Et tibi, sancta Pales, ad quam ventura recurrit 20 25 des celebrare Deum. ludente ante Bemb. etiam in Ald.-20....23. Fœde hæc corrupta; nisi forte, quod suspicor, totus locus ab interpolatore, hand uno, profectus est. Expressa est lectio Bembina. Antea uno versu extruso lectum: Et tu s. P. ad quam ventura recurrunt Agrestum bona, secura sit cura canentis. Aërios nemorum saltus feror inter et astra. Primum video in Aldina vett. poët. lus. 1517...se cura sit cura tenentum Aërios nemorum cultus sylvasque virentis, Te cultrice vagus saltus feror inter et astra. Nec aliter in seqq. Ven. ut Junt. 1532, nisi quod correctum est: secure sit cura canentis. Petav. et Voss. A. bona cura sequi secura tenentes. Videbimus de singulis: Et tu, s. præfero: quod et Voss. habet. ad quam ventura recurrunt Agrestum bona: quandoquidem pecudum et frugum ejus cura provenientium primitiæ ei libantur. ventura herbæ, ventura lana, apud poëtas occurrunt. v. Barth. Advers. XIX, 13. Præstat tamen sic: ad quam ventura recurrit Agrestum fætura, quo alii libri ducunt, etiam Voss. Sequentia possint forte sic constitui: tibi sit cura canentis Aërios nemorum tractus (pro altis, editis, non damno) sylvasque virentes Te cultrice (o Pales, et juncta illa sint: virentes Te c.), vagus saltus feror inter et antra. Nam astra sensum idoneum non habent; sed poëta, per nemorum recessus vagatus, fertur inter saltus et antra. Scaliger e membrana Pithœi probabat: Et tu, sancta Pales, ad quam ventura recurrit Aliam item membranam eandem lectionem habere, quanquam paulo deprava tiorem, testatur. tenes quom antiquitus fuit exaratum in Pith. Omnia in his dura sunt. bona sors debet esse copia lactis, proventus lactis, quia est pastoralis Dea; ea sors secura ab omni cura dicta, quia sine omni cura ac labore illam percipiunt pastores. Probat hæc Barthius Advers. XIX, 13, nisi quod v. 21 curæ secura scribi jubet.—20. ventura. Kæler. Ms. in marg. veritura, et v. 21 fetura sit cura tenentum, v. 22 A. n. saltus, et in marg. cultus, quod et Voss. Ms. habet; et v. 23 inter et arva. In Ms. Helmst. corruptiora erant ; Et tuscam palem ad quam: ventura recurrunt Agrestum dona vobis sit cura retentum. In v. 21 Heins. conj. bona turba; et v. 22 saltus feror inter et arva vel antra, hoc bene, etiam vagos saltus, quod non probo. In alteris schedis varie tentat: ad quam votura recurrit agrestum bona turba, sequi sit cura canentem. Item: ad quam votiva recurrit agrestum fetura. Naso III Am. 13 Accipit ara preces votivaque thura piorum: sic votiva chori Stat. Theb. IV, 209. Iterum: sequi cui cura tenes quæ Herbiferos tractus nemorum. Jo. Schrader. ap. Frisem. Et tu, s. P. ad quam votiva recurrit agrestum, bona Diva, frequens fetura, tenetque. -24. At Bemb. Et Aldina et al. castris Ms. Contii et Petav., ex vitio scripturæ ortum, ut in Helmst. castis. Eadem varietas, castris et chartis, est ap. Tibull. Iv, 1, 39. Attamen; recte, ait Scaliger: Tu qui, ut veteres loquebantur, belli clues. Hoc et durum per se et a loco alienum. Octavium invocat, cui jam laudum meritarum copia fiduciam facere potest, ut poëtæ tutelam suscipiat. charta pro carminibus, ut apud Tibull. iv, 1 aliquoties. cui m. teritur fiducia emendabat Barthius Advers. xix, 13, parum venuste. meritis f. tantis Aldina 1517 et hinc Ge. Fabric., quod malim poëtam dedisse, tanquam lucu Sancte puer: tibi namque canit non pagina bellum, 30 35 lentius. Et potest ex prava scriptura certæ ætatis ex tatis factum esse cartis. -26. Sancte puer; nemo reprehendat dictum ex usu Romanorum. tibi: præstabat mihi: quod et Jo. Schrader. malebat. Mirum lectionis monstrum Ms. Contii, idem Koeler. Ms. cum Petav. et Thuan., habebat: Triste Jovis ponitque canit non p. b.; unde Scaliger non dubitanter legebat: Triste Jovis Pœnique canit non pagina bellum. Sed ipse dubitat, Jovis bellum sitne