Page images
PDF
EPUB

Ductores longè effulgent ostroque decori.
Cetera populea velatur fronde juventus;
Nudatosque humeros oleo perfusa nitescit.
Considunt transtris, intentaque brachia remis,
Intenti exspectant signum: exsultantiaque haurit
Corda pavor pulsans, laudumque arrecta cupido.
Inde, ubi clara dedit sonitum tuba, finibus omnes,
Haud mora, prosiluere suis; ferit aethera clamor 140
Nauticus: adductis spumant freta versa lacertis.
Infindunt pariter sulcos; totumque dehiscit
Convulsum remis rostrisque tridentibus aequor.
Non tam praecipites bijugo certamine campum
Corripuere, ruuntque effusi carcere currus;
Nec sic immissis aurigae undantia lora
Concussere jugis, pronique in verbera pendent.
Tum plausu fremituque virúm studiisque faventum,
Consonat omne nemus; vocemque inclusa volutant
Littora; pulsati colles clamore resultant.
Effugit ante alios, primisque elabitur undis,
Turbam inter fremitumq; Gyas: quem deinde Cloanthus
Consequitur, melior remis; sed pondere pinus
Tarda tenet. Post hos, aequo discrimine, Pristis
Centaurusque locum tendunt superare priorem.
Et nunc Pristis habet; nunc victam praeterit ingens
Centaurus; nunc unà ambae junctisque feruntur
Frontibus, et longa sulcant vada salsa carina.
Jamque propinquabant scopulo, metamque tenebant;
Quum princeps medioque Gyas in gurgite victor 160

150

Duci splendean, d'ostro fregiati e d'oro.
La ciurma il crin d'Erculea fronda inombra;
E unto d'olio riluce il dorso ignudo.

Su i banchi a fil, col teso braccio al remo,
Stan presti al segno: il cuor ribalza; e l'erge
Disío di lode, e anela tema il sugge.

Die suon la tromba, e tutti a un punto spiccansi
Dai lor confin; fere le stelle un nautico.
Clamor: già il golfo all'agil voga bulica.
Fan del par lunghi solchi; e tutto squarciasi
Svolto da'remi e unghiuti rostri il pelago.
Men precipiti in lizza entran le Olimpiche
Focose bighe, al fuggir via dal carcere;
Nè sì il cocchier, smesso ogni fren, le redini
Scuote ondeggianti, e a scudisciar sta pendolo.
De' fautori alle gare e al plauso e al fremito
Rimugge il bosco; il chiuso rombo ruotasi
Pe' liti; e i colli al fervid' urto echeggiano.
Precorre i tre, sguizza primier sull'onde,
Gía tra un fitto acclamar: vien poi Cloanto
D'arme miglior; ma il grave pin lo tarda.
E al tergo lor stan sul primato in lotta,
Con sorte ugual, Pistri e Centauro. E or Pistri
Spunta vittrice; e or la soverchia alquanto
L'ampia rival; giunte or le fronti a un passo
Van ambe, e solca il lungo fusto i flutti.
Già il sasso appar quant'è, la meta han presso;
Quando Gía, che primeggia a mezzo il gorgo

Rectorem navis compellat voce Merœten:

170

Quò tantùm mihi dexter abis? huc dirige gressum;
Littus ama, et laevas stringat sine palmula cautes:
Altum alii teneant. Dixit; sed caeca Menotes
Saxa timens proram pelagi detorquet ad undas.
Quò diversus abis? iterum, Pete saxa, Menœte,
Cum clamore Gyas revocabat. Et ecce Cloanthum
Respicit instantem tergo, et propiora tenentem.
Ille inter navemque Gyae scopulosque sonantes
Radit iter laevum interior, subitoque priorem
Praeterit, et metis tenet aequora tuta relictis.
Tum verò exarsit juveni dolor ossibus ingens;
Nec lacrymis caruere genae; segnemque Menoten,
Oblitus decorisque sui sociúmque salutis:
In mare praecipitem puppi deturbat ab alta.
Ipse gubernaclo rector subit, ipse magister:
Hortaturque viros, clavumque ad littora torquet.
At gravis, ut fundo vix tandem redditus imo est,
Jam senior, madidaque fluens in veste, Menotes,
Summa petit scopuli, siccaque in rupe resedit. 180
Illum et labentem Teucri et risere natantem;
Et salsos rident revomentem pectore fluctus.
Hic laeta extremis spes est accensa duobus,
Sergesto Mnestheique, Gyan superare morantem.
Sergestus capit ante locum, scopuloque propinquat:
Nec tota tamen ille prior praeeunte carina;
Parte prior, partem rostro premit aemula Pristis.
At media socios incedens nave per ipsos

