Page images
PDF
EPUB

1 100

Vivendo le conturba, e che rinchiuse
Nel tenebroso carcere, e ne l'ombra
Del mortal velo, a le bellezze eterne
Non ergon gli occhi. Ed, oltre a ciò, morendo,
Perchè sian fuor de la terrena vesta,

Non del tutto si spoglian le meschine
De le sue macchie; chè 'l corporeo lezzo
Si l'ha per lungo suo contagio infette,
Che scevre anco dal corpo, in nuova guisa
Le tien contaminate, impure e sozze.
Perciò di purga han d'uopo, e per purgarle
Son de l'antiche colpe in varii modi
Punite e travagliate: altre ne l'aura
Sospese al vento, altre ne l'acqua immerse
Ed altre al foco raffinate ed arse:

Ché quale è di ciascuna il genio e 'l fallo,

1105

1110

Hinc metuunt, cupiuntque; dolent, gaudentque, ne

que auras

735

Dispiciunt clausae tenebris et carcere caeco.
Quin et, supremo quum lumine vita reliquit,
Non tamen omne malum miseris, nec funditus omnes
Corporeae excedunt pestes: penitusque necesse est
Multa diu concreta modis inolescere miris.

Ergo exercentur poenis, veterumque malorum
Supplicia expendunt. Aliae panduntur inanes 740
Suspensae ad ventos: aliis sub gurgite vasto
Infectum eluitur scelus, aut exuritur igni.

Quisque suos patimur manes: exinde per amplum

Tale è castigo. Indi a venir n'è dato 1115
Ne gli ampi elisi campi; e poche siamo

Cui si lieto soggiorno si destini.

Qui stiamo infin che 'l tempo a ciò prescritto
D'ogni immondizia ne forbisca e terga,

Si ch'a nitida fiamma, a semplice aura,

A

puro eterio senso ne riduca.

Quest' alme tutte, poichè di mill' anni
Han vôlto il giro, alfin son qui chiamate
Di Lete al fiume, e 'n quella riva fanno,
Qual tu vedi colà, turba e concorso.
Dio le vi chiama, acciò ch' ivi deposto
Ogni ricordo, men de' corpi schive,
E più vaghe di vita un' altra volta
Tornin di sopra a riveder le stelle.
Ciò detto, Anchise a quelle genti in mezzo
Condusse il figlio, e la Sibilla insieme;
E prese un colle, ove le schiere tutte,

1120

1125

1130

745

Mittimur Elysium, et pauci laeta arva tenemus:
Donec longa dies, perfecto temporis orbe,
Concretam exemit labem, purumque reliquit
Etherium sensum, atque aurai simplicis ignem.
Hlas omnes, ubi mille rotam volvere per anños,
Lethaeum ad fluvium Deus evocat agmine magno:
Scilicet immemores supera ut convexa revisant, 750
Rursus et incipiant in corpora velle reverti.
Dixerat Anchises: natumque unaque Sibyllam.
Conventus trahit in medios, turbamque sonantem:

Siccome ne venian di mano in mano, Avea d'incontro, e le scorgea nel volto. Or qui ti mostrerò, soggiunse Anchise,

Quanta sarà ne' secoli futuri

La gloria nostra; quanti e quai nepoti
De la Dardania prole a nascer hanno;
E quante del mio sangue anime illustri
Sorgeranno in Italia. Indi a te conte
Le tue fortune e i tuoi fati saranno.
Vedi colà quel giovinetto ardito

1435

1140

Che su quell' asta pura il braccio appoggia?

Quegli alla luce è destinato in prima,

Primo che di Lavinia in Lazio avrai

1145

Figlio postumo a te, già d' anni grave,

Ch' al fin da lei fuor de le selve addutto,

Re sarà d'Alba, e degli albani regi
Autore e padre; e Silvii dal suo nome

Et tumulum capit, unde omnes longo ordine possit Adversos legere, et venientum discere vultus. 755 Nunc age, dardaniam prolem, quae deinde sequatur Gloria, qui maneant itala de gente nepotes, Illustres animas, nostrumque in nomen ituras, Expediam dictis, et te tua fata docebo. Ille, vides, pura iuvenis qui nititur hasta, Proxima sorte tenet lucis loca; primus ad auras Etherias, italo commixtus sanguine surget Silvius, albanum nomen, tua postuma proles: Quem tibi longaevo serum Lavinia coniux

760

Fian tutti i nostri, che da lui discesi

Ivi poscia gran tempo imperio avranno.
Proca è quei dopo lui, gloria e splendore

De la stirpe Troiana; e quegli e Capi,
E quegli è Numitore; e l' altro appresso
È Silvio Enea, che 'l tuo nome rinnova;
E se fia mai che 'l suo regno ricovri,
Non sarà men di te pietoso e forte.
Mira che gioventù, mira che forze
Mostran solo a vedergli. Appo costoro
Quei che son là di quercia inghirlandati,
Di Gabi, di Nomento, e di Fidene
Parte propagheranti il picciol regno,
Parte su i monti il tempio ti porranno
D' Inuo, e la terra che da lui dirassi,
E Collazia e Pomezia e Bola e Cora;

1150

1155

1160

1165

4

765

Educet silvis regem, regumque parentem:
Unde genus Longa nostrum dominabitur Alba.
Proximus ille Procas, troianae gloria gentis,
Et Capys, et Numitor, et qui te nomine reddet
Silvius Eneas, pariter pietate vel armis
Egregius, si umquam regnandam acceperit Albam.
Qui iuvenes quantas ostentant, adspice, vires!
At, qui umbrata gerunt civili tempora quercu,
Hi tibi Nomentum et Gabios urbemque Fidenam,
Hi collatinas imponent montibus arces,

* Laude pudicitiae celebres, addentque superbos Pometios, Castrumque Inui, Bolamque Coramque.

[graphic][merged small][merged small][ocr errors]
« PreviousContinue »