Page images
PDF
EPUB

P. VIRGILII MARONIS

AENEIDOS

LIBER PRIMUS.

[Ille ego, qui quondam gracili modulatus avena Carmen, et egressus silvis vicina coëgi,

Ut quamvis avido parerent arva colono,

Gratum opus agricolis: at nunc horrentia Martis

Arma virumque cano, Truiae qui primus ab oris
Italiam, fato profugus, Lavmiaque verit

Litora, multum ille et terris iactatus et aito

Inhalt des 1. Buches. Nah Tște von den beiden Herausgebern langem Umherirren auf dem Meere der Aeneide, Lucius Varius und wird Aeneas, auf Unstiften der dem Plotius Tucca, beseitigt. Troergeschlechte feindlichen Juno, durch heftige Winde an die nordafri kanische Küste verschlagen, und fin= det bei Dido, welche damals Karthago gründet, gastliche Aufnahme. Die in Klammern gesegten ersten vier Verse rühren zwar (nach Angabe des alten Erklärers des Virgil, Servius, und des Biographen des felben, Donatus) von Virgil selbst her, wurden aber, als für den Anfang eines Epos ungeeignet, nach Virgils Virgil. ed. Freund. I.

1. primus, nicht »zuerst« (denn Antenor war vor ihm nach Italien gekommen, s. V. 242 ff.), sondern: als Erster seines Geschlechts] 2. Italiam, Zielaccusativ, auch bei Låndernamen, besonders in Poesie, nicht selten; vgl. V. 365]-Laviniaque, gleichs. Lavinjăque, durch die bei Dichtern sehr häufige Zusammenzichung der Vocale (Synizêsis) vierfilbig zu messen. Vgl. so omnia, A, 6, 33; prêcantia, 7, 237; se

1

Vi superum, saevae memorem Iunonis ob iram,
Multa quoque et bello passus, dum conderet urbem,
Inferretque deos Latio: genus unde Latinum
Albanique patres atque altae moenia Romae.

Musa, mihi causas memora, quo numine laeso,
Quidve dolens regina deum tot volvere casus
Insignem pietate virum, tot adire labores
Impulerit. Tantaene animis caelestibus irae?

Urbs antiqua fuit, Tyrii tenuere coloni,
Carthago, Italiam contra Tiberinaque longe
Ostia, dives opum studiisque asperrima belli;
Quam Juno fertur terris magis omnibus unam

[ocr errors]
[ocr errors]

5

10.

15

mianimis, 4, 686; 11, 635. In Verlegung ihres göttlichen Willens « ähnlicher Art sind bei Virgil zusam= 11. impulerit, dichter. c. inmengezogen ie in abiete, ariete, fin. statt, mit ut; so A. 2, 55 un parietibus, semiesam; io selbst in 520; vgl. adigere c. inf., A. 6 semihominis leviersilbig (A. 8, 667113; subigere c. inf. 5. 194); ea in aurea Orphen; eo in 79 6 567; und agere c. inf., A alveo, aureo u. bgt. Das que in 7.40; 393; auch passiv. agimu Laviniaque fügt dem-2llgemeinen quaerere desertas terras A. 3, 5 (Italia) den besondern Theil Luvi-12. antiqua, in Rücksicht auf di nia arva), nach der Nedtfigur EF- Zeit des Virgil, nicht des Aeneas] exegêsis, hinzu: zwart: tendere, diese abgeschwächte Perquidem. So im plg 19.664;;fektform ist bei Virgil viel häufiger 569; 5, 240 u. a.] 4. memor als die ursprüngliche auf -èrunt] ira Iunonis, eine auch in Prosa 13. contra, die Präposit. sowohl nicht seltene Hypallage für ira me- dem Nomen als dem Pronom. nachmoris Iunonis; griech. (bei Aeschy= gesezt (Z. § 324); so circum, A. lus) μνάμων μῆνις] 5. quoque 1, 32; 2, 564; 3, 75; 6, 329; inet, griech. zi de nai, »und auch ter, A. 1, 348; 2, 681; 7, 30; penoch (in guter Prosa quoque ncs, A. 12, 59; per, G. 3, 276; etiam)] - dum mit d. Conjunctiv; propter, A. 4, 320; 12, 177; sine, Ziel und Absicht: »bis,« »bis daß « B. 10, 48; G. 1, 161; 3, 42; sub, (3umpt §575); so A. 10, 800; G. 4, G. 4, 333; super, A. 6, 602; supra, 457] urbem, d. i. Lavinium (A. G. 4,236] 15. unam, håufig ver12,194)]-8. quo numine laeso: stärkend beim Superlativ (unus qua (Iunonis) voluntate (ab Aenea) omnium maximus), selten, wie hier, offensa, neglecta, »durch welche beim Comperativ magis unam

