Quos, Amasene pater. Non illis omnibus arma At Messapus, equum domitor, Neptunia proles, Quem neque fas igni cuiquam nec sternere ferro, Iam pridem resides populos, desuetaque bello Agmina, in arma vocat subito ferrumque retractat. Hi Fescenninas acies Aequosque Faliscos, sunt. - ne est. in mare apud Circeios exit. 686 sonant eleganter pro, iis 688 ut lupi exuviae caput tegunt sup. v. 666, sic istis e lupina pelle factus galerus, pilei genus, pro capitis tegmi689 laevum pedem nudum, dextrum perone, h. corio crudo, xaoßatívy, tectum habent. Facit hoc mirationem; nam laevum pedem sen ocreatam seu alio modo tectum et nunitum, cum alibi legimus, V. e. Liv. IX, 40, tum vero ipse status pugnantis postulat, quandoquidem pedi laevo insistit eumque anteriore in vestigio ponit is, qui aut funda glan dem, aut qui iaculum emittit, aut arcu sagittam. Dixeris, pedi laevo pro munimento fuisse cli peum, sinistra manu gestatum; atqui 636 dixerat, eos sine cli peis esse. Status igitur eorum talis fuisse videtur, qualis in progressu esse solet, ut dexter pes antecederet. vestigia instiquere, statuere, ponere, pedem, de gradu militum pugnantium. Lucretium praeeuntem habuit lib. IV, 474: qui capite ipse suo instituit vestigia retro: qui capiti suo institit, contra quam debebat pedibus insistere. intelligo locum. Idem Lucret. I, 407: Cum semel institerunt vestigia certa viai. Ita 691 sqq. Messapi obscura est fabula, saltem in his Etruriae 685 690 695 ad Tiberim locis, in quibus ille constituitur a poëta. Nam Messapum, conditorem et regem Messapiorum in extrema Italia, quae Messapia et Iapygia est, traditum huc vocare non licet. equum domitor ut v. 651 Laušus. -- 692 invictus igni et ferro, qui laedi non poterat. fas, dvrαtov, ut interdum apud poëtas. 693 resides ut I, 721. 722: VI, 814.695 Quae sequuntur urbes, in Etruriae parte ad Tiberim vergente quaerendae sunt: Falisci, seu Falerii, nec longe ab his Fescennia cum Flavinio s. Flavina, quae mature e medio sublata esse videtur. Mons Soracte (cf. XI, 785 sqq.) La cus Ciminius cum Monte et Saltu Ciminio, e Liv. IX, 367 noto, nunc Lago di Vico (nam, inquit Pompon. Sab., illic oppidulum nuper dirutum appellabatur vicus Cimini), et Lago di Ronciglione; tandemque Capena, Faliscis contermina, luco Feroniae in agro Capenate sito. v. Liv. XXVI, 11; Î, 50 Dionys. III, 32: Silium XIII, 8 sqq.; qui idem locum no. strum expressit lib. VIII, 491 sqq. Quod autem Aequos Faliscos appellat, ad antiquum Faliscorum nomen spectat, Aequum Faliscum; ab Aequis enim vel Aequiculis et Aequanis, a quibus tamen diversi sunt, traxerunt illi nescio quid. v. Clu cum Hi Soractis habent arces Flaviniaque arva, Et Cimini cum monte lacum lucosque Capenos. Ibant aequati numero, regemque canebant, Rif. Ceu quondam nivei liquida inter nubila cycni, Quum sese e pastu referunt, et longa canoros ,700 Dant per colla modos; sonat amnis, et Asia longe Caytrussia Pulsa palus. Nec quisquam aeratas acies ex agmine tanto nu ver. Ital. ant. p. 338 ex Strab. V p. 346 A. Aequos Faliscos etiam Silius dixit lib. VIII, 490.— 698 aequati numero pro aequatis, aequalibus, numeris h. ordinibus. At si ibant питето, h. ad numerum, s. numero, meroso incessu ad rythmum facto, convenire id videri potest cum altero regemque canebant, et firmari Silii imitatione lib. III, 345 - 348. Idem simili exempio Sabinos expressit lib. VIII, 420: Ibant et laeti pars Sancum voce canebant Auctorem gentis (magis hoc consantaneum, quam h. 1. Virgil. regem) pars laudes ore ferebant, Sabe, (eius filium) tuas. Praefero tamen prius ut minus argutum. Certe hoc ipsis est proprium, quod incedunt agmine canentes. 699 Comparationem ex Homero 11. 6, 459 sqq. et Apollonio lib. IV, 1300 sqq. adumbratam esse, in oculos incurrit. Virgilio propria vis in illis: cum sese e pastu referunt et dant modos per longa colla. Asia palus, (asios leuar ap. Hom.) campus palustris ad Caystrum, cf. Ge. I, 383 sqq. pulsa, scil. modis, sono, resonans; non, remis, ut alii accipiunt. Burmannus a cygnis natantibus vel plaudentibus aquas alis suis. Etiam hoc longius petitum. ait: 703-705 Ut agmen incedebat cum cantu et tripudio, nemo putaret, illud ad pugnam 705 faciendam incedere. Petitum ex Apollon. IV, 238. miscentur acies, dum congrediuntur, pugnant: sollenni vocabulo. 