Page images
PDF
EPUB

Corpora; tum sterilis exurere Sirius agros;
Arebant herbae et victum seges aegra negabat.
Rursus ad oraclum Ortygiae Phoebumque remenso
Hortatur pater ire mari veniamque precari:
Quam fessis finem rebus ferat; unde laborum
Temptare auxilium iubeat; quo vertere cursus.

Nox erat et terris animalia somnus habebat:
Effigies sacrae divom Phrygiique Penates,
Quos mecum ab Troia mediisque ex ignibus urbis
Extuleram, visi ante oculos adstare iacentis
In somnis, multo manifesti lumine, qua se
Plena per insertas fundebat luna fenestras;
Tum sic adfari et curas his demere dictis:
Quod tibi delato Ortygiam dicturus Apollo est,
Hic canit et tua nos en ultro ad limina mittit.
Nos te Dardania incensa tuaque arma secuti,
Nos tumidum sub te permensi classibus aequor,
Idem venturos tollemus in astra nepotes
Imperiumque urbi dabimus. Tu moenia magnis
Magna para, longumque fugae ne linque laborem.
Mutandae sedes. Non haec tibi litora suasit
Delius, aut Cretae iussit considere, Apollo.
Est locus, Hesperiam Grai cognomine dicunt,
Terra antiqua, potens armis atque ubere glaebae;
Oenotri coluere viri; nunc fama minores
Italiam dixisse ducis de nomine, gentem:

Hae nobis propriae sedes; hinc Dardanus ortus

141. sterilis steht proleptisch. 144. veniamque precari, eig. um Verzeihung dafür bitten, dass sie sich ihm zum zweiten Male mit derselben Frage nahen (s. oben v. 8889.), daber: um gnädige Antwort bitten.

145. Quam fin. finis gebraucht Verg. nach Rücksichten des Wohlklangs bald als Mascul., bald als Femin.

150. iacentis in somnis, des im Schlafe Liegenden.

151. manifesti, ¿vagyɛïs, unverkennbar.

152. per insertas fen., durch die den Wänden eingefügten Fenster

öffnungen.

158. Idem = üdem. tollemus in astra nepotes, wir werden zu Göttern wandeln die Enkel (den Julius Caesar und Octavianus). Denn ferre, tollere, evehere in astra heisst: unter die Götter versetzen, vgl. A. VII, 99. 272, ad astra oder ad aethera dagegen: verherrlichen, vgl. A, III, 462. VI, 130.

160. para. Warum nicht conde? 163-66 kamen schon A, I 53034 vor.

167. Dardanus verliess mit seinem Bruder Iasius seine Heimath Corythus (das spätere Cortona) in Etrurien und ging nach Thracien,

145

150

155

160

165

Iasiusque pater, genus a quo principe nostrum.
Surge age et haec laetus longaevo dicta parenti
170 Haud dubitanda refer: Corythum terrasque requirat
Ausonias. Dictaea negat tibi Iuppiter arva.
Talibus attonitus visis et voce deorum

Nec sopor illud erat, sed coram adgnoscere voltus
Velatasque comas praesentiaque ora videbar;
175 Tum-gelidus toto manabat corpore sudor
Corripio e stratis corpus tendoque supinas
Ad caelum cum voce manus et munera libo
Intemerata focis. Perfecto laetus honore
Anchisen facio certum remque ordine pando.
180 Adgnovit prolem ambiguam geminosque parentes,
Seque novo veterum deceptum errore locorum.
Tum memorat: Nate, Iliacis exercite fatis,
Sola mihi talis casus Cassandra canebat.
Nunc repeto haec generi portendere debita nostro
185 Et saepe Hesperiam, saepe Itala regna vocare.
Sed quis ad Hesperiae venturos litora Teucros
Crederet? aut quem tum vates Cassandra moveret?
Cedamus Phoebo et moniti meliora sequamur.
Sic ait; et cuncti dicto paremus ovantes.

