Page images
PDF
EPUB

Visa potens, Superi, propria haec si dona fuissent.
Quantos ille virum magnam Mavortis ad urbem
Campus aget gemitus! vel quae, Tiberine, videbis
Funera, cum tumulum praeterlabere recentem!
Nec puer Iliaca quisquam de gente Latinos

In tantum spe tollet avos, nec Romula quondam
Ullo se tantum tellus iactabat alumno.
Heu pietas, heu prisca fides invictaque bello
Dextera! non illi se quisquam inpune tulisset
Obvius armato, seu cum pedes iret in hostem,
Seu spumantis equi foderet calcaribus armos.
Heu, miserande puer, si qua fata aspera rumpas!
Tu Marcellus eris. Manibus date lilia plenis,
Purpureos spargam flores animamque nepotis
His saltem adcumulem donis et fungar inani
Munere. Sic tota passim regione vagantur
Aëris in campis latis atque omnia lustrant.
Quae postquam Anchises natum per singula duxit
Incenditque animum famae venientis amore,
Exin bella viro memorat quae deinde gerenda
Laurentisque docet populos urbemque Latini
Et quo quemque modo fugiatque feratque laborem.
Sunt geminac Somni portae, quarum altera fertur
Cornea, qua veris facilis datur exitus umbris;
Altera candenti perfecta nitens elephanto,

871. propria, s. zu A. I, 73. Rücksichtlich des Gedankens s. zu A. VI, 64.

872. Quantos ille. An der Leichenfeier des jungen Marc. auf dem Campus Martius betheiligte sich ganz Rom; die Leiche wurde in dem prachtvollen Grabmahle des Aug., dem Mausoleum, am Ufer der Tiber, beigesetzt.

873. Tiber., vgl. G. IV, 369. 882. si rumpas, Ausdruck des Wunsches. Worin bestehen die fata aspera des Marcellus? - fata rump., vgl. Valer. Fl. IV, 458: nec rumpere fata Morte licet.

883. Tu Marc. eris. Der Name Marcellus allein vertritt die Stelle jedes weiteren Prädikats; denn bei diesem Namen musste jeder Zeitge

nosse des Dichters an den Sohn der
Octavia denken und sich der schö-
nen Eigenschaften erinnern, mit
denen die Natur diesen Jüngling so
reich geschmückt hatte.

884. Purpur. spargam flores,
vgl. A. V, 79.

887. Aëris in campis latis, weit in den luftigen Fluren (des Elysium).

892. quo quemque modo, vgl. A. III, 459.

893-896. Die Vorstellung von den zwei Thoren, durch welche die Träume auf die Oberwelt gelangen, verdankt Verg. dem Hom. Od. XIX, 562-67.

894. veris umbris, d. h. den Seelen der Abgeschiedenen, welche im

875

880

885

890

895

224

P. VERGILI MARONIS AENEIDOS LIB. VI.

Sed falsa ad caelum mittunt insomnia Manes.
His ubi tum natum Anchises unaque Sibyllam
Prosequitur dictis portaque emittit eburna,
Ille viam secat ad navis sociosque revisit;
900 Tum se ad Caietae recto fert litore portum.
Ancora de prora iacitur; stant litore puppes.

Traume den Menschen erscheinen, vgl. A. IV, 386.

897. His dictis. Die Verse 893 - 96 sind eine nach epischer Weise eingeschaltete Localbeschreibung, die wegen der porta eburna nothwendig war; das his dictis dagegen

recapitulirt die Hauptsache, die vorhergehenden Gespräche.

900. Caieta war eine Stadt in Latium mit einem ausgezeichneten Hafen. recto litore, in gerader Richtung am Gestade hin, vgl. A. VIII, 57.

VERZEICHNISS

der

Stellen, in welchen ich vom Texte der kleinen Wagner'schen Ausgabe abgewichen bin *), mit Angabe der Gelehrten, an welche

ich mich angeschlossen habe.

Die ersten Worte enthalten den Wagner'schen Text, die folgenden den dieser Ausgabe. H. Heyne. J. Jahn. L. Ladewig. P. Peerl kamp. Pd. Paldamus. S. Süpfle. Th. Thiel. W. Wagner ed. maj. Conjecturen sind durch ein dem Namen hinzugesetztes cj. bezeichnet.

[ocr errors]

----

I. 8: laeso laesa (Ameis in Mütz. Ztschr. IX. p. 931-35. cj., von dem ich jedoch in der Erklärung d. St. abweiche). 104: prora proram (J.) 211: diripiunt - deripiunt (J.) 393-99 s. d. Anm. 426: Iura bis senatum · [lura bis senatum] (H.) 427: theatris theatri (W.) 448: nexaeque nixaeque (Henry). 544: die Interpunction nach Haeckermann explic. Verg. p. 16-17. 701: famuli manibus — manibus famuli (J.) 741: quae quem (J.)

avexere

[ocr errors]

-

[ocr errors]

