Page images
PDF
EPUB

Sic ait: et cuncti dicto paremus ovantes.
Hanc quoque deserimus sedem; paucisque relictis 190
Vela damus, vastumque cava trabe currimus aequor.
Postquam altum tenuere rates, nec jam amplius ullae
Apparent terrae, caelum undique, et undique pontus;
Tum mihi caeruleus supra caput adstitit imber,
Noctem hiememque ferens; et inhorruit unda tenebris.
Continuò venti volvunt mare, magnaque surgunt
AEquora: dispersi jactamur gurgite vasto.
Involvêre diem nimbi, et nox humida caelum
Abstulit: ingeminant abruptis nubibus ignes.
Excutimur cursu, et caecis erramus in undis. 200
Ipse diem noctemque negat discernere caelo,
Nec meminisse viae media Palinurus in unda.
Tres adeo incertos caeca caligine soles
Erramus pelago, totidem sine sidere noctes.
Quarto terra die primùm se attollere tandem
Visa, aperire procul montes, ac volvere fumum.
Vela cadunt; remis insurgimus: haud mora, nautae
Adnixi torquent spumas, et caerula verrunt.

Servatum ex undis Strophadum me littora primùm
Accipiunt. Strophades Graio stant nomine dictae 210
Insulae Ionio in magno, quas dira Celaeno,
Harpyiaeque colunt aliae, Phineïa postquam
Clausa domus, mensasque metu liquere priores.
Tristius haud illis monstrum, nec saevior ulla
Pestis et ira deúm, Stygiis sese extulit undis.
Virginei volucrum vultus, fœdissima ventris

Disse: e tutti al suo dir siam lieti e presti.
Neppur qui ci restiam; scarchi di pochi,
Le vele apriam, salso fendiam gran campo.
Come in alto ci siam, nè alcuna intorno
Più terra appar, l'acqua col ciel confina;
Sul capo allor pioggia feral mi pende,
Carca d'ombra e tempesta; e orror fa l'onda.
Svolgono il mar subiti venti, e vasto
S'inarca il flutto, egri ci sbatte e sperde.
Tien nembo il dì; scrosci, ond' annotta, il cielo
Furar: fra i tuon scoppian le nubi in fiamme.
Sbalziam di corso, e brancoliam pe' gorghi.
Più non scerne dal ciel, se dì, se notte,
Nè più sua traccia il timonier rammenta.
Sotto un sol che non splende erriam tre giorni,
Senza un astro tre notti. Alfin ci spunta
Nel quarto di la prima terra, e fumo
Ruotar sembra in distanza, e aprir montagne.
Giù tratti i lini, armansi i remi: e tosto
Ferve gran voga, il rotto mar va in schiume.
Salvo dall'onde il terren primo afferro
Delle Strofadi in sen: n'è greco il nome;
Le cinge il Gionio mar. Quì sta Celeno,
Stan l'altre Arpie, da che si vider chiuso
Di Fíneo il tetto, e ne fuggir le mense.
Mostro più tristo, ira peggior de'numi,
Peste più ria, non versò l'Orco in terra.
Nel busto augei, ninfe all'insù; fetenti

Proluvies, uncaeque manus, et pallida semper

Ora fame.

220

Huc ubi delati portus intravimus; ecce
Laeta boum passim campis armenta videmus,
Caprigenumque pecus, nullo custode, per herbas.
Irruimus ferro, et divos ipsumque vocamus

In partem praedamque Jovem. Tum littore curvo
Exstruimusque toros, dapibusque epulamur opimis.
At subitae horrifico lapsu de montibus adsunt
Harpyiae, et magnis quatiunt clangoribus alas,
Diripiuntque dapes, contactuque omnia fœdant
Immundo: tum vox tetrum dira inter odorem.
Rursum in secessu longo sub rupe cavata,
Arboribus clausi circum atque horrentibus umbris,
Instruimus mensas, arisque reponimus ignem: 231
Rursum ex diverso caeli caecisque latebris

