (non in caput, nec resupinus; neutrum reliqua admittunt); mox ipse equus in caput procumbit, et, armo suo, incumbit prostrato Mezentio. Sic mihi videntur singula esse tenenda, ut locus expediatur. tollit se adrectum, prioribus pedibus erectis haud dubie, cf. XI, 657. 638. 639, et bene inter multa inania Cerda laudavit Livii locum VIII, 7. Circumactis deinde equis spiculum inter aures equi fixit; ad cuius vulneris sensum quum equus, prioribus pedibus erectis, magna vi caput quateret, excussit equitem. Adde Silium lib. IX, 595 sqq, ubi res ad elephantum traducta. calcibus de posterioribus pedibus accipio: quis enim neget equi naturam sic ferre, ut prae dolore calcitret?— Implicat: hoc ipse poëta dilucidat: cernuus incumbit armo, suo scilicet, equus (quis enim aliter accipiat?) domino eiecto: quipe qui ad latus equi exciderat. cernuus proprie de praecipitato, κυβιστῷ. 895 Clamore ineendunt coelum, uti et mox XI, 147: incendunt clamoribus urbem. Esse pro implent, facile unusquisque et videat et dicat. Sed rationem reddere non tam facile est. Cerda duas rationes proponit: quarum neutra satis facit. Mihi sic videtur expedienda forma haec. Poëtis incendere est augere, magnum facere quid: simili modo adolere adhibetur: v. ad Ge. IV, 379. Inde dicitur aliquis incendere clamorem in aere, coelo, h. magnum clamorem movere. Sic incendere luctum IX, 500, ubi v. not. vires V, 455, etc. Ductum autem ex Tragicorum φλέγειν, ἐπιφλέγειν, ριο syɛioew, aveysigaw, v. c. Soph. Ai. 196. Aeschyl, Pers. 395, ubi cf. Brunck. Iam poëta hoc ipsum doctius transfert ad coelum, quod hactenus proprie ideo incendi dici potest, quatenus res magno motu accepto omnino incalescunt, fervent. Hinc fora. fervent clamoribus, theatra strepitu. 899 hausit coelum s. hausit oculis, quod malim; seu coelum pro aura, simulque ani Nullum in caede nefas; nec sic ad proelia veni; 905 Haec loquitur, iuguloque haud inscius adcipit ensem, Undantique animam diffundit in arma cruore. mam recepit, e deliquio.-901. 902 Interfice me: mortem non deprecor. Hoc sic extulit poëta: Non erit crimini, me interfecisse, nullum in caede nefas (Serv. et Cerda:,,Mori viro forti nefas non est:" quod est remotius) nec si. Lausus meus pugnaturus non ita tecum pactus erat, ut ne me interficeres, aut ut ego mortem deprecarer; nec sic ad proelia veni, h. e. nec Lauso a te caeso pugnae haec conditio nobis proposita est. Immo vero, dum Lauso superstes esse non sustineo, mori decrevi. 903 Per, si qua est venia: ex more in precum formulis; pro: per veniam, si qua est. venia, gratia, beneficium. Similes morientium preces dederat Homerus Il. %, 338 sq. et alibi. 905 defende furorem. propulsa (ut iam toties sic ex donɛiv) odia et iras, quo minus corpus meum insepultum abiician et male mulcent: est al nisɛodai. — 906 consortem sepulcro nati pro vulgari oratione, consortem sepulcri nati posuit exquisitius. Esse pro hoc dictum illud, etiam Macrob. IV, 6 monuit. 908 Iungenda sunt: cum cruore undanti in arma, tho, racem seu clipeum. cf. v. 487. Ceterum in toto hoc de Lausi et Mezentii morte loco se ipsum superasse poëtam tragico affectu et carminis dignitate epica fatendum est. P. VIRGILII MARONIS A E NE IDOS LIBER UNDECIMUS. ARGUMENTUM Occiso Mezentio victor Aeneas Marti tropaeum erigit: Pallantis mortui corpus magno pompae apparatu ad Evandri urbem remittit: ubi summo et patris et suorum omnium luctu excipitur 99. Interim oratores a Latinis missi dierum duodecim inducias impetrant: quo temporis spatio utrique suorum cadavera perquirunt, supremoque sepulturae honore prosequuntur — 224. Eodem quoque tempore Venulus, quem sub belli initium legatum ad Diomedem miserant Latini, ad suos redux auxilia sibi denegata renunciat 295. Ea spe destitutus Latinus, consilio convocato de summa belli consultat, legatosque de pacis conditionibus ad Aeneam mittendos censet 335. Ibi Drances et Turnus pro inveterato inter