scripsi, quia sine dubio vinum erat praeter cibos commemorandum, et IX, 337 Bacchus pariter simpliciter deus nuncupatur. Aen. II, 567 et 588 delevi uncinos, quia locus sine dubio a Virgilio profectus. Aen. III, 75 dedi prius ex Servio et codd., ut cum errantem constructione iungatur. Aen. III, 340, quem locum recc. penitus perverterant, restitui codicum omnium lectionem, ut suppleatur: peperit labente Creusa. Labebatur enim urbs, bello orto, quo excisa est. Versu autem seq. vv. tamen puero commatibus inclusi, quia tamen, ut supra dixi, positum est pro tametsi, ut Ecl. 1, 28. Aen. X, 618. Aen. IV, 436 dedi, quod voluerat Heynius: cumulata sorte, ut sors sit das Capital. Nam vulgata cumulatam morte plane sensu caret. Aen. IV, 629. restitui nepotes, ut ipsique sit i. q. ipsi quoque. Aen. IV, 641 dedi codicum lectionem Servianorum celebrabat, quoniam idem antiquitus celebrare et celerare, et Virgilius innumeris locis archaismos habet. Cf. Plaut. Pseud. I, 2, 36. Mil. IV, 4, 60. Gellius XIX, 4. Aen. V, 391, sustuli interpunctionem, ut nobis cum memoratus iungatur. Aen. VI, 561. aures dedi ex codd. apud Pierium et Burmannum. Aen. VII, 117 itidem interpunctionem mutavi. Et item VII, 391 ubi ex codicibus restitui choros, quod ipsum ibi subiectum esse ne dubitato. Aen. VII, 444 inepte libri habent gerant, pro quo absque dubio regant reponendum. Cf. v. 560. VII, 363 cum Wakefieldio penetrát dictum habeo penetravit antique; cf. Lucret. VI, 586. Et sic plura, de quibus fortasse alio loco dicturi sumus,

Scr. Lips. m. Oct. a. XLIV.

-

Aen.

Weise.

pro

P. VIRGILII MARONIS

BUCOLICA.

TITY RUS.

ECLOGA I.

MELIBOEUS. TITYRUS.

ME. Tityre, tu patulae recubans sub tegmine fagi
silvestrem tenui Musam meditaris avena:
nos patriae fines et dulcia linquimus arva;
nos patriam fugimus: tu, Tityre, lentus in umbra
formosam resonare doces Amaryllida silvas.
TI. O Meliboee, deus nobis haec otia fecit.
Namque erit ille mihi semper deus; illius aram
saepe tener nostris ab ovilibus imbuet agnus.
Ille meas errare boves, ut cernis, et ipsum
ludere, quae vellem, calamo permisit agresti.
ME. Non equidem invideo; miror magis: undique
totis

usque adeo turbatur agris. En, ipse capellas
protenus aeger ago; hanc etiam vix, Tityre, duco.
Hic inter densas corulos modo namque gemellos,
spem gregis, ah! silice in nuda connixa reliquit.
Saepe malum hoc nobis, si mens non laeva fuisset,
de coelo tactas memini praedicere quercus.

VIRGIL.

Α

5

10

15

[Saepe sinistra cava praedixit ab ilice cornix.] Sed tamen, iste deus qui sit, da, Tityre, nobis. 20 TI. Urbem, quam dicunt Romam, Meliboee, putavi stultus ego huic nostrae similem, quo saepe solemus pastores ovium teneros depellere fetus.

Sic canibus catulos similes, sic matribus haedos noram; sic parvis componere magna solebam. 25 Verum haec tantum alias inter caput extulit urbes, quantum lenta solent inter viburna cupressi.

ME. Et quae tanta fuit Romam tibi caussa videndi? TI. Libertas: quae, sera tamen respexit inertem, candidior postquam tondenti barba cadebat, 30 respexit tamen, et longo post tempore venit, postquam nos Amaryllis habet, Galatea reliquit. Namque (fatebor enim) dum me Galatea tenebat, nec spes libertatis erat, nec cura peculi. Quamvis multa meis exiret victima septis, 35 pinguis et ingratae premeretur caseus urbi, non unquam gravis aere domum mihi dextra redibat.

