Sanguine cernis adhuc fractoque infecta cerebro. His magnum Alciden contra stetit: his ego suetus, Dum melior vires sanguis dabat, aemula necdum Temporibus geminis canebat sparsa senectus. Sed, si nostra Dares haec Troius arma recusat, Idque pio sedet AEneae, probat auctor Acestes, AEquemus pugnas. Erycis tibi terga remitto; Solve metus; et tu Trojanos exue cestus. 420 Haec fatus, duplicem ex humeris rejecit amictum; Et magnos membrorum artus, magna ossa, lacertosque Exuit, atque ingens media consistit arena. Tum satus Anchisa cestus pater extulit aequos, Et paribus palmas amborum innexuit armis. Constitit in digitos extemplo arrectus uterque, Brachiaque ad superas interritus extulit auras. Abduxere retro longe capita ardua ab ictu; Immiscentque manus manibus, pugnamque lacessunt. Ille pedum melior motu, fretusque juventa: 430
Hic membris et mole valens; sed tarda trementi Genua labant; vastos quatit aeger anhelitus artus. Multa viri nequidquam inter se vulnera jactant, Multa cavo lateri ingeminant, et pectore vastos Dant sonitus; erratque aures et tempora circum Crebra manus; duro crepitant sub vulnere malae. Stat gravis Entellus, nisuque immotus eodem, Corpore tela modo atque oculis vigilantibus exit. Ille, velut celsam oppugnat qui molibus urbem, Aut montana sedet circum castella sub armis. 440
Ve', umano ancor sangue e cervel le lorda. Con queste Ercole assalse: io queste usava, Quando il sangue bollía, nè ancor vecchiezza D'invido bianco ambe spargea le tempia. Ma, s'ei qual Frige odia nostr'armi, e il ferma Enea, nè opponsi, ei che mi spinse, Aceste Teli adeguiam. Sciogli il timor; non vesto D'Erice i cuoj; tu de' Trojan ti spoglia. Disse, e di dosso il doppio drappo ei getta; Le grand'ossa, e i grand'arti, e braccia e terga Snuda, e in mezzo all'arena ampio si pianta. Due coppie allor d'eguali cesti il duce Trasse, e del par d'ambo le palme accinse. Sorritti a un tratto ambo s'alzar'su i diti, E armati e baldi erser le braccia all'etra. Lor capo altier lungi arretrar' da' colpi; Mani a mani mischiar', strinsersi a pugna. Quei snello al piè, di giovinezza caldo: Questi a mole maggior; ma tremol, egro, Tardo il ginocchio; e in vaste membra ansante. Molte fra lor squadran percosse a vôto, N'addoppian molte al cavo fianco, e vasto Dan rombo i petti; erra all'orecchie e al fronte Crebra la man; scoppia al flagel la guancia. Sta saldo Entello, e in sua gran possa immoto, Be'scorci adopra e il vigil occhio a scampo. Quei fa, qual suol, chi a gran baliste oppugna Gran mura, o in armi Alpina rocca asside.
Nunc hos, nunc illos aditus, omnemque pererrat Arte locum, et variis assultibus irritus urget. Ostendit dextram insurgens Entellus, et alte Extulit; ille ictum venientem a vertice velox Praevidit, celerique elapsus corpore cessit. Entellus vires in ventum effudit, et ultro
Ipse gravis, graviterque, ad terram pondere vasto Concidit: ut quondam cava concidit, aut Erymantho Aut Ida in magna, radicibus eruta pinus.
Consurgunt studiis Teucri et Trinacria pubes: 450 It clamor caelo; primusque accurrit Acestes, AEquaevumque ab humo miserans attollit amicum. At, non tardatus casu neque territus, heros Acrior ad pugnam redit, ac vim suscitat ira; Tum pudor incendit vires, et conscia virtus: Praecipitemque Daren ardens agit aequore toto, Nunc dextra ingeminans ictus, nunc ille sinistra. Nec mora, nec requies: quam multa grandine nimbi Culminibus crepitant, sic densis ictibus heros Creber utraque manu pulsat versatque Dareta. 460 Tum pater AEneas procedere longiùs iras, Et saevire animis Entellum haud passus acerbis: Sed finem imposuit pugnae, fessumque Dareta Eripuit, mulcens dictis, ac talia fatur: Infelix! quae tanta animum dementia cepit? Non vires alias, conversaque numina, sentis? Cede deo. Dixitque, et prælia voce diremit. Ast illum fidi aequales, genua aegra trahentem,
Tenta ogni via, tutti a grand'arte i varchi N'indaga, e invan, stringe combatte assalta. Gl'insorge Entello, alza la man, gran colpo Gli accenna; accorto ei n'antivede il corso, Che d'erto vien; svia l'agil corpo e il sfugge. Sparge al vento le forze, e spiomba, e grave, Giù gravemente, il machinoso Atleta
Cade per sè: qual talor cade un cavo Gran pin sbarbato, o in Erimanto o in Ida. Siculi e Troj pugnan d'affetti al caso: Va il grido al ciel; primo gli accorre e l'alza, Pietoso il Re sul pari d'anni amico. Ma, non perciò vil nè sgomento, il prode Riede a lotta accanito; ira l'aïzza; Pudor l'afforza, e il ricordarsi Entello: Arde e il rival pel campo tutto in volta Spinge, e a ferzar destra e sinistra alterna. Posa non v'è: con quanta grandin nembo Scroscia in casal, spesso a due man con fitti Colpi l'eroe chiocca Darete e il fiede. L'ottimo Enea l'ire andar oltre, e a' spirti Tropp'acri Entello inferocir non soffre: Ma impon fine alla lotta, e il pesto e lasso Toglie al suo peggio, e lo rattempra e molce: Sciaurato! e qual t'urge follia? l'opposto Non senti altr'uom? svolti non senti i numi? Cedi al suo dio. Tronca così l'assalto.
Lui che ciondola il capo, e tragge a stento
Jactantemque utroque caput, crassumque cruorem Ore ejectantem mixtosque in sanguine dentes, 470 Ducunt ad naves: galeamque ensemque, vocati, Accipiunt; palmam Entello taurumque relinquunt. Hic victor, superans animis, tauroque superbus: Nate dea, vosque haec, inquit, cognoscite, Teucri, Et mihi quae fuerint juvenali in corpore vires, Et qua servetis revocatum a morte Dareta. Dixit, et adversi contra stetit ora juvenci, Qui donum adstabat pugnae; durosque reducta Libravit dextra media inter cornua cestus Arduus, effractoque illisit in ossa cerebro. Sternitur, exanimisque tremens procumbit humi bos. Ille super tales effundit pectore voces:
Hanc tibi, Eryx, meliorem animam pro morte Daretis Persolvo: hic victor cestus artemque repono. Protenus AEneas celeri certare sagitta Invitat qui fortè velint; et praemia ponit: Ingentique manu malum de nave Seresti Erigit; et volucrem trajecto in fune columbam, Quò tendant ferrum, malo suspendit ab alto. Convenere viri, dejectamque aerea sortem Accepit galea. Et primus clamore secundo Hyrtacidae ante omnes exit locus Hippocoontis: Quem modò navali Mnestheus certamine victor Consequitur, viridi Mnestheus evinctus oliva. Tertius Eurytion, tuus, o clarissime, frater, Pandare, qui quondam, jussus confundere fœdus,
« PreviousContinue » |