QUID faciat lætas fegetes, quo fidere terram
Vertere, Mæcenas, ulmisque adjungere vites,
Conveniat; quæ cura boum, qui cultus habendo
Sit pecori; apibus quanta experientia parvis:
Hinc canere incipiam. Vos, o clariffima mundi
Numina! labentem cœlo quæ ducitis annum:
Liber, et alma Ceres; veftro fi munere tellus
Chaoniam pingui glandem mutavit aristâ,
Poculaque inventis Acheloïa mifcuit uvis;
Et vos, agreftum præfentia numina, Fauni,
Ferte fimul Faunique pedem Dryadesque puellæ:
Munera veftra cano. Tuque o, cui prima fremen-
Fudit equum, magno tellus percuffa tridenti,
Neptune! et, cultor nemorum, cui pinguia Ceæ
Ter centum nivei tondent dumeta juvenci:
Ipfe, nemus linquens patrium faltusque Lycæi,
Pan, ovium cuftos, tua fi tibi Manala curæ,
Adfis, o Tegeæe! favens; oleæque Minerva
Inventrix; uncique puer monstrator aratri;
Et teneram ab radice ferens, Silvane, cupreffum:
Dique deæque omnes, studium quibus arva tueri;
Quique novas alitis non ullo femine fruges;
Quique fatis largum cœlo demittitis imbrem.
Tuque adeo, quem mox quæ fint habitura deorum
Concilia, incertum eft: urbisne invifere, Cæfar,
Terrarumque velis curam, et te maxumus orbis
Auctorem, frugum tempeftatumque potentem,
Adcipiat, cingens maternâ tempora myrto;
An deus immenfi venias maris, ac tua nautæ
Numina fola colant, tibi ferviat ultima Thule,
Teque fibi generum Tethys emat omnibus undis;
Anne novum tardis fidus te menfibus addas,
Quâ locus Erigonen inter Chelasque fequentis
Panditur: ipfe tibi jam brachia contrahit ardens
Scorpios, et cœli juftâ plus parte reliquit :
Quidquid eris; nam te nec fperent Tartara regem,
Nec tibi regnandi veniat tam dira cupido;
(Quamvis Elyfios miretur Græcia campos,
Nec repetita fequi curet Proferpina matrem)
Da facilem curfum, atque audacibus adnue cœptis;
Ignarosque viæ mecum miseratus agreftis,
Ingredere, et votis jam nunc affuefce vocari.
Vere novo, gelidus canis quum montibus humor
Liquitur, et, Zephyro putris, fe gleba refolvit,
Depreffo incipiat jam tum mihi taurus aratro
Ingemere, et fulco adtritus fplendescere vomer.
Illa feges demum votis refpondet avari
Agricolæ, bis quæ folem, bis frigora, fenfit;
Illius inmenfæ ruperunt horrea messes.
At prius, ignotum ferro quam fcindimus æquor,
Ventos et varium cœli prædifcere morem
Cura fit, ac patrios cultusque habitusque locorum;
Et quid quæque ferat regio, et quid quæque recufet.
Hic fegetes, illic veniunt felicius uvæ;
Arborei fetus alibi, atque injuffa virefcunt
Gramina. Nonne vides, croceos ut Tmolus odores,
India mittit ebur, molles fua tura Sabai?
At Chalybes nudi ferrum, virofaque Pontus
Caftorea, Eliadum palmas Epiros equarum.
Continuo has leges, æternaque fœdera, certis
Inpofuit Natura locis, quo tempore primum
Deucalion vacuum lapides jactavit in orbem;
Unde homines nati, durum genus. Ergo age, terræ
Pingue folum primis extemplo a menfibus anni
Fortes invertant tauri, glebasque jacentis
Pulverulenta coquat maturis folibus æftas.
At, fi non fuerit tellus fecunda, fub ipsum
Arcturum tenui fat erit fufpendere fulco:
Illic, officiant lætis ne frugibus herbæ;
Hic, fterilem exiguus ne deferat humor arenam.
Alternis idem tonfas ceffare novalis,
Et fegnem patiere fitu durefcere campum.
Aut ibi flava feres, mutato fidere, farra,
Unde prius lætum filiquâ quaffante legumen,
Aut tenuis fetus viciæ, triftisque lupini
Suftuleris fragiles calamos filvamque fonantem.
Urit enim lini campum feges, urit avenæ;
Urunt Lethæo perfusa papavera fomno.
Sed tamen alternis facilis labor: arida tantum
Ne faturare fimo pingui pudeat sola; neve
Effetos cinerem inmundum jactare per agros.
Sic quoque mutatis requiefcunt fetibus arva:
Nec nulla interea eft inaratæ gratia terræ.
Sæpe etiam fterilis incendere profuit agros,
Atque levem ftipulam crepitantibus urere flammis:
Sive inde occultas vires, et pabula terræ
. Pinguia concipiunt; five illis omne per ignem
Excoquitur vitium, atque exfudat inutilis humor:
Seu pluris calor ille vias et cæca relaxat
Spiramenta, novas veniat quâ fuccus in herbas;
Seu durat magis, et venas adftringit hiantis:
Ne tenues pluviæ, rapidive potentia folis
Acrior, aut Berea penetrabile frigus adurat.
Multum adeo, raftris glebas qui frangit inertis,
Vimineasque trahit crates, juvat arva; neque illum
Flava Ceres alto nequidquam fpectat Olympo;
|