-

II. 3-8: Die Interpunction nach Haeckermann in Mütz. Ztschr. VI. p. 263-266. 56: staret stares (J.) 129: rumpit · rupit (Pd.) 136: vela darent, si forte dedissent · vela, darent si forte, dedissent (J.) 179: advexere (L.) 187: possit — posset (L.) 226: Effugiunt — Diffugiunt (L.) 290: alto alta (J.) 349: audentem - audendi, und 350: certa sequi, quae certa, sequi. Quae (L., s. mein Progr. Ueber einige Stellen des Verg. p 21-23.) 433. Die Interpunction nach P. 497: Exit - Exit (Lachm. ad Lucret. p. 209.) 503: tanta ampla (L.) 554. Die Interpunction nach Haeckerm. in Jahn's Jahrbb. Suppl. 18. p. 310-12. 573: praemetuens permetuens (L.) 579: ** Coniugiumque Coniugiumque (J.) 616: nimbo limbo (Henry). 683: molli mollis (W.) 691: auxilium augurium (Keil im Philol. II. p. 166.) 738: fatone fato est (P. cj., vgl. auch Dietsch theol. Verg. p. 23.) 755: animos animo (L.) 778: comitem portare comitem hinc portare (Pd.) 792-94: s. d. Anm. III. 76: Mycono e celsa Mycono celsa (L.) 82: adgnoscit gnovit (L.) 149: a Troia - ab Troia (L.) 267: Deripere - Diripere (J. p.

[ocr errors]

ad

*) Abweichungen von der Orthographie sind gar nicht, von der Interpunction nur dann angegeben, wenn sie auf die Auffassung des Sinnes von wesentlichem Einflusse sind.

Vergil. II. 3. Aufl.

15

226

VERZEICHNISS DER ABWEICHENDEN STELLEN.

quem (H.) 340 caput

405.) 319: Andromache Andromachen? (L.) 340: quae -41: Quae bis parentis? — [Quae bis parentis?] (L.) 545: capita (L.) 558: haec hic (L.) 614: nomen nomine (Pd.) 625: exspersa adspersa (L.) 627: tepidi trepidi (Heinsius.) 652: conspexi pexi (Pd.) 684-86: [Contra bis retro] — Contra bis retro (L.) 690—91: [Talia bis Ulixi] — Talia bis Ulixi (L.) 702: [Inmanisque bis dicta] — Inmanisque bis dicta (W.)

[ocr errors]
[ocr errors]

pro

IV. 98: certamina tanta? — certamine tanto? (J.) 174: Fama malum, Fama, malum qua (Th.) 191: Troiano a sanguine — Troiano sanquo guine (J.) 217: subnixus subnexus (Henry). 256–58: [Haud bis proles] Haud bis proles (J.) 273: Nec bis laborem- [Nec bis laborem] (L., s. Ribbeck in d. Monatsber. der Berl. Akad. 1854. p. 39.) 276: debentur - debetur (Pd.) 286: In bis versat [In bis versat] (H.) 390: parantem volentem (L.) 408: tum tunc (J.) 464: piorum priorum (J.) 471: scaenis saevis (Hildebrand in Jahn's Jahrbb. XXVI. p. 175. cj.) 476: et ac (L.) 525: ager, pec. - ager. Pec. (Th.) 528: [Lenibant bis laborum] Lenibant bis laborum (Th.) 541: invisam inrisam (Pd.) 587: aequatis arquatis (C. Fr. Hermann im Rhein. Mus. V. p. 621. cj.) 593: Deripientque Diripientque (J.) 640: flammae flammis (L.) 641: anilem anili (H.) 660: s. d. Anm. 662: nostrae secum strae (Pd.)

V. 4-5: ignem, Caussa latet

[merged small][merged small][ocr errors][ocr errors][ocr errors][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small]

ignem Caussa, latet (L.) 15: s. d. Anm. 107: complerant complebant (Pd.) 167: revocabat; et ecce revocabat; ecce (Fleckeisen in Jahn's Jahrbb. LXI. p. 32.) 247: transit transit (Lachm. ad Lucret. p. 209. cj.) 281: velis subit ostia plenis plenis subit ostia velis (L.) 480: inlisit in ossa - inlisit ossa (Fleckeisen Ï. 1. p. 32.) 520: contendit contorsit (L.) 631: Quis prohibet muros - Quid prohibet, muros (J.) 706: haec hac (Dietsch theol. p. 28. cj.) 734: tristesve tristesque (J.) 817: auro curru (L.) 821: fugiuntque ex aethere fugiunt vasto aethere (J.) 836: laxarant — laxabant (J.) VI. Die Interpunction in v. 83. 84. und 91. nach Jahn. 358: adnabam terrae; iam adnabam; terrae iam (L.) 389: venias; iam istinc · venias, iam istine (J., vgl. auch Lachm. ad Lucret. p. 189.) 442: peredit peremit (L.) 448: femina, Caeneus femina Caenis (P., vgl. auch Dietsch theol. p. 29.) 475: percussus concussus (L.) 495: videt et vidit (H., vgl. auch L. in der Jen. Litt. Ztg. 1845. No. 88.) 498: et -ac (Pd.) 505: Rhoeteo in litore Rhoeteo litore (Lachm. ad Lucret. p. 160.) 553: ferro bello (L.) 559: strepituque ext. haesit strepitumque ext. hausit (H.) 561: s. d. Anm. 586: s. die Anm. 734: dispiciunt — respiciunt (Henry.) 612: s. d. Anm. 819: primus

[merged small][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small]
« PreviousContinue »