Sin ad bella magis ftudium, turmafque feroces, 180 Aut Alphea rotis prælabi flumina Pisæ,
Et Jovis in luco currus agitare volantes; Primus equi labor est, animos atque arma videre Bellantum, lituofque pati, tractuque gementem Ferre rotam, et ftabulo frenos audire fonantes: 185 Tum magis atque magis blandis gaudere magistri Laudibus, et plaufæ fonitum cervicis amare. Atque hæc jam primo depulfus ab ubere matris Audiat; inque vicem det mollibus ora capistris, Invalidus, etiamque tremens, etiam infcius ævi. 190 At, tribus exactis, ubi quarta accefferit æstas; Carpere mox gyrum incipiat, gradibufque fonare Compofitis, finuetque alterna volumina crurum: Sitque laboranti fimilis. tum curfibus auras Provocet; ac per aperta volans, ceu liber habenis, 195 Aequora, vix summa vestigia ponat arena.
Qualis Hyperboreis Aquilo quum denfus ab oris Incubuit, Scythiæque hiemes, atque arida differt Nubila: tum fegetes altæ, campique natantes Lenibus horrefcunt flabris; fummæque fonorem 200 Dant filvæ, longique urgent ad litora fluctus: Ille volat, fimul arva fuga, fimul æquora verrens. Hic, vel ad Elei metas, et maxima campi Sudabit spatia, et fpumas aget ore cruentas: Belgica vel molli melius feret effeda collo.
205 Tum demum crassa magnum farragine corpus Crefcere jam domitis finito: namque ante domandum Ingentes tollent animos; prenfique negabunt
Verbera lenta pati, et duris parere lupatis.
Sed non ulla magis vires induftria firmat,
210 Quam Venerem, et cæci ftimulos avertere amoris; Sive boum, five eft cui gratior ufus equorum. Atque ideo tauros procul, atque in fola relegant Pafcua, poft montem oppofitum, et trans flumina lata: Aut intus claufos fatura ad præfepia fervant. 215 Carpit enim vires paulatim, uritque videndo Femina: nec nemorum patitur meminisse, nec herbæ. Dulcibus illa quidem illecebris, et fæpe fuperbos Cornibus inter fe fubigit decernere amantes. Pascitur in magna filva formosa juvenca: 220 Illi alternantes multa vi prælia miscent Vulneribus crebris: lavit ater corpora fanguis; Versaque in obnixos urgentur cornua vesto Cum gemitu: reboant filvæque et magnus Olympus. Nec mos bellantes una ftabulare: fed alter 225 Victus abit, longeque ignotis exfulat oris; Multa gemens ignominiam, plagafque fuperbi Victoris; tum, quos amifit inultus, amores: Et ftabula aspectans regnis excessit avitis. Ergo omni cura vires exercet, et inter 230 Dura jacet pernox inftrato faxa cubili,
Frondibus hirfutis, et carice pastus acuta: Et tentat sese, atque irafci in cornua discit Arboris obnixus trunco; ventofque laceffit Ictibus, et sparsa ad pugnam proludit arena. 235 Post, ubi collectum robur, viresque receptæ; Signa movet, præcepfque oblitum fertur in hoftem: Fluctus ut, in medio cœpit quum albefcere ponto, Longius ex altoque finum trahit; utque volutus Ad terras, immane fonat per faxa, nec ipfo 240 Monte minor procumbit: at ima exæstuat unda
Vorticibus, nigramque alte subjectat arenam.
Omne adco genus in terris hominumque ferarumque, Et genus æquoreum, pecudes, picæque volucres, In furias ignemque ruunt: amor omnibus idem. 245 Tempore non alio catulorum oblita leæna Sævior erravit campis: nec funera vulgo Tam multa informes urfi, ftragemque dedere Per filvas: tum fævus aper, tum peffima tigris. Heu! male tum Libyæ folis erratur in agris. 250 Nonne vides, ut tota tremor pertentet equorum Corpora, fi tantum notas odor attulit auras?
