17

175

100

Ipsam, sed catulos apportat et incitat ungues.
Quos tamen, ut fido genetrix in limine visa est,
Abicit exceptamque a vidis circumligat uluis,
Iam gravis amplexu iamque aequus vertice matri.
Insequitur magno iam tunc conexus amore
Patroclus tantisque extenditur aemulus actis,
Par studiis aevique modis, sed robore longe,
Et tamen aequali visurus Pergama fato.

Protinus ille subit rapido quae proxima saltu
Flumina fumantesque genas crinemque novatur
Fontibus: Eurotae qualis vada Castor anhelo
Intrat equo fessumque sui iubar excitat astri.
Miratur comitque senex, nunc pectora mulcens
Nunc fortes umeros: angunt sua gaudia matrem.
Tunc libare dapes Baccheaque munera Chiron
Orat et attonitae varia oblectamina nectens
Elicit extremo chelyn et solantia curas
Fila movet leviterque expertas pollice chordas
Dat puero. canit ille libens immania laudum
Semina: quot tumidae superarit iussa novercae
Amphitryoniades, crudum qua Bebryca caestu
Obruerit Pollux, quanto circumdata nexu
Ruperit Aegides Minoia brachia tauri,
Maternos in fine toros superisque gravatum
Palion. hic ficto risit Thetis anxia vultu.
Nox trahit in somnos, saxo conlabitur ingens
Centaurus blandusque umeris se innectit Achilles,
Quamquam ibi fida parens, assuetaque pectora mavult.

133

190

195

Claudius Clandianus

DE III CONSULATU HONORII AUGUSTI

13

Ardua privatos nescit fortuna penates
Et regnum cum luce dedit. cognata potestas
Excepit Tyrio venerabile pignus in ostro
Lustravitque tuos aquilis victricibus ortus
Miles et in mediis cunabula praebuit hastis.
Te nascente feroz toto Germania Rheno
Intremuit movitqu' suas formidine silvas
Caucasus et positis numen confessa pharetris
Ignavas Meroe traxit de crine sagittas.
Reptasti per scuta puer regumque recentes
Exuviae tibi ludus erant primusque solebas

20

27.

Claudio Claudiano.

FORTE PUERIZIA E FORTE EDUCAZIONE 13-62.

IL TERZO CONSOLATO DI HONORIO.

25

30

35

40

Aspera complecti torvum post proelia patrem,
Signa triumphato quotiens flexisset ab Histro
Arctoa de strage calens, et poscere partem
De spoliis, Scythicos arcus aut rapta Gelonis
Cingula vel iaculum Daci vel frena Suevi.
Ille coruscanti clipeo te saepe volentem
Sustulit arridens et pectore pressit anhelo
Intrepidum ferri, galeae nec triste timentem
Fulgur et ad summas tendentem bracchia cristas.
Tum sic laetus ait: ‘Rex o stellantis Olympi,
Talis perdomito redeat mihi filius hoste,
Hyrcanas populatus opes aut caede superbus
Assyria; sic ense rubens, sic flamine crebro
Turbidus et grato respersas pulvere belli
Armaque gaviso referat captiva parenti':

Mox ubi firmasti recto vestigia gressu,
Non tibi desidias molles nec marcida luxu
Otia nec somnos genitor permisit inertes,
Sed nova per duros instruxit membra labores
Et cruda teneras exercuit indole vires:
Frigora saeva pati, gravibus non cedere nimbis,
Aestivum tolerare iubar, tranare sonoras
Torrentum furias, ascensu vincere montes,
Planitiem cursu, valles et concava saltu,
Nec non in clipeo vigiles producere noctes,
In galea potare nives, nunc spicula cornu
Tendere, nunc glandes Baleari spargere funda.
Quoque magis nimium pugnae inflammaret amorem,
Facta tui numerabat avi, quem litus adustae
Horrescit Libyae ratibusque impervia Thule.
Ille leves Mauros nec falso nomine Pictos
Edomuit Scotumque vago mucrone secutus
Fregit Hyperboreas remis audacibus undas
Et geminis fulgens utroque sub axe trophseis
Tethyos alternae refluas calcavit harenas.
Hos tibi virtutis stimulos, haec semina laudum,
Haec exempla dabat. non ocius hausit Achilles
Semiferi praecepta senis, seu cuspidis artes,
Sive lyrae cantus, medicas seu disceret herbas.

