Accepit patrios. Ultro flens ipse videbar Compellare virum, et moestas expromere voces: O lux Dardaniæ! spes O fidissima Teucrûm ! Quæ tantæ tenuere moræ ? quibus Hector ab oris Exspectate venis? ut te post multa tuorum Funera, post varios hominumque urbisque labores, Defessi aspicimus! quæ causa indigna serenos Fœdavit vultus? aut cur hæc vulnera cerno? Ille nihil; nec me quærentem vana moratur: Sed, graviter gemitus imo de pectore ducens,
Heu! fuge, nate deâ, teque his, ait, eripe flammis. Hostis habet muros; ruit alto a culmine Troja.
Sat patriæ Priamoque datum. Si Pergama dextrâ Defendi possent, etiam hâc defensa fuissent. Sacra suosque tibi commendat Troja Penates: Hos cape fatorum comites; his mœnia quære, Magna pererrato statues quæ denique ponto. Sic ait; et manibus vittas Vestamque potentem Æternumque adytis effert penetralibus ignem. Diverso interea miscentur monia luctu;
Et magis atque magis, quamquam secreta parentis Anchisæ domus arboribusque obtecta recessit, Clarescunt sonitus, armorumque ingruit horror.
Excutior somno, et summi fastigia tecti Ascensu supero, atque arrectis auribus adsto:
In segetem veluti quum flamma furentibus austris Incidit, aut rapidus montano flumine torrens
Sternit agros, sternit sata læta, boumque labores, Præcipitesque trahit silvas; stupet inscius alto Accipiens sonitum saxi de vertice pastor. Tum vero manifesta fides, Danaûmque patescunt Insidiæ. Jam Deïphobi dedit ampla ruinam, Vulcano superante, domus : jam proximus ardet Ucalegon: Sigea igni freta lata relucent. Exoritur clamorque virûm clangorque tubarum. Arma amens capio; nec sat rationis in armis ;
Sed glomerare manum bello, et concurrere in arcem Cum sociis, ardent animi: furor iraque mentem Præcipitant; pulchrumque mori succurrit in armis. Ecce autem telis Panthus elapsus Achivûm, Panthus Othryades, arcis Phœbique sacerdos, Sacra manu, victosque deos, parvumque nepotem Ipse trahit, cursuque amens ad limina tendit. Quo res summa loco, Panthu? quam prendimus arcem? Vix ea fatus eram, gemitu quum talia reddit: Venit summa dies et ineluctabile tempus
Dardaniæ. Fuimus Troes; fuit Ilium, et ingens Gloria Teucrorum. Ferus omnia Jupiter Argos Transtulit: incensâ Danai dominantur in urbe : Arduus armatos mediis in moenibus astans Fundit equus, victorque Sinon incendia miscet, Insultans. Portis alii bipatentibus adsunt, Millia quot magnis umquam venere Mycenis: Obsedere alii telis angusta viarum Oppositi: stat ferri acies mucrone corusco Stricta, parata neci: vix primi prœlia tentant Portarum vigiles, et cæco Marte resistunt. Talibus Othryadæ dictis, et numine divûm,
In flammas et in arma feror, quo tristis Erinys,
Quo fremitus vocat, et sublatus ad æthera clamor. Addunt se socios Rhipeus, et, maximus armis, Epytus, oblati per lunam, Hypanisque Dymasque, Et lateri agglomerant nostro, juvenisque Corœbus, Mygdonides. Illis ad Trojam forte diebus Venerat, insano Cassandra incensus amore,
Et gener auxilium Priamo, Phrygibusque, ferebat. Infelix! qui non sponsæ præcepta furentis Audierit.
Quos ubi confertos audere in prœlia vidi; Incipio super his: Juvenes, fortissima frustra Pectora, si vobis audentem extrema cupido Certa sequi; quæ sit rebus fortuna videtis ;
Excessere omnes, adytis arisque relictis,
Dî, quibus imperium hoc steterat; succurritis urbi Incensæ: moriamur, et in media arma ruamus.
Una salus victis, nullam sperare salutem.
Quis cladem illius noctis, quis funera fando Explicet, aut possit lacrimis æquare labores ? Urbs antiqua ruit, multos dominata per annos; Plurima perque vias sternuntur inertia passim Corpora, perque domos, et religiosa deorum
Limina. Nec soli pœnas dant sanguine Teucri : Quondam etiam victis redit in præcordia virtus, Victoresque cadunt Danai. Crudelis ubique Luctus, ubique pavor, et plurima mortis imago. Primus se, Danaûm magnâ comitante catervâ, Androgeus offert nobis, socia agmina credens Inscius, atque ultro verbis compellat amicis: Festinate, viri; nam quæ tam sera moratur
Segnities? alii rapiunt incensa feruntque
Pergama: vos celsis nunc primum a navibus itis?
