Page images
PDF
EPUB

'Conjugis, et sparsos fraterna caede Penates;
Solus hic inflexit sensus, animumque labantem
Impulit. Agnosco veteris vestigia flammae.
Sed mihi vel tellus optem prius ima dehiscat,
Vel pater omnipotens adigat me fulmine ad umbras,
Pallentes umbras Erebi, noctemque profundam,
Ante, Pudor, quam te violo, aut tua jura resolvo.
Ille meos, primus qui me sibi junxit, amores
Abstulit: ille habeat secum, servetque sepulcro.
Sic effata, sinum lacrymis implevit obortis.

30

Anna refert: O luce magis dilecta sorori, Solane perpetua maerens carpere juventa? Nec dulces natos, Veneris nec praemia noris? Id cinerem aut Manes credis curare sepultos? Esto: aegram nulli quondam flexere mariti, Non Libyae, non ante Tyro; despectus Iarbas, Ductoresque alii quos Africa terra triumphis Dives alit: placitone etiam pugnabis amori? Nec venit in mentem quorum consederis arvis? Hinc Gaetulae urbes, genus insuperabile bello. 40 Et Numidae infreni cingunt, et inhospita Syrtis; Hinc deserta siti regio, lateque furentes Barcaei. Quid bella Tyro surgentia dicam, Germanique minas?

Dís equidem auspicibus reor, et Junone secunda, Huc cursum Iliacas vento tenuisse carinas.

Quamtu urbem, soror, hanc cernes, quae surgere regna, Conjugio tali! Teucrúm comitantibus armis,

Di scempio i lari, e ah! il mio Sicheo mi spense;
Sol questi al cuor mi penetrò, mal fermo
L'urtò. Fiatar la prima fiamma or sento.
Ma il suol deh! pria nell'imo sen m'assorba,
Pria lo stral del gran dio mi sbalzi all'ombre,
Pallid'ombre dell' Orco, orror profondo,
Ch'io ti manchi, o Pudor, tue leggi io sciolga.
Chi primier m'allacciò, gli amor mi tolse:
Quei gli abbia seco, e nell'avel li serbi.
Ciò detto, empiè d'amare stille il grembo.

Ed Anna: O a me degli occhi miei più cara,
Ch'egra e solinga ogni tuo fior tu sperga?
Nè abbi il dolce a gustar d'Imén, de' figli?
Fai, che ne caglia alle fredd' ossa o a Mani?
Sia pur: te afflitta uom non piegò, che Tiro,
Ch'indi Libia t'offrì; sprezzasti Jarba,

E altri ricchi a trionfi Afri tiranni:

T'avrà dunque pur schiva amor che piace?
Nè avvisi ov'è ch'ergesti soglio? Hai quindi
Città Getule, inespugnabil schiatta,

Ei sbrigliati Numídi, e Sirti orrende;

Quinci un secco deserto, e il sempre errante
Crudel Barcéo. L'armi che dir da Tiro

Già preste a uscir? che il minacciar del frate?
Auspice, credo, il ciel, pur fausta Giuno,
Fur dal vento quà spinti i Teucri abeti.
Qual tu, suora, vedrai Cartago, e il regno
Per tai nozze fiorir! Se il Troe sta nosco,

Punica se quantis attollet gloria rebus!

Tu modo posce deos veniam; sacrisque litatis, 50
Indulge hospitio, caussasque innecte morandi,
Dum pelago desaevit hiems, et aquosus Orion,
Quassataeque rates, dum non tractabile caelum.
His dictis incensum animum inflammavit amore;
Spemque dedit dubiae menti; solvitque pudorem.
Principio delubra adeunt, pacemque per aras
Exquirunt: mactant lectas de more bidentes
Legiferae Cereri, Phœboque, patrique Lyaeo;
Junoni ante omnes, cui vincla jugalia curae.
Ipsa, tenens dextra pateram, pulcherrima Dido 60
Candentis vaccae media inter cornua fundit:
Aut ante ora deúm pingues spatiatur ad aras,
Instauratque diem donis, pecudumque reclusis
Pectoribus inhians, spirantia consulit exta.
Heu! vatum ignarae mentes! quid vota furentem,
Quid delubra juvant? est mollis flamma medullas
Interea, et tacitum vivit sub pectore vulnus.
Uritur infelix Dido, totaque vagatur