45

50

CO

DE BELLO POLLENTINO.

810

Sed latus, Hesperiae quo Rhaetia iungitur orae,
Praeruptis ferit astra iugis panditque terendam
Vix aestate viam. multi ceu Gorgone visa

LA GUERRA CONTRO ALARICO

Stillchone tiene in fede i popoli alpini. 340-403.

Obriguere gelu. multos hausere profundae
Vasta mole nives cumque ipsis sacpe iuvencis
Naufraga candenti merguntur plaustra barathro.
Interdum subitam glacie labente ruinam
Mons dedit, et tepidus fundamina subruit Auster
Pendenti male fida solo. per talia tendit
Frigoribus mediis Stilicho loca. nulla Lyaei
Pocula, rara Ceres: raptos contentus in armis
Delibasse cibos madidoque oneratus amictu
Algentem pulsabat equum. nec mollia fesso
Strata dedere torum. tenebris si caeca repressit
Nox iter, aut spelaea subit metuenda ferarum,
Aut pastorali iacuit sub culmine fultus
Cervicem clipeo. stat pallidus hospite magno
Pastor et ignoto praeclarum nomine vultum
Rustica sordenti genetrix ostendit alumno.

Illa sub horrendis praedura cubilia silvis,
Illis sub nivibus somni curaeque laborque
Pervigil, hanc requiem terris, haec otia rebus
Insperata dabant. illae tibi Roma salutem
Alpinae peperere casae. iam foedera gentes
Exuerant Latiique audita clade feroces
Vindelicos saltus et Norica rura tenebant.

Ac veluti famuli, mendax quos mortis erilis
Nuntius in luxum falso rumore resolvit,
Dum marcent epulis atque inter vina chorosque
Persultat vacuis effrena licentia tectis,
Si reducem dominum fors improvisa revexit,
Haerent attoniti libertatemque perosus
Conscia servilis praecordia concutit horror:
Sic ducis aspectu cuncti stupuere rebelles
Inque uno princeps Latiumque et tota refulsit
Roma viro. frons laeta parum, non tristior aequo,
Nec deiecta malis, mixta sed nobilis ira:
Qualis in Herculeo, quotiens infanda jubebat
Eurystheus, fuit ore dolor; vel qualis in atram
Sollicitus nubem inaesto Iove cogitur aether.

* Tantane vos', inquit, “Getici fiducia belli
Erigit? hinc animo frustra tumuistis inani?
Non ita Romanum fati violentia nomen
Opprimit, ut vestros nequeat punire tumultus
Parte sui. ne vos longe sermone petito
Demorer, exemplum veteris cognoscite facti.
Cum ferus Ausonias perfringeret Hannibal arces
Et TI iam saevo geminassent funere Cannae,
Nequiquam Emathium pepulit spes vana Philippum,
Ut velut afflictos ferro temptaret inerti.
Romanos commovit atrox iniuria patres,
Urgerent maiora licet: graviterque tulere
Urbibus inter se claris de culmine rerum

395

Congressis aliquid gentes audere minores.
Nec poenam differre placet, sed bella gerentes
Punica Laevino regis quoque proelia mandant.
Paruit imperiis praetor, fususque Philippus,
Vilia dum gravibus populis interserit arma,
Praetereunte manu didicit non esse potentum
Temptandas mediis quamvis in luctibus iras '.

Hoc monitu pariter nascentia bella repressit
Et bello quaesivit opes legitque precantes
Auxilio, mensus numerum, qui congruus esset
Nec gravis Italiae formidandusve regenti.

400

FINE DEL VOLUME PRIMO.