Capitolium a bello obsessum, an Giganteum. Punicum bellum autem prorsus a loco alienum ; jungitur enim: Pani bellum, Phlegra G. Barthius Advers. XIX, 13 emendabat T. Jovis Otique ex v. 233, unde felicior subnata Taubmanni conjectura: Triste Jovis Rhacique canit non p. b. Nomen Rhoci Gigantis notum. cf. sup. Var. Lect. ad Ge. 11, 456. Triste Jovis Caique Jo. Schrader. conj., laudato Lucan. IV, 596, et Propert. III, 7, 47, Heins. Triste Jovis mihi namque canit non p. b., aut f. canet et compellet, et uret. Idem mox conj. compellit in Ossan: quod alienum. Porro v. 27 Phlegra tellus offendit Jo. Schraderum, qui emendabat, Feta G. cf. Not. -31. Jacta emendatum a Bembo. Vulgo Lecta. Pinciana 1505 Lacta. Petav. Ms. Lata; unde Heins. conj. Lata, a ferendo.-33. non timuit Pompon. Sab. habuit in suo sicque Ms. Kæler.-34. Mollia sed tenui pede currere carmina versu legebatur. versum Voss. Imbecillus versus, quem frustra Barthius recreare volebat interpunctione Advers. xx, 19; Heins. decurrere, s. decurrens emendabat; vel cum Scaligero, percurrere carmina, ut percurrere telas pectine; idque verum esse censeo. Nisi totus versus v. 34 obelo transfigendus, et in antec. versu currunt scribendum est. gaudet, scil. pagina ex vs. 26. -35. V. acta suis Ms. Koler. Phobo duce; interserit et, Heinsius, cui antea NOTE 26 Namque nec Gigantomachiam nec pugnam Lapitharum cum Centauris nec bellum Persicum cantare aggredior: verum argumentum leve ac humile: in quo, ne ausis excidam, minor metus esse debet. Nec obscura autem illa ratio, ut, quæ poëta canit, ea in actum producat verbis: nec compellit. nec Oriens urit etc. conf. Ecl. vi, 62. 27 Phlegra, tellus, apposita: pro vulgari: Phlegræa tellus, quæ etiam Pallene. Sic flumen Metaurum, terra 29 sq. Novum hoc, quod poëta extra fabulas veteres argumentum carminis quærit, et ex historiis petit, h. 1. belli Medici. Primum in Propertio talia ex historiis, heroum vita serioribus, occurrere memini. Athenas a Persis crematas quis nescit? item vincula a Xerxe Hellesponto injecta? Et tu, sancte puer, venerabilis, et tibi certet 40 astipulabar. Nec tamen necesse esse video.-36. Et tu, sancte puer, venerabilis, et t. Bembina lectio. Vulgo: Hoc tibi (Pompon. Sab. Et tibi,) sancte puer, mortalibus, et amplectebatur fere hoc Barthius Advers. xx, 19, ut esset Sancte mortalibus puer semper manebis. Satis jejune! Alii, etiam Ald., Hoc tibi s. p. memorabile, sic t. Ms. Pithœi cum Contii libro: Et tibi s. p. memorabitur : et t. c. Mireris Scaligerum hæc referre ad morem apprecandi inter pocula. En tibi s. p. memorabitur amplectebatur Heins. memorabilis Ms. Kæler. cum Petav. et Voss. Suspicor fuisse: Et tu, sancte puer, memorabere: sic tibi certet Gloria, h. Etiam tu olim memoraberis carminibus etc., sequente poëtica asseveratione: Sic. Saltem hæc elegantior est ratio aliis, in quas facile quisque incidat. Nunc video Jo. Schraderum quoque conj. Et tu, s. p. memoraberis; et. Vossium autem olim: Huc tu, s. p. memor adsis; et.-37. certet ...mansura puto dictum ornate ad Græcam formam, pro permaneat, perseveranter maneat. Malim tamen vel sic: Sic tibi cedat Gloria h. veniat, contingat. Mox mansura sequente statim maneat parum nitet. Melius forte victura. Sed talia quis præstat a versificatore hoc esse profecta? ævum lucis vix bene dictum pro lucis, vitæ, fatali termino; an dulcis fuit? sc. gloria. perpetuum lucens ante Bembum lectum: quod jam prælatum est a Scaligero. In lucis quærebat vocem culicis Barth. Advers. xx, 19. Heins. conj. et sibi perstet Gloria; et v. 37 sæcli pro lucis. At apponitur fama post mortem_v. 38. -39. Didita conj. Heins. memoretur molestum est, etiam ad sensum. Lego: numeretur. Vita sospes tibi debita numeretur per annos felices; eleganter. -40. lucens etiam codd. Petav. et Voss. Ante Bembum liceat legebatur. bonis lucens ex Eschyleo: ayaboîs pλéyovoa, illustrat Scaliger. Ergo copulandum erit ...vita...Grata, bonis lucens, h. affluens; vel grata erit pro adverbio, ut gratum lucens. Heins. conj. bonis Musis; vel Grata bonis: Ludi sed nos ad cœpta feramur. Sed totus versus interpolatrici manui debetur cum reliquis antecedentibus.