Turba sonans praedam pedibus circumvolat uncis;
Polluit ore dapes. Sociis tunc arma capessant
Edico, et dira bellum cum gente gerendum.
Haud secus ac jussi faciunt, tectosque per herbam
Disponunt enses, et scuta latentia condunt.
Ergo, ubi delapsae sonitum per curva dedére
Littora, dat signum specula Misenus ab alta
AEre cavo: invadunt socii, et nova prælia tentant,
Obscenas pelagi ferro fœdare volucres. 241
Sed neque vim plumis ullam nec vulnera tergo
Accipiunt; celerique fuga sub sidera lapsae,
Semesam praedam et vestigia foeda relinquunt.

Dell'epa i sgorghi; unca la man; di fame
Sempre in viso il pallor. Poichè quà spinti
Nel porto entrammo; ecco miriam ne' campi
Gaje torme di buoi, branchi caprigni,
Per l'erba errar senza custode. Assalto
Diam lor col ferro, e della preda a parte
Chiamiam gli dei, Giove pur esso; e deschi
Sul lido ergiam, lauto imprendiam convito.
Ma ecco piover repente a orribil orda
Le Arpie da' monti, e alto rombar coll'ali,
L'esca ghermir, quanto toccar' far lordo:
Poi clamor che rintrona, odor che ammorba.
Sotto un speco più caute in squallid❜ermo,
D'arbori in giro e d'orrid'ombre chiusi,
Mense apprestiam, bragge torniam sull'are:
Nuovo dal curvo piè stormo sonante
Sbuca per altro ciel, svolazza intorno;
Mangia, sporca, depreda. All'armi, all'armi
Allor gridai: l'atra genía vuol guerra.
L'opra al cenno risponde; ecco tra l'erbe
Brandi occulti dispor, celar gli scudi.
Dunque al fragor, che primo dier pe' lidi,
D'alto in veletta il trombettier già squilla.
Mio stuol le investe: arde in tenzon fuor d'uso,
Marini a insanguinar mostri volanti.

Ma nè alle piume un sfregio pur, nè in pelle
Piaga soffrir'; ratte fuggendo all'etra,

Rosi avanzi lasciaro e sordid' orme.

Una in praecelsa consedit rupe Celaeno,
Infelix vates, rumpitque hanc pectore vocem:
Bellum etiam pro caede boum stratisque juvencis,
Laomedontiadae, bellumne inferre paratis,
Et patrio Harpyias insontes pellere regno?
Accipite ergo animis atque haec mea figite dicta: 250
Quae Phoebo pater omnipotens, mihi Phoebus Apollo
Praedixit; vobis Furiarum ego maxima pando.
Italiam cursu petitis, ventisque vocatis
Ibitis Italiam, portusque intrare licebit:
Sed non ante datam cingetis moenibus urbem,
Quàm vos dira fames, nostraeque injuria caedis,
Ambesas subigat malis absumere mensas.
Dixit; et in silvam pennis ablata refugit.
At sociis subita gelidus formidine sanguis
Deriguit; cecidere animi; nec jam amplius armis,
Sed votis precibusque jubent exposcere pacem,
Sive deae, seu sint dirae obscenaeque volucres.
Et pater Anchises, passis de littore palmis,
Numina magna vocat, meritosque indicit honores:
Di, prohibete minas; di, talem avertite casum;
Et placidi servate pios. Tum littore funem
Deripere, excussosque jubet laxare rudentes.
Tendunt vela Noti; ferimur spumantibus undis,
Quà cursum ventusque gubernatorque vocabant.
Jam medio apparet fluctu nemorosa Zacynthos, 270
Dulichiumque, Sameque, et Neritos ardua saxis:
Effugimus scopulos Ithacae, Laërtia regna;

259

« PreviousContinue »