[ocr errors]
[ocr errors]

Posthabita coluisse Samo: hic illius arma,

Hic currus fuit; hoc regnum dea gentibus esse,
Si qua fata sinant, iam tum tenditque fovetque.
Progeniem sed enim Troiano a sanguine duci
Audierat, Tyrias olim quae verteret arces;
Hinc populum late regem belloque superbum
Venturum excidio Libyae: sic volvere Parcas.
Id metuens veterisque memor Saturnia belli,
Prima quod ad Troiam pro caris gesserat Argis -
Nec dum etiam causae irarum saevique dolores
Exciderant animo; manet alta mente repostúm
Judicium Paridis spretaeque iniuria formae,
Et genus invisum et rapti Ganymedis honores -
His accensa super, iactatos aequore toto
Troas, reliquias Danaum atque immitis Achilli,
Arcebat longe Latio; multosque per annos
Errabant acti fatis maria omnia circum.
Tantae molis erat Romanam condere gentem.

Vix e conspectu Siculae telluris in altum
Vela dabant laeti et spumas salis aere ruebant,
Cum luno, aeternum servans sub pectore vulnus,

omnium maxime] - 16. Samos, wo nach einer griech. Sage Here (Juno) geboren sein sollte, war neben Argos (V. 24) ein Hauptort ihres Kultus. -Samo hic, hiatus, bei Virgil vorherrschend nur in der Arsis und bei langem auslautendem Vocale; seltener in der Thesis, aber ebenfalls am gewöhnlichsten bei langem aus lautenden Vocale] illius, bei Virgil häufiger als illius; so ipsius, A. 1, 114; 2, 772; 5, 535; 6, 396; G. 1, 452; unius, A. 1, 41; 2, 131 u. dgl.] 19. sed enim, griech,

[ocr errors]

20

25

30

35

άlia yáo; der Gedanke: aber freilich (fürchtete sie für ihren Plan), denn sie hatte gehört 2c.; so A. 2, 164; 5, 395; 6, 28] 21. late regem, vgl. d. homer. evovnoeiwv] 24. prima, fie vorzüglich, sie vor Allen, ante omnes] 27. Ihr dauernder Groll hatte zwei Ursachen: den Ausspruch des Paris, der nicht ihr, sondern der Venus den Apfel zuerkannt, und die Abstammung der Troer von Dardanus, dem Sohne Jupiters und der Elektra] - 29. super, Adverb.-insuper]-35. aere

Haec secum: Mene incepto desistere victam,
Nec posse Italia Teucrorum avertere regem?
Quippe vetor fatis. Pallasne exurere classem
Argivum atque ipsos potuit submergere ponto
Unius ob noxam et furias Aiacis Oilei?

Ipsa, Iovis rapidum iaculata e nubibus ignem,
Disiecitque rates evertitque aequora ventis;
Illum exspirantem transfixo pectore flammas
Turbine corripuit scopuloque infixit acuto:
Ast ego, quae divum incedo regina lovisque
Et soror et coniux, una cum gente tot annos
Bella gero? Et quisquam numen Iunonis adorat
Praeterea, aut supplex aris imponet honorem?

