Dardanium toties sudárit sanguine littus? Non ita, namque etsi nullum memorabile nomen Feminea in pœna est, nec habet victoria laudem; Extinxisse nefas tamen, et sumpsisse merentis Laudabor poenas; animumque explesse juvabit Ultricis flammae, et cineres satiasse meorum. Talia jactabam, et furiata mente ferebar.]
Quum mihi se, se, non ante oculis tam clara, videndam Obtulit, et pura per noctem in luce refulsit, Alma parens, confessa deam, qualisque videri 590. Caelicolis et quanta solet; dextraque prehensum Continuit, roseoque haec insuper addidit ore: Nate, quis indomitas tantus dolor excitat iras? Quid furis? aut quònam nostri tibi cura recessit? Non priùs adspicies ubi fessum aetate parentem Liqueris Anchisen? superet conjuxne Creüsa, Ascaniusque puer? quos omnes undique Graiae Circum errant acies; et, ni mea cura resistat, Jam flammae tulerint, inimicus et hauserit ensis. Non tibi Tyndaridis facies invisa Lacaenae, Culpatusve Paris; divúm inclementia, divům, Has evertit opes, sternitque a culmine Trojam. 'Adspice: namque omnem quae nunc obducta tuenti Mortales hebetat visus tibi, et humida circum Caligat, nubem eripiam: tu ne qua parentis Jussa time, neu praeceptis parere recusa. Hic, ubi disjectas moles, avulsaque saxis Saxa vides, mixtoque undantem pulvere fumum,
Sparso per lei tanto Dardanio sangue? Nol soffrirò. Benchè niun dia gran nome Donna punir, nè abbia tal palma un vanto; Pur lode avrò, ch'empia immolai, che giusto Ne presi il fío: d'ultrice rabbia or giovi Sfogar l'ardor, l'ombre de' miei far paghe. Così volgea con mille furie in petto.]
Quando la madre ecco m'appar, sì chiara Non vista mai, puro notturna sparge Fulgor: mostrasi dea, qual suole e quanta Fra i celesti brillar; per man sorpreso Tiemmi, e Oh! qual mai, col roseo labbro aggiugne, Duol tanto accende indomit' ire, o figlio?
Che infurj? e i tuoi, che anche son miei, non curi? Nè pria vedrai, se il vecchio padre Anchise Siegua a spirar? se più la tua Creusa?
Se più Giulo il fanciul? che il Danao tutti Tien cinti, e, s'io non resistea, già spenti L'ostil ferro gli avría, l'ardor consunti. Non l'odiosa dei beltà Lacena,
Nè il tuo Pari incolpar; dan numi il guasto, Numi tiranni, Ilio da lor si strugge. Guarda che a te tutta la nube or tolgo, Ch'umida ingombra il mortal ciglio, e intorno Nebbia ti crea: che che t'impongo, affronta Senza temer, nè l' ubbidir ti gravi. Qui ve scorgiam moli giù sparte, e sassi Svelti da' sassi, e onde di polve e fumo,
Neptunus muros magnoque emota tridenti Fundamenta quatit, totamque ab sedibus urbem 610 Eruit. Hic Juno Scaeas saevissima portas Prima tenet, sociumque furens a navibus agmen Ferro accincta vocat.
Jam summas arces Tritonia, respice, Pallas Insedit, nimbo effulgens et Gorgone saeva. Ipse pater Danais animos viresque secundas Sufficit; ipse deos in Dardana suscitat arma. Eripe, nate, fugam, finemque impone labori. Nusquam abero, et tutum patrio te limine sistam. Dixerat, et spissis noctis se condidit umbris. 620 Apparent dirae facies, inimicaque Trojae Numina magna deúm.
Tum verò omne mihi visum considere in ignes Ilium, et ex imo verti Neptunia Troja. Ac veluti summis antiquam in montibus ornum Quum ferro accisam crebrisque bipennibus instant Eruere agricolae certatim; illa usque minatur, Et tremefacta comam concusso vertice nutat; Vulneribus donec paullatim evicta, supremùm Congemuit, traxitque jugis avulsa ruinam. Descendo, ac, ducente deo, flammam inter et hostes Expedior: dant tela locum, flammaeque recedunt.
Atque ubi jam patriae perventum ad limina sedis, Antiquasque domos; genitor, quem tollere in altos Optabam primum montes, primumque petebam, Abnegat excisa vitam producere Troja,
Nettun le mura e i fondamenti squassa, Che slogò il gran tridente, e Troja schianta Quant'è. Là Giuno, ebbra di fiel, tien prima Le porte Scée, freme e sta in armi, e chiama Nuovo stuol dalle prue. Sull' ardua rocca Mira l'aspra seder, fulgida in nembo E in sua Gorgone ria, Tritonia Palla. Giove l'ardir suscita desso e il nerbo Ne' Graj; gli dei desso c'instiga a danno. Deh! fuggi, o figlio, esci d'ambasce. Io teco Vegno, e ti fermo alle tue soglie intatto.
Disse, e dell'ombre entro all'orror si chiuse. M'appajon qui gli orridi aspetti, e i torvi Di dei gran numi a noi nemici, e veggo Tutto in faville Ilio sedersi, e tutta Dall'imo in volta ir la Nettunia Troja. Tal se all' erta dell'alpi annosa querce, Fiaccata omai da più bipenni, in foga Fan di sveller gli agresti; ognor minaccia, Trema nel crin, scuote la fronte, ondeggia; Finchè vinta da' colpi, alfin l'estremo
Diè croscio e cadde, ampio traendo ingombro. Scendo, e, scorto da un dio, tra i fuochi e l'armi Salvo men vo: ferro s'arretra, e fiamma.
Ma ov'io pur giunsi al patrio tetto, a i prischi Miei lari; il padre, ei che vo'toglier primo D'alti monti sul dorso, e primo il cerco,
Niega protrar, spenta la patria, i giorni,
Exsiliumque pati. Vos o, quibus integer aevi Sanguis, ait, solidaeque suo stant robore vires, Vos, agitate fugam.
Me si coelicolae voluissent ducere vitam,
Has mihi servassent sedes: satis una superque Vidimus excidia, et captae superavimus urbi. Sic o sic positum affati discedite corpus. Ipse manu mortem inveniam. Miserebitur hostis, Exuviasque petet: facilis jactura sepulcri. Jam pridem invisus divis, et inutilis, annos Demoror, ex quo me divúm pater atque hominum rex Fulminis afflavit ventis et contigit igni.
Talia perstabat memorans, fixusque manebat. Nos contrà effusi lacrymis, conjuxque Creüsa, 650 Ascaniusque, omnisque domus; ne vertere secum Cuncta pater, fatoque urgenti incumbere, vellet. Abnegat, inceptoque et sedibus haeret in isdem. Rursus in arma feror, mortemque miserrimus opto. Nam quod consilium aut quae jam fortuna dabatur? Mene efferre pedem, genitor, te posse relicto Sperasti? tantumque nefas patrio excidit ore? Si nihil ex tanta superis placet urbe relinqui, Et sedet hoc animo, perituraeque addere Trojae Teque tuosque juvat; patet isti janua leto: 660 Jamque aderit multo Priami de sanguine Pyrrhus, Natum ante ora patris, patrem qui obtruncat ad aras. Hoc erat, alma parens, quòd me, per tela per ignes, Eripis, ut mediis hostem in penetralibus, utque
« PreviousContinue » |