Urbe furens: qualis conjecta cerva sagitta,
Quam procul incautam nemora inter Cresia fixit 70
Pastor agens telis, liquitque volatile ferrum
Nescius; illa fuga silvas saltusque peragrat
Dictaeos: haeret lateri letalis arundo.

Nunc media AEnean secum per moenia ducit;
Sidoniasque ostentat opes, urbemque paratam:
Incipit effari, mediaque in voce resistit.

Qual fia de' Peni a ratto corso il vanto!
Or tu gli dei d'ostie e di preci ́onora;
Poi d'ospizio sii larga, e intreccia indugj,
E il torbo mar, l'astro piovoso, e i sconci
Suoi pin gli accusa, e il non trattabil cielo.
Quell'alma accesa al costei dir s'infiamma;
Scuote i dubbj e il pudor; s'affida e vuole.

Van tosto a'templi, eccole orar per l'are
Pace e favor: scelte immolar bidenti

D' Eleusi al nume, e al padre Bacco e a Febo;
Ma più alla Dea, ch'ha i maritaggi in cura.
Tien nappo in man la bella Dido, e dessa
Fra corno e corno alba giovenca irrora:
O in faccia a'dei d'are all'odor s'aggira,
Spesso i doni rinnova, e schiuse l'agne
Le fibre, intesa, e ogni tremor n'esplora.
Ciechi indovin! qual da' suoi voti all'ebbra,
Qual pro da'templi? ahi! strugge l'ossa intanto
Vil fiamma, e in cuor tacita piaga vive.
Arde Dido infelice, e tutta scorre
Birsa in furor cerva ella par ferita,
Cui fra boschi da lunge arcier Cretese
Colpì men cauta, e il mobil ferro infitto
Lasciò, nè il sa: fugge e foreste incerta
Varca Dittée: sta il mortal telo al fianco.
Or seco Enea fa spaziar; sua sede
Già posta, e i Tirj ampli tesor gli vanta:
Muove a dir t'amo, e a mezzo suon s'arresta.

80

Nunc eadem, labente die, convivia quaerit,
Iliacosque iterum demens audire labores
Exposcit, pendetque iterum narrantis ab ore.
Post, ubi digressi, lumenque obscura vicissim
Luna premit, suadentque cadentia sidera somnos,
Sola domo maeret vacua, stratisque relictis
Incubat: illum absens absentem auditque videtque ;
Aut gremio Ascanium, genitoris imagine capta,
Detinet, infandum si fallere possit amorem.
Non cœptae assurgunt turres; non arma juventus
Exercet; portusve aut propugnacula bello
Tuta parant: pendent opera interrupta, minaeque
Murorum ingentes, aequataque machina caelo.

90

Quam simul ac tali persensit peste teneri Cara Jovis conjux, nec famam obstare furori; Talibus aggreditur Venerem Saturnia dictis: Egregiam vero laudem et spolia ampla refertis Tuque puerque tuus, magnum et memorabile nomen, Una dolo divúm si femina victa duorum est! Nec me adeo fallit veritam te mœnia nostra, Suspectas habuisse domos Carthaginis altae. Sed quis erit modus? aut quo nunc certamina tanta? Quin potius pacem aeternam pactosque hymenaeos Exercemus? habes tota quod mente petisti: Ardet amans Dido, traxitque per ossa furorem. Communem hunc ergo populum paribusque regamus Auspiciis: liceat Phrygio servire marito, Dotalesque tuae Tyrios permittere dextrae.

100

« PreviousContinue »