-41. Pro athereas Ms. Pithœi: etneas, unde Scaliger finxit : Eteas; docte utique: v. ad Ecl. vIII, 30. conf. inf. 201 et Cirin v. 350 et Intpp. ad Senec. Herc. fur. 132, nisi Pithoeanam lectionem ex compendio vocis ortam probabile fieret. Ætnæas etiam Ms. Kæler.—42. limina in edd. Fabric., prave. quatere lumina, h. 1. radios emittere, spargere, esse videtur : etsi hæc ipsa malim. Verum etiam in Ciri 350 lux ubi diem quatiebat. Contra quatere equos, currum; ut infra quoque 201. Wakef. ad Lucret. IV, 406 elegantiorem poeticæ dictionis formulam, ab aliis non intellectam, esse pronuntiat; esse enim ac si lampada "concuteret." Heins. conj. culmina vel limina: si tamen jam in altum Sol evectus erat : limina aliena sunt.-43. fugabat edd. ante Bemb. Sed totus versus tanquam insititius delendus. Est appicta in margine variatio superioris. Inepte quoque auroræ mentio subjicitur, sole NOTE 36-40 Etiam Octavium aliquando ruptis et interpolatis. celebratum iri ait: sed versibus cor Propulit ut stabulis ad pabula læta capellas 45 50 Et jam in altum evecto; et, an ejus crines, iique rosei, ad poëticum morem spec. tent, non teneo. Præstaret utique Ignibus.-44. Protulit edd. vett. Propulit ut st. Heins. emendavit recte. Vulgo et; tum ad pascua Ms. Kæler.-46. Luridum etiam de pallore dici bene memini: nec tamen in re grata et jucunda. Exc. Pithoei Humida, quod verum esse arbitror, ex Umida. Heins. conj. Uvida, etiam bene. Jo. Schrader. Herbida. Ms. Cont. Lucida, quod probabat Scaliger, scil. propter rorem. Laudat Heins. Lucret. 11, 319 Nam sæpe in colli...Invitant herbæ gemmantes rore recenti, et Calphurn. v, 54 Frigida nocturno tinguntur pascua rore, Et matutina lucent in gramine gutta. Pro tinguntur mavult tanguntur; ut apud Ovid. in Fast. tactæ rore queruntur aves. paulo ante v. 52 Humida dulces Sufficit herba cibos. Lindenbruch conj. Plurima qua. In fine versus in membranis Pithæi erat quoque flores pro colles, perperam.-47. Heins. conj. cavis jam vallibus.-48. celeres. Heins. conj. jamque alacres omni de p.; alteris schedis certatim e p.; felicius Jo. Schrader. omni nemoris de p.-49. Scrupea deserta perrepunt ad cava rupis. Est hæc Bembina lectio. Edd. vett. ante Bembum cum Voss. habebant: desertas hærebant ad cava rupes. Ms. Kæler. desertis hærebat, et in marg. errabant. Scaliger e Ms. Contii probabat: desertis hærebant ad cava rupis. Hærere enim et pendere capras. Nec aliter Barth. xx, 19. Sed et repere, ac perrepere propria caprarum sunt. cf. inf. 103. p. avia rupis conj. Heins., etiam in Adversar. p. 51. Jo. Schrader. ardua, devia.-50. Tondebant edd. vett. Eædem cum codd. Voss. et Petav. hunc versum ante v. 49 collocabant: minus scite. Mox tenero...morsu. Offendit, quod versus abhinc tertius iterum in morsu exit. Promtum erat tenero dente substituere. Erythræus apud Taubmann. mansu legit, quod a mandendo finxit.-52. labrusca. Mire corrupta fuit hæc vox in Julii Pomponii libris: vel brusta. Addit ille: "Brustum arbor est, quæ ad ornamentum mensarum secatur: meminit Plin. lib. xvI. Alibi invenio bruscum esse genus arboris." Sed et apud Plin. xvi, 16. s. 27 bruscum est tuber aceris alienum ab h. 1. Jam labrusca petita est: Ms. Helmst. ad vocis communiorem formam: ut Ecl. v, 7. At vulgata defenditur a Nonio, qui hunc versum laudavit. vid. sup. p. 4 Procemii.