704705 An et hoc commode satis ad cygnos referri possit, dubito: malim de avibus, v. c. gruibus, accipere agmine austrinas plagas ultra mare petentibus. Lib. VI, 310: ad terram gurgite ab alto Quam multae glomerantur aves, ubi frigidus amnis Trans pontum fugat et terris immittit apricis. Inest alia difficultas in comparationis ratione et vi: num comparatio ad ordines incedentium aequatos spectet, an ad modos canoros et carmina. Scilicet ut incedebat agmen cum cantu, longinquo aliquis volucrum cum clangore volantium gregem, non viros militares, accedere putassel. Poëta vix aliam comparanem sequi potuit, si grammaticam rationem et sententiarum ordinem expendas. Omnino tamen illa: Nec quisquam putet sed pro variatione formulae comparandi habenda memineris, nihilque aliud voluisse poëtam declarare, quam: et erat agmen simile agmini volu crum. 706-709 Commode gentis Claudiae originem ab Atta, vel Atto seu Attio, Clauso adhibuit, etsi vulgo auctor stirpis habebatur ille Clausus, qui quinto a regibus eiectis anno cum clientibus Romam Regillo in Agmen agens Clausus, magnique ipse agminis instar, sit Nursia, et Hortinae classes, populique Latini, Sabinis venerat. Nota res ex Livio lib. II, 16: Sueton. Tib. c. I. prisco de sanguine Sabinorum iungunt fere post Servium alii: nec male, cum Sabinorum stirpem vetustissimam esse constet. Suavior tamén videtur mihiiunctura: Clausus, prisco de sanguine, agens agmen magnum Sabinorum, magnique etc. Virgilii locum expressit Silius VIII, 414 425. 710-717 Situs locorum, qui nunc commemorantur, docet, agri Sabini fines a poëta antiquiora quippe tempora respiciente paullo latius constitui, quam apud Strabonem et Plinium produntur. prisci Quirites, h. e. Curites, Curenses, ex Curibuś Sabinis: puta scriptum fuisse olim Quires. Mutusca est Trebula Mutusca; Nomentum VI, 773 inter colonias Latinas nominatum: via Nomentana al eo dicta Rosea, seu Campi Roin agro Reatino, ad lacum Velinum, fertilitate summa satis celebres. 716 Hortinae classes simpl. pro copiis: a classibus, quae populi partes sunt: contra quam Fontanin. de Antiqq. Hortae lib. I c. 1 p. 8 seae, statuebat. 715 720 populi Latini, oppida Latinorum in agro Sabino vel Sabinis accenso. 718. 719. Ex Apollonio I, 1201 sq. adumbratum. Mare tempestatibus vexatur sub Orionis occasum, qui fit ineunte hieme. cf. Petav. ad auctarium Op. de Doctr. temp. p. 90. Est enim et occasus Orionis matutinus apparens circa Decembris initia. — 720. 721 sole novo, prima aestatis parte, bene Serv. explicat. Nam Sol nunc est pro aestivo tempore, solis aestu, dictus. Lycia, aspera et saxosa regio, nescio an alibi fertilitatis laude celebretur. Fidem tamen poëtae facit Phrygiae et Lydiae, quam Hermus alluit, vicinia. Ceterum, comparationis vis ut teneatur, observandum est, aut v. 718 cum superioribus iungi; ut sit: et hi quidem tam multi incedunt, quam multi fluctus volvuntur vel aristae torrentur, quum torrentur sole novo.Ita pro epiphonemate est: Scuta sonant. aut distingui potest 717 post nomen. Quam multi nova sententia facta, cui apodosis supplenda sit: tam multi erant in illo agmine. Pro quibus subii Scuta sonant, pulsuque pedum tremit excita tellus. citur declaratio': Scuta sonant sqq. 723 sqq. Halesus adducit populos e priscis Auruncorum et Oscorum sedibus. Ipse Agamem nonius, seu Agamemnonis olim comes et miles, seu originem ab Agamemnone ducens; ab eo natus esse non potuit, nam pater X, 417 vates. Novat poëta hoc, quod Campanorum ducer facit: nam alias eius memoria ad Faliscos spectat. cf. Ovid. Fast. IV, 73. 74. rapit Turno, nota elegantia, quam mox et Tacitus aliique sunt sequuti, pro adducit. Proprie vim et festinationem innuit. (Eadem ratione nostri quoque poëtae raffen uti coeperunt. R.) Aurunci ultra Lirim, in Campania, montium iuga, Sidicini camporum planitiem tenuisse dicuntur poëtae, nam aequora nulla alia sunt, quam camporum, cf. 739. Vulturnus, Campaniae, vadosus, saltem nonnullis in locis for tasse sub egressum in mare, lias rapax, celer, sonorus, poëtis est; nomen quoque a vulture ductum. Saticulus: Saticula, Campaniae urbs, unde Saticu 725 730 735 lani: ad priscos Ausones urbs 733 Teleboae, relicta Tapho, tur. 740 745 Quique Rufras Batulumque tenent atque arva Celennae, de -- 750 755 Ducit site dixit, ab urbe praecipua, |