Exspectata dies aderat, nonamque serena Auroram Phaethontis equi iam luce vehebant, famaque finitimos et clari nomen Acestae excierat; laeto complerant litora coetu, visuri Aeneadas, pars et certare parati. Munera principio ante oculos circoque locantur in medio, sacri tripodes viridesque coronae, et palmae pretium victoribus, armaque et ostro perfusae vestes, argenti aurique talenta; et tuba commissos medio canit aggere ludos.

The Boat Race.

Prima pares ineunt gravibus certamina remis quattuor ex omni delectae classe carinae. Velocem Mnestheus agit acri remige Pristim, mox Italus Mnestheus, genus a quo nomine Memmi; ingentemque Gyas ingenti mole Chimaeram, urbis opus, triplici pubes quam Dardana versu impellunt, terno consurgunt ordine remi; Sergestusque, domus tenet a quo Sergia nomen, Centauro invehitur magna, Scyllaque Cloanthus caerulea, genus unde tibi, Romane Cluenti.

Est procul in pelago saxum spumantia contra litora, quod tumidis submersum tunditur olim fluctibus, hiberni condunt ubi sidera cori; tranquillo silet, immotaque attollitur unda campus, et apricis statio gratissima mergis. Hic viridem Aeneas frondenti ex ilice metam constituit signum nautis pater, unde reverti scirent, et longos ubi circumflectere cursus.

Tum loca sorte legunt, ipsique in puppibus auro

ductores longe effulgent ostroque decori;

cetera populea velatur fronde iuventus,

nudatosque umeros oleo perfusa nitescit.

135

Considunt transtris, intentaque brachia remis; intenti exspectant signum, exsultantiaque haurit corda pavor pulsans, laudumque arrecta cupido.

The Start.

Inde, ubi clara dedit sonitum tuba, finibus omnes, haud mora, prosiluere suis; ferit aethera clamor nauticus, adductis spumant freta versa lacertis. Infindunt pariter sulcos, totumque dehiscit convulsum remis rostrisque tridentibus aequor. Non tam praecipites biiugo certamine campum corripuere, ruuntque effusi carcere currus,

nec sic immissis aurigae undantia lora

concussere iugis pronique in verbera pendent.

Tum plausu fremituque virum studiisque faventum consonat omne nemus, vocemque inclusa volutant litora, pulsati colles clamore resultant.

The Struggle.

Effugit ante alios primisque elabitur undis

140

145

150

turbam inter fremitumque Gyas; quem deinde Cloanthus consequitur, melior remis, sed pondere pinus tarda tenet. Post hos aequo discrimine Pristis Centaurusque locum tendunt superare priorem ;

155

et nunc Pristis habet, nunc victam praeterit ingens Centaurus, nunc una ambae iunctisque feruntur frontibus, et longa sulcant vada salsa carina.

Iamque propinquabant scopulo metamque tenebant, cum princeps medioque Gyas in gurgite victor rectorem navis compellat voce Menoeten : 'Quo tantum mihi dexter abis ? Huc dirige gressum ; litus ama, et laevas stringat sine palmula cautes; altum alii teneant.' Dixit; sed caeca Menoetes saxa timens proram pelagi detorquet ad undas.

160

165

'Quo diversus abis?' iterum Pete saxa, Menoete !
cum clamore Gyas revocabat; et ecce Cloanthum
respicit instantem tergo, et propiora tenentem.
Ille inter navemque Gyae scopulosque sonantes
radit iter laevum interior, subitoque priorem
praeterit, et metis tenet aequora tuta relictis.
Tum vero exarsit iuveni dolor ossibus ingens,
nec lacrimis caruere genae, segnemque Menoeten,
oblitus decorisque sui sociumque salutis,
in mare praecipitem puppi deturbat ab alta;
ipse gubernaclo rector subit, ipse magister,
hortaturque viros, clavumque ad litora torquet.
At gravis ut fundo vix tandem redditus imo est,
iam senior madidaque fluens in veste Menoetes
summa petit scopuli siccaque in rupe resedit.
Illum et labentem Teucri et risere natantem,
et salsos rident revomentem pectore fluctus.

GALLEY.

170

175

180

Sergestus capit ante locum scopuloque propinquat,
nec tota tamen ille prior praeëunte carina;
parte prior, partem rostro premit aemula Pristis.
At media socios incedens nave per ipsos

hortatur Mnestheus: 'Nunc, nunc insurgite remis,
Hectorei socii, Troiae quos sorte suprema

delegi comites; nunc illas promite vires,
nunc animos, quibus in Gaetulis Syrtibus usi,
Ionioque mari Maleaeque sequacibus undis.

185

190

Non iam prima peto Mnestheus, neque vincere certo; quamquam o!sed superent, quibus hoc, Neptune, dedisti ;

extremos pudeat rediisse; hoc vincite, cives,

et prohibete nefas.' Olli certamine summo procumbunt; vastis tremit ictibus aerea puppis, subtrahiturque solum; tum creber anhelitus artus aridaque ora quatit, sudor fluit undique rivis.

The Centaur on the Rocks.

Attulit ipse viris optatum casus honorem.

Namque furens animi dum proram ad saxa suburguet
interior, spatioque subit Sergestus iniquo,

infelix saxis in procurrentibus haesit.
Concussae cautes, et acuto in murice remi
obnixi crepuere, inlisaque prora pependit.
Consurgunt nautae et magno clamore morantur,
ferratasque trudes et acuta cuspide contos
expediunt, fractosque legunt in gurgite remos.

At laetus Mnestheus successuque acrior ipso
agmine remorum celeri ventisque vocatis
prona petit maria et pelago decurrit aperto.
Qualis spelunca subito commota columba,
cui domus et dulces latebroso in pumice nidi,
fertur in arva volans, plausumque exterrita pennis

195

200

205

210

215

dat tecto ingentem, mox aëre lapsa quieto
radit iter liquidum, celeres neque commovet alas :
sic Mnestheus, sic ipsa fuga secat ultima Pristis
aequora, sic illam fert impetus ipse volantem.

The Finish.

Et primum in scopulo luctantem deserit alto Sergestum, brevibusque vadis frustraque vocantem auxilia, et fractis discentem currere remis. Inde Gyan ipsamque ingenti mole Chimaeram consequitur; cedit, quoniam spoliata magistro est. Solus iamque ipso superest in fine Cloanthus : quem petit, et summis adnixus viribus urguet. Tum vero ingeminat clamor, cunctique sequentem instigant studiis, resonatque fragoribus aether. Hi proprium decus et partum indignantur honorem ni teneant, vitamque volunt pro laude pacisci ;

220

225

230

hos successus alit: possunt, quia posse videntur. Et fors aequatis cepissent praemia rostris,

ni palmas ponto tendens utrasque Cloanthus fudissetque preces, divosque in vota vocasset:

Di, quibus imperium est pelagi, quorum aequora curro, 235 vobis laetus ego hoc candentem in litore taurum constituam ante aras, voti reus, extaque salsos