Talia flammato secum dea corde volutans
Nimborum in patriam, loca feta furentibus austris,
Aeoliam venit. Hic vasto rex Aeolus antro
Luctantes ventos tempestatesque sonoras
Imperio premit ac vinclis et carcere frenat.
Illi indignantes, magno cum murmure montis,
Circum claustra fremunt. Celsa sedet Aeolus arce,
Sceptra tenens mollitque animos et temperat iras;

[ocr errors]

= aeratis navibus; so A. 10, 214] 37. mene desistere, Acc.c. Inf. in der affectvollen Frage (Z. § 609); fo V. 97] 39. quippe, zur iro nischen Entgegnung: »aber freilich«]

41. Oilei, häufige prosodische Zusammenziehung zweier Vocale in einen Diphthong (Episynaloephe). So in Folg.: Ilionei, Nerei, Protei, aerei, baltei, ferrei, aureis, anteirent, reice; besond. häufig deinde, und selbst mit Einschluß des h: dehinc, als einsilbig (neben dehinc, A. 3, 464; 8, 337; 12, 87;

40

45

50

55

G. 3, 167). Ebenso oi in proinde]
46. ast, alterthüml. und dicht.
=at]—incedo, gleichs.: gehe in ge=
messenem Schritte, mit Würde ein-
her =sum; so A. 5, 68] — 47. et
soror et coniux, nach Hom. II. 16,
432: xaoyvýtηv álozóv tε]
48. adorat praeterea (posthac)

=

adorabit] 52. Aeolia, myth.. Sig des Windgottes, eine der liparischen Inseln, nördl. v. Sicilien; so A. 8, 416; 10, 38] — 53. luctantes nitentes erumpere] sonoras = strepentes (d. homer. ǹzýɛooα)]

[ocr errors]
[ocr errors]

Ni faciat, maria ac terras caelumque profundum
Quippe ferant rapidi secum verrantque per auras.
Sed pater omnipotens speluncis abdidit atris,
Hoc metuens, molemque et montes insuper altos
Imposuit, regemque dedit, qui foedere certo
Et premere et laxas sciret dare iussus habenas.
Ad quem tum Juno supplex his vocibus usa est:
Aeole
namque tibi divum pater atque hominum rex
Et mulcere dedit fluctus et tollere vento
Gens inimica mihi Tyrrhenum navigat aequor,
Ilium in Italiam portans victosque Penates:
Incute vim ventis submersasque obrue puppes,
Aut age diversos, et disiice corpora ponto.
Sunt mihi bis septem praestanti corpore Nymphae;
Quarum quae forma pulcherrima Deïopea,
Connubio iungam stabili propriamque dicabo,
Omnes ut tecum meritis pro talibus annos
Exigat, et pulchra faciat te prole parentem.

Aeolus haec contra: Tuus, o regina, quid optes,
Explorare labor; mihi iussa capessere fas est.
Tu mihi, quodcumque hoc regni, tu sceptra lovemque
Concilias, tu das epulis accumbere divum,
Nimborumque facis tempestatumque potentem.

Haec ubi dicta, cavum conversa cuspide montem
Impulit in latus; ac venti, velut agmine facto,

[ocr errors]

-

60.

65

70

75

80

58. profundum, wie altum, 5, 248 u. a.; ebenso bei donare, A. »hoch« u. »tief;« so B. 4, 51; G. 4, 5, 262; 10, 701] 70. diversos 222] 61. molem et montes= in diversa loca] 71. bis molem montium, eine Hendiadys; septem, dichter. Umschreibung auch 1. V. 293; 2, 296; 3, 223; 7,751; 775; kleinerer Zahlen, so im Folg. B. 381; 8, 436 u. a.]- 62. foedus lex, 393; 2, 126; 5, 561 u. a.] condicio, ratio; so G. 1, 60] - 73. connubio, dreisilbig zu messen 65. homer. natne άvdowv te dewv (s. V. 2); so A. 4, 126; 7, 253; und Tε]-66. dedit, dichter. c. inf.; so connubiis, A. 3,136; 4, 168; 7,96; im Folg. V. 79; 319; 523; 3,7; 77; 333; 12, 821] 77. labor

-

[ocr errors]

« PreviousContinue »