Qual vincitor, sgrida il rettor del corso:

Chè tanto a dritta! eh quà Menete; a'scogli
Tienti, e co'remi ama strisciargli a manca:
Slarghi chi vuol. Dicea; ma i ciechi teme
Dorsi Menete, e ognor appoggia in alto.
Che più mi svii? Pronto costeggia a riva,
Schiamazzando il richiama: ed ecco a poppa
Mira Cloanto al corto giro accinto.
Ei di Gía fra la nave e i rochi selci

Stringe interno a sinistra, e al primo innanzi
Vola, e scorse le mete al largo è giunto.
Quì al fier per l'ossa arde gran duol; fin stille
Gli trae da' rai; nè al suo decoro ei mira,
Nè de'socj al sostegno: al pigro duca
S'avventa, e in mar dall'alta poppa il lancia.
Del legno ei mastro, ei reggitor sottentra:
E i suoi rincora, e il timon torce a proda.
Ma reso alfin dall'alto tuffo il grave
D'anni, e grondante in zuppe vesti, Auriga,
S'aggrappa al balzo, e in secco masso siede.
Sghignollo il ceto e alla caduta e al nuoto;
Sals' acque al trar dal gonfio sen lo sghigna.
Mnésteo intanto e Sergesto accende estremi
D'ir oltre a Gía, stretto a indugiar, fidanza.
Primo sbalza Sergesto, e al sasso appressa:
Ma pria non va più che di prua; col rostro
Preme al suo pin l'emula Pistri il fianco.
Per la corsía su e giù va Mnésteo, e ardendo

VIRGIL. Eneid. Tom. I.

Gg

Hortatur Mnestheus: Nunc, nunc, insurgite remis,

Hectorei soci, Trojae quos sorte suprema

Delegi comites: nunc illas promite vires,

Nunc animos, quibus in Gaetulis syrtibus usi,
Ionioque mari, Maleaeque sequacibus undis.

190

Non jam prima peto Mnestheus, neque vincere certo.
Quamquam o..! sed superent quibus hoc, Neptune, dedisti.
Extremos pudeat rediisse: hoc vincite, cives;

Et prohibete nefas. Olli certamine summo
Procumbunt; vastis tremit ictibus aerea puppis,
Subtrahiturque solum: tum creber anhelitus artus
Aridaque ora quatit; sudor fluit undique rivis. 200
Attulit ipse viris optatum casus honorem:
Namque, furens animi, dum proram ad saxa suburget
Interior, spatioque subit Sergestus iniquo,
Infelix saxis in procurrentibus haesit.

Concussae cautes, et acuto in murice remi
Obnixi crepuere, illisaque prora pependit.
Consurgunt nautae, et magno clamore morantur:
Ferratasque trudes et acuta cuspide contos
Expediunt; fractosque legunt in gurgite remos.
At laetus Mnestheus, successuque acrior ipso, 210
Agmine remorum celeri, ventisque vocatis,
Prona petit maria, et pelago decurrit aperto.
Qualis spelunca subito commota columba,
Cui domus et dulces latebroso in pumice nidi,
Fertur in arva volans, plaušumque exterrita pennis
Dat tecto ingentem; mox aëre lapsa quieto,

« PreviousContinue »