ipsos odio se mutuis conviciis proscindunt per 444. Interim Aeneas, bipartito divisis copiis, levis armaturae equites planis itineribus ad urbem praemittit: ipse cum reliquo exercitu loca silvis montibusque impedita ad editiorem oppidi partem contendit. Cuius rei nuntio Laurentum perlato consilium dimittitur: paranturque ea, quae ad urbis defensionem putantur pertinere 485. Turnus cognito per exploratorès Aeneae consilio bifariam et ipse suas copias partitur: equitibus Messapum et Camillum praeficit, eosque hostium equitibus opponit; ipse cum peditibus angustias, qua necessario Aeneae ad urbem iter erat, breviori itinere occupat, atque ibi in insidiis subsistit -531. Interponitur episodium de Camilla 596. Interim equestre praelium committitur, diuque dubio utrimque eventu pugnatur-647. Ibi Camilla, magna prius edita hostium strage, dum Chloreum, Cybeles sacerdotem, armorum eius pulchritudine capta, incautius sequitur, ex insidiis ab Arunte hasta traiicitur 835. Quam tamen sacrae virginis caedem Aruns non diu tulit inultam: nam et ipse paullo post ab Opi, Dianae ministra, sagitta traiectus offensi numinis poenas persolvit 867. Camillae nece consternati Rutuli fugam arripiunt: Troiani urbis oppugnationem parant 895. Eius calamitatis nuntio ab Acca, Camillae comite, ad Turnum perlato, relictis, quas obsederat, angustiis, suis auxilio accurrit. Eodem subsequitur et Aeneas; et, quoniam imminente iam nocte praelium committi non poterat, utrique positis ante urbem castris considunt ad f. Ductus adversus Latinorum urbem Laurentum Aeneae exercitus merito, ut partem argu menti et rerum narratarum, ita librum Aeneidis constituit: quod quidem per se parum fe Oceanum interea surgens Aurora reliquit. Aeneas, quamquam et sociis dare tempus humandis cundum et ieiunum, magna rerum, accessionum, et episodiorum copia ornavit poëta: funere Pallantis, sepultura caesorum, reditu legatorum Latini ad Diomedem, consultatione de legatis cum pacis conditionibus ad Aeneam mittendis, et, in ipso accessu ad urbem, Camillae pugna ac caede. Inprimis antem insignis hic liber orationibus insertis, in quibus ontooEva videri potest poëta et affectare laudem Homeri, qui simili more rhapsodiam enrooi-` zny, quae nona est, J, inseruit Iliadi, hac tamen re superior noster, quod ad tragicas ontogeias haec accommodavit, per vim sententiarum et vocum, dεL νότητα καὶ μεγαλοπρέπειαν. 1 Altero mane post superioris diei pugnam, cuius exitum non diserte memoravit, sed Mezentii caede territos Rutulos in fugam se dedisse facile unus quisque assequitur. Brevitatisne studio hoc dederit poëta, qui semper ad eventum festinat, et, quae ornari nec possunt, omittit, an secundis curis reservarit, quis pro certo affirmet? -2.3 curae praecipitant, potentius, quam: urget, premit cura, ut impendat tempus humationi cae 5 10 sorum militum. funere, dolore ex funeribus suorum, in primis Pallantis. 4 Eoo, Lucifero, ut III, 588. Εφος, ἠῷος ἀστήρ. Ad Aeneae autem religionem hoc spectat, quod ante omnia persolvit diis vota (uota deorum), et nunc quidem tropaeo in Martis honorem erecto; re a Graecis petita, (ubi verbum et res saepe occurrit, in gemmis etc. quoque repraesentata. R.) et ad Troianos traducta. Nam Italorum non erat tropaeum statuere; nisi quod tentata res est a Pompeio, tum ab aliis. — 5 Locus de tropaeo erigendo luculentus: quem aemulatus est Stat. Theb. II, 704 sqq., ad orationis saltem copiam comparandus. Aliud tropaei genus humeris gestatum v. 83. 84. Truncum quercus amputatum statuit Aeneas in tumulo, seu eminentiore loco, seu terra aggesta. aggere camporum medio dixit Statius 1. c. 708. tela trunca viri, fractas Mezentii hastas, X, 882 sqq. bis sex, h. e. saepius. Statius ibid.: perfossaque volnere crebro arma. Illata fuere vulnera per totam pugnam. v. X, 691. 692. 715.716. (eburnum, quatenus capulo eburneo s. vagina ebure distincta erat ornatus: Odyss. VIII, 404.) |