190 Hanc quoque deserimus sedem paucisque relictis

[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors]

geirrt, als er in Thracien, wohin

die Flotte, die sich in dem Glauben, die Götter würden sie schon selbst der neuen Heimath zuführen, ganz den Winden überlassen hatte und so nach Thracien geokmmen war (s. oben v. 7-16), das vom Schicksal bestimmte neue Vaterland erblickte. In Betreff des Stammlandes aber, das die flüchtigen Trojaner nach der Anweisung des Apollo aufsuchen sollten (s. oben v. 94-96), war es der erste Irrthum des Anchises, dass er Kreta dafür gehalten hatte.

182. Il. erercite fatis, geprüft durch Iliums Schicksal, d. h. der du durch das Schicksal Iliums die Ertragung von Leiden gelernt hast.

184. repeto portend. Ueber die Ergänzung des Subjectsaccusativs s. zu A. II, 433.

190. paucis rel. Einige Gefähr

Vela damus vastumque cava trabe currimus aequor.
Postquam altum tenuere rates, nec iam amplius ullae
Adparent terrae, caelum undique et undique pontus,
Tum mihi caeruleus supra caput adstitit imber
Noctem hiememque ferens et inhorruit unda tenebris.
Continuo venti volvunt mare magnaque surgunt
Aequora; dispersi iactamur gurgite vasto;
Involvere diem nimbi et nox humida caelum
Abstulit; ingeminant abruptis nubibus ignes.
Excutimur cursu et caecis erramus in undis.
Ipse diem noctemque negat discernere caelo,
Nec meminisse viae media Palinurus in unda.
Tris adeo incertos caeca caligine soles
Erramus pelago, totidem sine sidere noctés.
Quarto terrra die primum se attollere tandem
Visa, aperire procul montis ac volvere fumum.
Vela cadunt, remis insurgimus; haud mora, nautae
Adnixi torquent spumas et caerula verrunt.
Servatum ex undis Strophadum me litora primum
Accipiunt, Strophades Graio stant nomine dictae,
Insulae Ionio in magno, quas dira Celaeno
Harpyiaeque colunt aliae, Phineia postquam

ten liess Aeneas in der neugegrün-
deten Stadt Pergamum auf Kreta,
die noch zu Vergil's Zeiten stand,
zurück.

199. ingem. abr. nubibus ignes, ,,immer von Neuem zerreissen die Wolken und zucken die Btitze." Wenn Verg. hier den Blitz die Wolken zertheilen lässt, so denkt er an den Jupiter, der von seiner Burg herab die Blitze schleudert; wenn Lucret. II, 214 dagegen singt: Nunc hic, nunc illic abrupti nubibus ignes Concursant, so spricht er als Physiker.

203. Tris adeo, ganze drei Tage, vgl. A. VII, 629. incertos caеса cal. soles, Tage, an welchen man wegen der dunkeln Finsterniss zweifeln konnte, ob es Tag oder Nacht sei; vgl. A. VI, 270.

206. volvere fum., also war die Insel wahrscheinlich bewohnt, vgl. Hom. Od. X, 99.

V

210. stant nomine dictae. Obwol die Inseln Strophades heissen, stehen sie doch fest. Strophades nämlich kann auch heissen: die sich herumbewegenden.

211. Insulae Ioniq. Ueber den Hiatus und die Verkürzung der langen Schlusssylbe von insulae s. Einl. p. VII.

212. Phineia. Phineus, ein blinder Weissager in Thracien, wurde auf Befehl der Götter von den Harpyien verfolgt, weil er seine Söhne erster Ehe geblendet hatte. So oft Phineus essen wollte, eilten die Harpyien herbei, raubten den grössten Theil der Speisen und besudelten den Rest. Von dieser Plage wurde Phineus durch die Argonauten Zetes und Calais, geflügelte Boreaden, die er über ihre weitere Fahrt belehrte, befreit. Zetes und Calais griffen nämlich die Harpyien an und verfolgten sie bis zu den In

[merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small]

Clausa domus mensasque metu liquere priores.
Tristius haud illis monstrum, nec saevior ulla
215 Pestis et ira deum Stygiis sese extulit undis.
Virginei volucrum voltus, foedissima ventris
Proluvies uncaeque manus, et pallida semper
Ora fame.

