occupata meditati eramus, et cum iis, ad quae accedimus, copulamus aliena, quae lufum ingenio faciunt; eaque alio tempore a nobismet ipfis damnari quis miretur? Quae res animaduerfa, fi nullam aliam modefte de nobis fentiendi et aequa ftatuendi de aliis cauffam haberemus, vel vna fatis effet ad retundendam omnem animi arrogantiam et in alios acerbitatem. Cum excuderetur liber typis alia in vrbe, nec mihi facultas data esset plagularum inspiciendarum: in fortunae beneficio habeo, obtigiffe mihi,` vt in fuperioribus editionibus, ita in hac quoque, correctorem virum doctum et eximie his litteris imbutum, Carolum Chriftianum Wendler, A. M. cuius diligentiae et follertiae in affequendis calami mei ductibus et in ipfis fententiis perfpiciendis multum me debere gratus profiteor. Excurfus nonnulli acceffere noui: quos in Confpectu operis fubiecto defignatos videbis genere characterum diuerfo. Ornamenta libri, aere expressa, liberali fortunarum erogatione a redemtore, Cafp. Fritfchio facta, debentur ingenio et arti Io. Domenici Fiorillo, nunc Profefforis Academiae Georgiae Augustae; argumentis ex antiquae artis operibus ita petitis, vt cum ipso carmine aut cum Excurfibus aliqua ex parte conueniant, vt voluptati ex lectione poetae perceptae accedat alia oblectatio oculi animique ex contempla tione rei cum carmine cognatae et conjunctae. Hoc enim illud eft, quod ab vtroque rerum genere expectamus, vt iucunditate honesta animum perfundamus, eumque modo grauioribus modo moleftis euris ftudiisque feffum recreemus, sensum autem pulcri et cum eo fenfum veri et honefti acuamus; fatendum enim nobis est vel inuitis, ad honeftatem et veram humanitatem mente imbibendam maiorem vim habere fenfum animi recte informatum, bonarum rerum adfpectu et cogita tione firmatum, et affiduo cultu vfuque expolitum, quam notiones fubtiles et argutias dialecticas; etfi per fe nec ipfas inutiles. Argumenta et notationes horum ornamentorum fubiectas videbis Volumine fexto. Reiecta quoque funt in hac editione ea, quae ad litteraturam Virgilianam et ad Vitam Virgilii spectabant, ex primo Volumine in quintum; vt ne aliud volumen mole nimis magna turgeret, aliud exilius gracilesceret. Iamque ea, quae Maro aut expectare aut admittere poteft, noua ornamenta relinquo felicioribus seu ingeniis seu studiis, hicque fubfifto. Tu autem, diuine Maro, PRAEFATIO PRIORIS EDITIONIS MDCCLXVII - peffimus morbus, vt multa ex obfcurioribus tranfiliant, in fatis vero perfpicuis ad faftidium immorentur et exfpatientur fcilicet. BACO DE AVGMENT. SCIENT. lib. VI, cap. 8. Difficile eft Virgilium et fine interprete recte legere, et cum interprete. Sunt enim multa in doctissimo poeta, quae pueros non modo, fed viros fatis acutos exercitatosque, etiam in repetita lectione, tenere, aut quae, cum non fine multarum rerum fcientia nec fine fubtiliore et fubacto iudicio cognofci poffint, legentis oculum fugere foleant, quamuis fint fumma cum arte pofita, pulcerrime a poeta dicta et ad fenfum iucundissima; vt adeo voluptatis et vtilitatis ex lectione percipiendae fructus liberali boni interpretis opera non parum fiue maturentur fiue augeantur. Dum tamen cum interprete poetam legis, vix fieri poteft, vt cum recto fenfu ac iudicio eum legas. Infringitur enim animi modo ad poetam, modo ad commentatorem conuerfi intentio, et retardatur impetus; pectus vero, quod magnarum, sublimium, et pulcerrimarum rerum ac sententiarum fpiritu incaluerat, fubinde refrigeratur; auocatur mens ab operis fumma et ab vniuerfae virtutis ac praeftantiae cognitione, quae non tam in fingulis rebus quam in partium inter fe convenientia et ad commune confilium confpiratione cernitur; ex fingulis tantum et minutis modo fententiis modo verbis aeftimare poetam, et faepe id adeo ad alterius tantum nutum et nafum facere, difcimus; quo ipfo voluptatis ex carminis dulcedine capiendae magna pars intercipitur, quae, iam per ipfam ex retardatione moleftiam, non admodum imminui non poterat. Huic tamen malo medela parata eft ex repetita lectione. Enimuero nec minores difficultates ipfum premunt interpretem. Namque eius et ingenium rerum minutarum infinita copia ac fubtilitate obtundi, obscuraque opera obfcurari, et, dum in aliorum fenfu acuendo defudat, proprium sensum obrui et hebetari necesse est. Ita, dum vndique et ad fingula verba, quibus aliqua difficultas, ad aliorum quidem intelligentiam, adhaerescere forte poffit, circumfert et intendit animum, multa interdum occurrere folent minus cum re coniuncta; et excidere nonnunquam id, quod ad illum locum ab |