Page images
PDF
EPUB

Contigit oppetere! O Danaúm fortissime gentis
Tidide, mene Iliacis occumbere campis

Non potuisse, tuaque animam hanc effundere dextra
Saevus ubi AEacidae telo jacet Hector, ubi ingens
Sarpedon, ubi tot Simoïs correpta sub undis 100
Scuta virúm galeasque et fortia corpora volvit!!

Talia jactanti stridens aquilone procellat Velum adversa ferit, fluctusque ad sidera tollita Franguntur 'remi: tum prora avertit, et ündis Dat latus; insequitur cumulo praeruptus aquae mons. Hi summo in fluctu pendent; his unda dehiscens Terram inter fluctus aperit: furit aestus arenis. Tres Notus abreptas in saxa latentia torquet, [Saxa vocant Itali mediis quae in fluctibus Aras] Dorsum immane mari summo. Tres Eurus ab alto 110 In brevia et syrtes urget, miserabile visu, Illiditque vadis, atque aggere cingit arenae.: Unam, quae Lycios fidumque vehebat Orontem, Ipsius ante oculos ingens a vertice pontus In puppim ferit; excutitur, pronusque magister Volvitur in caput; ast illam tér fluctus ibidem Torquet agens circum, et rapidus vorataequore vortex. Apparent rari nantes in gurgite vasto:

Arma virúm, tabulaeque, et Troia gaza per undas. Jam validam Ilionei navem, jam fortis Achatae, 120 Et qua vectus Abas, et qua grandaevus Aletes,

8

Vicit hiems: laxis laterum compagibus omnes
Accipiunt inimicum imbrem, rimisque fatiscunt.

[ocr errors]

Toccò in sorte il morir! Deh! gran Tidide,

[ocr errors]

Deh! perch' io non potei ne' patrii campi,
Per la greca tua man, versar quest'alma,
Ve per l'asta d'Achille il prode Ettorre,
Ve l'altier Sarpedonte, o ve tra gorghi
Tant' armi il Simoi e forti corpi avvolse!

[ocr errors]

Qui a lui stridente aquilonar procella
Squarcia la vela, e alza alle stelle i flutti.
Disvía la prua; spezzansi i remi; e a'colpi
Va il fianco; il mar su vi s'ammonta e rompe.
Chi pende alto sul flutto; a chi giù s'apre
Fra ondosa valle il suol; bollon le arene.
Tre dal Noto fur spinte in sassi ascosti,
[Sassi all' Italo Altari, equoree rocce]

Rii dorsi a fior del mar. Tre d'Euro all'urto
Miransi (ahi vista!) ite dall'alto in secche,
Fitte ne guadi, e d'alta sabbia involte.
D'una che i Licii porta e il fido Oronte,
Sotto gli occhi di lui, la poppa investe
Gran mar da borea; il temonier fu scosso,
Capivoltò; lei là medesmo il flutto
Ruota a tre giri, e a ratto gorgo inghiotte.
Raro in quel vasto campo appar chi nuota:
Armi, tavole, arnesi all'onde in preda.
Già d'Ilionéo quel maschio pin, già i vostri,
Acate, Abante, esperto Alete, al verno
Cessero: ognun, scompaginati i fianchi,
Quà e là fa scoppi, e ostil torrente ingolla.

1

130

Interea magno misceri murmure pontum, Emissamque hiemem sensit Neptunus, et imis Stagna refusa vadis, graviter commotus; et alto Prospiciens, summa placidum caput extulit unda. Disjectam AEneae toto videt aequore classem, Fluctibus oppressos Troas caelique ruina. Nec latuere doli fratrem Junonis et irae. Eurum ad se Zephyrumque vocat; dehinc talia fatur: Tantane vos generis tenuit fiducia vestri? Jam caelum terramque meo sine numine, venti, Miscere, et tantas audetis tollere moles? Quos ego... Sed motos praestat componere fluctus. Post mihi non simili poena commissa luetis. Maturate fugam, regique haec dicite vestro: Non illi imperium pelagi, saevumque tridentem, Sed mihi sorte datum. Tenet ille immania saxa, Vestras, Eure, domos: illa se jactet in aula 140 AEolus, et clauso ventorum carcere regnet.