-53. Hæc suspensa recte jungit Taubm. ipsa erigens se capella. Olim male: Nec s. Sed displicet carpente post carpuntur et morsu post v. 50. Jo. Schrader. conj. rodente m. NOTE 47 sqq. Luxuries ornamentorum in capellis pascendis facile offendat etiam minus morosum. Laudat Taubmann. locum e Colum. vii, 6, unde Wakef. hæc omnia expressa videri possint. Sed in similia rerum phantasmata quivis facile poëta inciderit, etiam Columella non lecto. Vel salicis lentæ, vel quæ nova nascitur alnus : 55 Sylv. crit. P. III, p. 119 cupiente. quod non præferam.-54. Heins. malebat: vel qua; aut vel, quæ n. pascitur, alni. Voss. Hæc s. et pascitur a.-55. sentes; quidni frondes? Heins. conj. tenera fruticem sentis, vid. Calphurn. Ecl. v (versum quem respiciat, non reperio). sentes ruminatur Ms. Koeler.-56. Nimis horret versus, si unda rivi præstantis imaginis dicta esse debet: itaque eum corruptum esse nullus dubito. Ita quoque Scaligero visum, qui legebat : Imminet irrigui præstanti, vel properanti marginis unde: in quo facilitatem ingenii et versus non minus desideres. Refingerem saltem sic: prætenti vel prætexti marginis. Sed suavior multo est vulgaris lectio, modo si imaginis umbram legas poëtice pro imagine in rivo visa: in hanc illa desuper e ripa imminet, prospectando. In præstantis videtur latere prostans aut ipsa aut ripa. Nam prostans prominens, ut prostans angulus apud Lucretium, prostans rupes. Jam ex rivi unda Ms. Helmst. Possit sic refingi: Imminet e ripa prostante in imaginis umbram: nisi malis prostans in i. Heins. conj. in vivi, vel irrigui, præstantes marginis, vel graminis, undas. In altera scheda : " Imminet irrigui præstantis (vel properantis) imaginis umbra. In Catalectis Epigr. de Narcisso: ...Cernis ab irriguo repetentem gramine ripas, Ut per quas periit crescere possit aquas," memorat quoque Pontan. ad Macrob. 11, 9. Wakef. 1. 1. em. Imminet in rivum præstringens marginis umbram. quæ non satis assequor.-57. Cum nobili loco Ĝe. 11, 458 sqq. ea, quæ sequuntur, convenire, vix monere opus est. si qui vett. edd. pauperis non habet, quo referatur; nam pastoris pauperis jungere vix licet, et usum quo retrahas, nisi forte ad bona, non habeas. Conjicio rei olim, non prius, fuisse, usum pauperis rei. pauper res non insolens poëtis. Compendium scripturæ errorem peperit. Heins. conj. si quis non paupere ab usu Mente minus docta fastidiat; contra poëtæ mentem. Nec minus Jo. Schrader. pauperis usu.—58. et probet: illi pars edd. vett. cum commento Ascensii. et probet illic, apud pastores, Scaliger emendabat. Ex vetere lectione verba sic procedunt: O bona pastoris, si quis non pauperis usum Mente rei docta fastidiat et probet! illi Omnia (scil. sunt) lux. pr. Verum etiam hæc et probet ex interpretatione irrepsisse videntur; quale tamen verbum antea exciderit, nemo facile divinando assequatur. Expleri locus potest, v. c. sic: si quis non pauperis usum Mente prius docta ruris (1. tuguri), fastidiat: illi etc.— 59. Versum non satis sincerum esse arguit structura et ordo verborum impeditior: si quis probet Omnia incognita curis illis, h. a curis vacua, pretiis luxuriæ, qua (cura) lacerant etc. Cura adeo, quæ luxuriam comitantur, luxuriæ pretia dicuntur, quibus illa emitur et paratur. Heins, comparat Victum luxuriæ ap. Petron. ex sua lectione. spretis i. curis legebat Ms. Koler. et Voss.; ita curis luxuriæ spretis omnia illi sunt incognita, quæ etc. Omitto ea, quæ invita Minerva ad h. 1. protulit Barth. Advers. xx, 19. Scaliger pro pretiis emendabat pravis, idque vetere membrana confirmari testatur; mox tamen Pithoeanæ membranæ lectionem præfert: et probet illis (aut potius illic) Omnia luxuriæ pretiis incognita, vitans Quæ lacerant avidas i. p. curas. Interpolationem tam jejunam viro docto probari potuisse miror. Heins. conj. et probet ullis O. luxuriæ pr. i. caræ ; et in alteris schedis: ruri; Jo. Schrader. caris. Equidem præfero veterem scripturam illi, et ante eam interpungo: illi Omnia, luxuriæ pretiis incognita curis Quæ, h. e. illi omnia sunt incognita, quæ lacerant |