ME. Mirabar, quid moesta deos, Amarylli, vocares;
cui pendere sua patereris in arbore poma.
Tityrus hinc aberat. Ipsae te, Tityre, pinus,

40 ipsi te fontes, ipsa haec arbusta vocabant.

TI. Quid facerem? Neque servitio me exire licebat
nec tam praesentes alibi cognoscere divos.
Hic illum vidi iuvenem, Meliboee, quotannis
bis senos cui nostra dies altaria fumant.

45 Hic mihi responsum primus dedit ille petenti :
pascite ut ante boves, pueri; submittite tauros.
ME. Fortunate senex, ergo tua rura manebunt!
et tibi magna satis; quamvis lapis omnia nudus
limosoque palus obducat pascua iunco.

Non insueta graves tentabunt pabula fetas,
nec mala vicini pecoris contagia laedent.
Fortunate senex, hic, inter flumina nota
et fontes sacros, frigus captabis opacum!
Hinc tibi, quae semper, vicino ab limite sepes,
Hyblaeis apibus florem depasta salicti,
saepe levi somnum suadebit inire susurro.
Hinc alta sub rupe canet frondator ad auras;
nec tamen interea raucae, tua cura, palumbes,
nec gemere aëria cessabit turtur ab ulmo.
TI. Ante leves ergo pascentur in aethere cervi,
et freta destituent nudos in litore pisces;
ante, pererratis amborum finibus, exsul
aut Ararim Parthus bibet, aut Germania Tigrim,
quam nostro illius labatur pectore vultus.
ME. At nos hinc alii sitientes ibimus Afros:
pars Scythiam et rapidum Cretae veniemus Oaxen,
et penitus toto divisos orbe Britannos.
En, unquam patrios longo post tempore fines,
pauperis et tuguri congestum cespite culmen,
post aliquot, mea regna, videns mirabor aristas?
Impius haec tam culta novalia miles habebit?
barbarus has segetes? En, quo discordia cives
produxit miseros! en, quis consevimus agros !
Insere nunc, Meliboee, piros, pone ordine vites.
Ite meae, felix quondam pecus, ite capellae.
Non ego vos posthac, viridi proiectus in antro,
dumosa pendere procul de rupe videbo ;
carmina nulla canam; non, me pascente, capellae,
florentem cytisum et salices carpetis amaras.
TI. Hic tamen hanc mecum poteras requiescere

noctem

fronde super viridi. Sunt nobis mitia poma,

castaneae molles, et pressi copia lactis ;

et iam summa procul villarum culmina fumant, maioresque cadunt altis de montibus umbrae.

5

ALEX I S.

ECLOGA II.

Formosum pastor Corydon ardebat Alexin, delicias domini; nec, quid speraret, habebat. Tantum inter densas, umbrosa cacumina, fagos assidue veniebat: ibi haec incondita solus montibus et silvis studio iactabat inani:

O crudelis Alexi, nihil mea carmina curas? nil nostri miserere? Mori me denique coges. Nunc etiam pecudes umbras et frigora captant; nunc virides etiam occultant spineta lacertos; 10 Thestylis et rapido fessis messoribus aestu allia serpyllumque herbas contundit olentes; at mecum raucis, tua dum vestigia lustro, sole sub ardenti resonant arbusta cicadis. Nonne fuit satius, tristes Amaryllidis iras 15 atque superba pati fastidia? nonne Menalcan, quamvis ille niger, quamvis tu candidus esses? O formose puer, nimium ne crede colori! Alba ligustra cadunt, vaccinia nigra leguntur. Despectus tibi sum, nec, qui sim, quaeris, Alexi; 20 quam dives pecoris nivei, quam lactis abundans. Mille meae Siculis errant in montibus agnae. Lac mihi non aestate novum, non frigore defit. Canto, quae solitus, si quando armenta vocabat, Amphion Dircaeus in Actaeo Aracyntho. I