Ac neque eos jam fræna virum, nec verbera fæva, Non fcopuli, rupefque cavæ, atque objecta retardant Flumina, correptosque unda torquentia montes. 255 Ipfe ruit, dentefque Sabellicus exacuit fus,
Et pede profubigit terram, fricat arbore coftas, Atque hinc atque illinc humeros ad vulnera durat. Quid juvenis, magnum cui verfat in offibus ignem Durus amor? nempe abruptis turbata procellis 260 Nocte natat cæca ferus freta: quem fuper ingens Porta tonat cœli, et fcopulis illifa reclamant Aequora: nec miferi poffunt revocare parentes, Nec moritura fuper crudeli funere virgo.
Quid lynces Bacchi variæ, et genus acre luporum, 265 Atque canum? quid, quæ imbelles dant prælia cervi? Scilicet ante omnes furor eft infignis equarum:
Et mentem Venus ipfa dedit, quo tempore Glauci Potniades malis membra abfumfere quadrigæ. Illas ducit amor trans Gargara, transque sonantem 270 Afcanium: fuperant montes, et flumina tranant: Continuoque avidis ubi fubdita flamma medullis,
Vere magis (quia vere calor redit offibus) illæ Ore omnes verfæ in Zephyrum, stant rupibus altis, Exceptantque leves auras: et fæpe fine ullis 275 Conjugiis, vento gravidæ, mirabile dictu, Saxa per, et fcopulos, et depreffas convalles Diffugiunt; non, Eure, tuos, neque Solis ad ortus; In Boream, Caurumque; aut unde nigerrimus Auster Nafcitur, et pluvio contriftat frigore cœlum.
280 Hinc demum, hippomanes vero quod nomine dicunt Pastores, lentum deftillat ab inguine virus. Hippomanes, quod fæpe malæ legere novercæ Mifcueruntque herbas, et non innoxia verba. Sed fugit interea, fugit irreparabile tempus, 285 Singula dum capti circumvectamur amore.
Hoc fatis armentis. fuperat pars altera curæ, Lanigeros agitare greges, hirtafque capellas. Hic labor: hinc laudem fortes fperate coloni. Nec fum animi dubius, verbis ea vincere magnum 290 Quam fit, et anguftis hunc addere rebus honorem. Sed me Parnaffi deserta per ardua dulcis
Raptat amor: juvat ire jugis, qua nulla priorum Caftaliam molli devertitur orbita clivo.
Nunc, venerande Pales, magno nunc ore fonandum. 295 Incipiens, ftabulis edico in mollibus herbam
Carpere oves, dum mox frondofa reducitur æftas: Et multa duram ftipula, filicumque maniplis Sternere fubter humum; glacies ne frigida lædat Molle pecus, fcabiemque ferat, turpefque podagras. 300 Post, hinc digressus, jubeo frondentia capris Arbuta fufficere, et fluvios præbere recentes; Et stabula a ventis hiberno opponere Soli
Ad medium converfa diem; quum frigidus olim Jam cadit, extremoque irrorat Aquarius anno. 305 Hæ quoque non cura nobis leviore tuendæ; Nec minor ufus erit: quamvis Milesia magno Vellera mutentur Tyrios incocta rubores. Denfior hinc foboles: hinc largi copia lactis. Quam magis exhaufto spumaverit ubere mulctra; 310 Læta magis preffis manabunt flumina mammis. Nec minus interea barbas, incanaque menta Cinyphii tondent hirci, fetafque comantes; Ufum in caftrorum, et miferis velamina nautis. Pafcuntur vero filvas, et fumma Lycæi,
315 Horrentefque rubos, et amantes ardua dumos. Atque ipfæ memores redeunt in tecta, fuofque Ducunt, et gravido fuperant vix ubere limen. Ergo omni ftudio glaciem, ventosque nivales, Quo minus eft illis curæ mortalis egestas, 320 Avertes: victumque feres, et virgea lætus Pabula: nec tota claudes foenilia bruma.
At vero, Zephyris quum læta vocantibus æftas, In faltus utrumque gregam, atque in pascua mittes: Luciferi primo cum fidere frigida rura
325 Carpamus; dum mane novum, dum gramina canent, Et ros in tenera pecori gratiffimus herba. Inde, ubi quarta fitim cœli collegerit hora, Et cantu querulæ rumpent arbusta cicadæ; Ad puteos, aut alta greges ad stagna jubeto 330 Currentem ilignis potare canalibus undam: Aeftibus at mediis umbrofam exquirere vallem, Sicubi magna Jovis antiquo robore quercus Ingentes tendat ramos: aut ficubi nigrum
« PreviousContinue » |