Huc ubi delati portus intravimus, ecce
220 Laeta boum passim campis armenta videmus
Caprigenumque pecus nullo custode per herbas.
Inruimus ferro et divos ipsumque vocamus

In partem praedamque Iovem; tum litore curvo
Exstruimusque toros dapibusque epulamur opimis.
225 At subitae horrifico lapsu de montibus adsunt
Harpyiae et magnis quatiunt clangoribus alas
Diripiuntque dapes contactuque omnia foedant
Inmundo; tum vox taetrum dira inter odorem.
Rursum in secessu longo sub rupe cavata
230 Arboribus clausi circum atque horrentibus umbris
Instruimus mensas arisque reponimus ignem;
Rursum ex diverso caeli caecisque latebris
Turba sonans praedam pedibus circumvolat uncis,
Polluit ore dapes. Sociis tunc, arma capessant,
235 Edico, et dira bellum cum gente gerendum.
Haud secus ac iussi faciunt tectosque per herbam
Disponunt enses et scuta latentia condunt.
Ergo ubi delapsae sonitum per curva dedere
Litora, dat signum specula Misenus ab alta
240 Aere cavo. Invadunt socii et nova proelia temptant,

[blocks in formation]

21: Veientes ignari... iam in partem praedae suae vocatos deos. Ein Theil der Beute wurde stets den Göttern geweiht.

224. Extr. toros, aus Rasen..

226. magnis clang., unter grossem Geschrei, vgl. Hom. II. III, 5. 231. aris rep. ign., s. v. 223. 236. tectos und latentia stehen proleptisch.

240. nova proelia, denn mit Vögeln hatten sie noch nicht gekämpft. Der folgende Inf. foedare ist als Apposition zu nova proelia hinzugefügt, vgl. G. IV, 556.

Obscenas pelagi ferro foedare volucres.
Sed neque vim plumis ullam nec volnera tergo
Accipiunt celerique fuga sub sidera lapsae
Semesam praedam et vestigia foeda relinquunt.
Una in praecelsa consedit rupe Celaeno,
Infelix vates, rumpitque hanc pectore vocem:
Bellum etiam pro caede boum stratisque iuvencis,
Laomedontiadae, bellumne inferre paratis
Et patrio Harpyias insontis pellere regno?

245

[blocks in formation]

Sed non ante datam cingetis moenibus urbem,
Quam vos dira fames nostraeque iniuria caedis
Ambesas subigat malis absumere mensas.
Dixit et in silvam pennis ablata refugit.
At sociis subita gelidus formidine sanguis
Deriguit; cecidere animi, nec iam amplius armis,
Sed votis precibusque iubent exposcere pacem,
Sive deae, seu sint dirae obscenaeque volucres.
Et pater Anchises passis de litore palmis
Numina magna vocat meritosque indicit honores:
Di, prohibete minas; di, talem avertite casum
Et placidi servate pios! Tum litore funem
Diripere excussosque iubet laxare rudentis.

241. Obsc. vol., das Greuelgezücht; pelagi, s. z. v. 249.

249. patrio regno, aus dem Gebiete unseres Vaters; die Harpyien waren nach Servius Töchter des Pontus oder Poseidon, nach Andern Töchter des Thaumas, eines Sohnes des Pontus.

250. Accip. an., vgl. Hom. II. I,

297.

251. pat. omn. Von Zeus rührt alle Wahrsagegabe her.

252. Furiar. Die Harpyien wurden in späteren Sagen mit den Furien identificirt.

253. ventis voc., mit angerufenen Winden, vgl. A. V, 59.

255. datam, vom Schicksal.
256. caedis bezieht sich auf v.
247: das Unrecht des gegen uns ver-
übten Mordes.

257. Wie diese Drohung in Er-
füllung ging, wird A. VII, 112–129.
erzählt.

262. obscen. obscenus hiess Alles was Unheil verkündete, vgl. unten v. 367. A. IV, 455. XII, 876.

266. funem dir., loszureissen die Seile (novμvnoia). Andere Lesart deripere.

267. excussos lax. rud., zu lösen das aufgewickelte Tauwerk, d. h. die Taue zu lösen und aufzuwickeln. Die zur Befestigung der Segel die

255

260

265

« PreviousContinue »