Sic ait, et dicto citiùs tumida aequora placat, Collectasque fugat nubes, solemque reducit. Cymothoë, simul et Triton adnixus, acuto Detrudunt naves scopulo: levat ipse tridenti; Et vastas aperit Syrtes, et temperat aequor; Atque rotis summas levibus perlabitur undas. Ac veluti magno in populo quum saepe coorta est Seditio, saevitque animis ignobile vulgus; Jamque faces et saxa volant; furor arma ministrat: 150 Tum, pietate gravem ac meritis si forte virum quem

Frattanto ir l'acque a gran fragor sossopra,.
Svolti i fondi più buj, sferrati i nembi,
Sente Nettuno, e alto s'adonta; augusto
Mette il capo dall'onde, e intorno guata.
Sperse d'Enea scorge le navi, e i Teucri
Dal mar pesti e dal ciel. Nè a lui germano
Chiuse restar l'arti di Giuno e l'ire.
Euro e Cauro a se chiama: e Olà, lor dice,
Ribaldi, e tal fidanza in voi s'alletta?

E osate or voi, senza il mio nume, o venti,
Terra e ciel rovesciar, levar tai moli?

Vi vo' ben io... Ma or tranquilliam quest' onde.
Fia poi del fallo altra la pena. Or ratti
Sgombrate, e dite al vostro re: che il fato
Me armò, non lui, del fier tridente, e donno
Me, non lui, fe' del mar. Ch'ei tien rie balze,
Vostre magion: che in quel regal suo tetto
Sbuffi a sua posta, e a prigion chiusa imperi.
Disse, e in men che nol disse, il mar fa queto,
Fuga il nuvol raccolto, e il sol ridona.
Glauco, e Cimotoe a schiene giunte, i legni
Svelgon da' scogli: ei col tridente aita;
L'ampie Sirti dischiude, appiana i gorghi;
Striscia lievi le ruote a fior dell'acque.
Qual se repente in popoloso foro

Nacque fier moto, e arde il vil volgo, e faci
Volano e sassi; arme il furor ministra:

Fa qui che appaja uom per pietà, per merti

160

Conspexere, silent, arrectisque auribus adstant;
Iste regit dictis animos, et pectora mulcet.
Sic cunctus pelagi cecidit fragor, aequora postquam
Prospiciens genitor, caeloque invectus aperto,
Flectit equos, curruque volans dat lora secundo.
Defessi AEneadae, quae proxima littora cursu
Contendunt petere, et Libyae vertuntur ad oras.
Est in secessu longo locus: insula portum
Efficit objectu laterum, quibus omnis ab alto
Frangitur inque sinus scindit sese unda reductos..
Hinc atque hinc vastae rupes geminique minantur
In caelum scopuli, quorum sub vertice late
AEquora tuta silent; tum silvis scena coruscis
Desuper; horrentique atrum nemus imminet umbra.
Fronte sub adversa scopulis pendentibus antrum;
Intus aquae dulces, vivoque sedilia saxo,
Nympharum domus: hic fessas non vincula naves
Ulla tenent, unco non alligat anchora morsu.
Huc septem AEneas collectis navibus omni
Ex numero subit; ac, magno telluris amore
Egressi, optata potiuntur Troës arena,
Et sale tabentes artus in littore ponunt.
Ac primum silici scintillam excudit Achates,
Suscepitque ignem foliis, atque arida circum
Nutrimenta dedit, rapuitque in fomite flammam.
Tum cererem corruptam undis cerealiaque arma
Expediunt fessi rerum; frugesque receptas
Et torrere parant flammis, et frangere saxo.

170

« PreviousContinue »