Dixit; et extemplo (neque enim responsa dabantur Fida satis) sensit medios delapsus in hostes. Obstupuit, retroque pedem cum voce repressit. Improvisum aspris veluti qui sentibus anguem
Pressit humi nitens, trepidusque repente refugit
Attollentem iras, et cærula colla tumentem ; Haud secus Androgeus visu tremefactus abibat : Irruimus, densis et circumfundimur armis, Ignarosque loci passim, et formidine captos,
Sternimus. Adspirat primo fortuna labori.
Atque hic, successu exsultans animisque, Corœbus,
O socii! qua prima, inquit, fortuna salutis Monstrat iter, quaque ostendit se dextra, sequamur. Mutemus clypeos, Danaûmque insignia nobis
Aptemus dolus, an virtus, quis in hoste requirat ? Arma dabunt ipsi. Sic fatus, deinde comantem Androgei galeam, clypeique insigne decorum, Induitur, laterique Argivum accommodat ensem. Hoc Rhipeus, hoc ipse Dymas, omnisque juventus Læta facit; spoliis se quisque recentibus armat. Vadimus immixti Danais haud numine nostro, Multaque per cæcam congressi prœlia noctem Conserimus; multos Danaûm demittimus Orco. Diffugiunt alii ad naves, et litora cursu
Fida petunt; pars ingentem formidine turpi
Scandunt rursus equum, et notâ conduntur in alvo.
Heu! nihil invitis fas quemquam fidere divis! Ecce! trahebatur passis Priameïa virgo Crinibus a templo, Cassandra, adytisque Minervæ, Ad cœlum tendens ardentia lumina frustra: Lumina; nam teneras arcebant vincula palmas. Non tulit hanc speciem furiatâ mente Coro bus, Et sese medium injecit periturus in agmen. Consequimur cuncti, et densis incurrimus armis. Hic primum ex alto delubri culmine telis Nostrorum obruimur, oriturque miserrima cædes Armorum facie, et Graiarum errore jubarum. Tum Danai, gemitu atque ereptæ virginis irâ, Undique collecti invadunt; acerrimus Ajax, Et gemini Atridæ, Dolopumque exercitus omnis: Adversi rupto ceu quondam turbine venti Confligunt, Zephyrusque, Notusque, et lætus Eoïs Eurus equis stridunt silvæ, sævitque tridenti Spumeus atque imo Nereus ciet æquora fundo. Illi etiam, si quos obscurâ nocte per umbram Fudimus insidiis, totâque agitavimus urbe, Apparent; primi clypeos, mentitaque tela,
Agnoscunt, atque ora sono discordia signant. Ilicet obruimur numero: primusque Corcbus Penelei dextrâ, divæ armipotentis ad aram, Procumbit; cadit et Rhipeus, justissimus unus Qui fuit in Teucris et servantissimus æqui: Dîs aliter visum: pereunt Hypanisque Dymasque, Confixi a sociis; nec te tua plurima, Panthu, Labentem pietas, nec Apollinis infula texit. Iliaci cineres, et flamma extrema meorum, Testor, in occasu vestro nec tela nec ullas Vitavisse vices Danaûm; et, si fata fuissent
Ut caderem, meruisse manu. Divellimur inde : Iphitus et Pelias mecum ; quorum Iphitus ævo Jam gravior, Pelias et vulnere tardus Ulixi ; Protenus ad sedes Priami clamore vocati.
Hic vero ingentem pugnam, ceu cetera nusquam
Bella forent, nulli totâ morerentur in urbe,
Sic Martem indomitum, Danaosque ad tecta ruentes
Cernimus, obsessumque actâ testudine limen.
Hærent parietibus scale, postesque sub ipsos Nituntur gradibus, clypeosque ad tela sinistris Protecti objiciunt, prensant fastigia dextris.
Dardanidæ, contra, turres ac tecta domorum
Culmina convellunt: his se, quando ultima cernunt,
Extremâ jam in morte parant defendere telis ;
Auratasque trabes, veterum decora alta parentum,
Devolvunt: alii strictis mucronibus imas
Obsedere fores; has servant agmine denso. Instaurati animi, regis succurrere tectis, Auxilioque levare viros, vimque addere victis.
Limen erat, cæcæque fores, et pervius usus Tectorum inter se Priami, postesque relicti A tergo; infelix qua se, dum regna manebant, Sæpius Andromache ferre incomitata solebat Ad soceros, et avo puerum Astyanacta trahebat. Evado ad summi fastigia culminis, unde
« PreviousContinue » |